بەپێی بەدواداچوونەکانی ئێن ئاڕ تی، بەشێك لە بەرپرسان لە رێگەی خاڵەسنوورییەكانەوە پارەیان بە قاچاخ بردووەتە دەرەوەی هەرێم، بۆ ئەو مەبەستەش چەند نووسینگەیەکی بەرپرسانی پارتی و یەکێتی لەلایەن بانکی ناوەندییەوە سزا دراون کە کاریان سپیکردنەوەی پارە بووە.

بەپێی راپۆرتێکی ئێن ئاڕ تی، خوێندنگا و نەخۆشخانە حکومییەکان دەوامیان تێدا ناکرێت و خوێندنگا و نەخۆشخانە ئەهلییەکانیش دەوام دەکەن، هاوڵاتیانیش دەڵێن، "حکومەتى کاربەڕێکەر بەمەبەست کەرتى گشتى پشتگوێ خستووە".

رۆژى ١٦ى ئۆکتۆبەرى ٢٠١٧ ئەو رۆژەی لە ئەنجامی ریفراندۆمەوە سەری هەڵدا و بەوهۆیەوە کوردستان نیوەی خاکەکەی لەدەستدا و تانکەکانى عێراق لە باشورى کەرکوکەوە پەلامارى سەنگەرەکانى پێشمەرگەیاندا و لە ماوەى کەمتر لە ٢٤ کاتژمێر کۆنترۆڵیان کرد و نزیکەی ١٠٠ پێشمەرگە بە کوشتدران و شەهیدبوون و بەرپرسەکانى یەکێتى و پارتى بەرە و سلێمانى و هەولێر هەڵهاتن.

پاش بڵاوبوونەوەی بەرنامەی هێڵی سوور لە ئێن ئاڕ تی کە گرنگی باخە میوەکانی کەلاری دەرخست و باسی لە بڕیاری تێکدانیان و بەکارهێنانی زەوییەکانیان بۆ پرۆژەی نیشتەجێبوون کرد وەزارەتی کشتوکاڵ پرۆژەکەی هەڵوەشاندەوە، ئەمەش خەمی باخدارەکانی گۆڕی بە شادی.

بەپێی زانیارییەکانی ئێن ئار تی، بەغداد ئەو ٥٠٠ ملیارەی کە تا ئێستا ناردویەتی لە جۆری 50 هەزار دینارییە و بەڵام پارەی دراو دابەش دەکات وە ٢٠٠ ملیار دیناری دیکەش خراوەتە سەر هەژماری بانکی هەرێم بەڵام هێشتا سستە لە دابەشکردنی موچە.

ئەمریکا و ئەوروپا و هاوپەیمانان بەردەوام لە هەوڵی چارەسەرکردنی کێشەکانی وەزارەتی پێشمەرگەدان رۆژنامەی ئەلعەرەب لەوبارەیەوە نوسیویەتی، بەهۆی ململانێ توندەکانی یەکێتی و پارتیەوە هێزی پێشمەرگە بەش بەش بووە و لە هێزێکی نیشتیمانییەوە گۆڕاوە بۆ هێزێکی حزبی ئەوەش وڵاتە هاوبەرژەوەندییەکانی هەرێمی توشی نیگەرانی کردووە.

چوار ساڵ بە ویستی خۆیان باج و سەرانەیان بەسەر خەڵکدا سەپاند، بەڵام ئیتر کە کەشوهەوای هەڵبژاردن نزیکدەبێتەوە، باجەکە کەمدەکەنەوە یاخود هەندیکی بۆ ماوەیەک لادەبەن، هاوڵاتیانیش دەبێت باش ئەمە بزانن ئەمە یاریەکی دووبارەیە و چەند بارە و سواوە.

زۆری داهات و شاردنەوەی لەلایەن دەسەڵاتەوە، پرسێکی گەورەی خراپی حوکمڕانییە لەهەرێمی کوردستان، کە ئەم پرسەش هەر خودی بەرپرسانی هەرێم دانی پێدا دەنێن.

تادێت فشارەکانى ئەمریکا لەسەر پارتى و یەکێتى زیاتر دەبێت بۆ هەڵبژاردن و یەکخستنى پێشمەرگە، هەر بەهۆى فشارەکانەوە سەرۆکی پارتی لە ئەمریکا نیگەرانە و سەرۆکى یەکێتیش دەڵێت ئەگەر بەقسەى ئەمریکا نەکەن واشنتۆن پشتوانییەکانی رادەگرێت.

دوای هەشت مانگ لەسکاڵای نەوەی نوێ دادگای فیدراڵی درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی بۆ یەکەمجار لە مێژوی ٣٢ساڵی ڕابردوو هەڵوەشاندەوە و ململانێیەکەی بەقازانجی نەوەی نوێ یەکلاییکردەوە. لەکۆتا رۆژدا لە بەغدا چی روویدا؟

بڕیارەکەی دوێنێی دادگای فیدراڵی، پەرلەمانی کوردستانی هەڵوەشاندەوەو حکومەتی هەرێمی کردە "کاربەڕێکەر" و کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی هەرێمیشی بە لەکارخراو هەژمار کرد، دوای بڕیارەکەی دادگا چی روودەدات؟

بڕیارە لەماوەى چەند رۆژى داهاتودا قاسم ئەعرەجی راوێژکارى ئاسایشى نیشتیمانى عێراق سەردانى ئێران بکات، لە دواى هەڕەشەکانى ئێران بەوەى عێراق لە رێککەوتنى تایبەتى بە حزبەکانى رۆژهەڵاتى جێبەجێ نەکردووە.

فراکسیۆنی پارتی بە دەنگی ٥٨ پەرلەمانتار کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردن و راپرسیی هەرێمی کاراکردەوە و سەرۆکی پەرلەمانی ماوەبەسەرچووش دەڵێت، مردوو زیندوو ناکرێتەوە.

دوای فرۆشتنی نەوت، داهاتی دەروازە سنوورییەکان دیارترین سەرچاوەی داهاتە لە هەرێم، بەڵام حکومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێم ژمارەی راستەقینە ئەم داهاتانە دەشارێتەوە و ئەگەریش هەندێکجار داتایەکی لەسەر داهاتی ئەو دەروازانە بڵاوکردبێتەوە، جگە لە چاودێرانی دۆخی دارایی هەرێم، بەشێکی دیکەی بەرپرسانی حکومەتیش دان بەڕاستی ئەو ژمارەیەدا نانێن.

هەڵبژاردنەکەی تورکیا نزیکتر دەبێتەوە، چوار کاندید بۆ پۆستی سەرۆکایەتی لە کێبڕکێدان ئەوانیش ڕەجەب تەیب ئەردۆغان و كەمال کڵیچدار ئۆغڵۆ و موحەرەم ئینجە و سینان ئۆغانە، بەڵام ململانێ توندو بەریەککەوتنەکان کە وەک کلاسیکۆی نێوان ئەردۆغان و کڵیچدار ئۆغڵۆ تەماشا دەکرێت.

پاش ئەوەی دوو رۆژ بەر لە ئەمڕۆ لە بەغداد سەرۆکی فراکسیۆنی نەوەی نوێی بینی، ئەمرۆ بەرپرسێکی باڵای ئەمریکا گەیشتە هەرێم و لەگەڵ بەرپرسانی حکومەتی هەرێم کۆبەوە و جارێکی تر هۆشداری ئەنجامدانی هەڵبژاردنی بە بەرپرسانی هەرێمدا،

رۆژی ١ـی ئایار وەک رۆژی کرێکاران لە جیهاندا دیاریکراوە و لەم رۆژەدا لە زۆرێک لە وڵاتان کرێکاران دوای زیادکردنی کرێی کارکردن دەکەن، بەڵام کرێکارانی هەرێم تاوەکو ئێستا کاریان دەستناکەوێت.

سەرەڕای لێدوانە دیبلۆماسییەکانی بەرپرسە عێڕاقییەکان، سەردانەکەی سەرۆکوەزیرانی هەرێم بۆ بەغدا نەیتوانی هیچ گۆڕانکارییەک بهێنێت بەسەر تەنگەژەی دۆسیەی نەوت و غازدا.

دیاردەى خۆڵبارین یەکێکە لەو دیاردانەى کە هەندێ جار سروشتییەو وهەندێ جاریش کردەییە کە لە ئەنجامى کارە نا تەندروستیەکانى مرۆڤەوە دروست دەبێت.

کاتێک نرخی نەوت نزمە و داهات کەمە و قەیرانی دارایی و شەڕی داعش هەیە موچە لە کاتی خۆیدا و بە تەواوی نادرێت، کاتێکش نرخی نەوت بەرزە و داهات زۆرە و شەڕی داعش نەماوە و قەیرانی دارایی کۆتایی هاتووە، هەر موچە لە کاتی خۆی و بە تەواوی نادرێت، ئەمە ئەو جەنگە دەروونیەیە، کە حکومەتی هەرێمی کوردستانی عێراق دژی موچەخۆران بەرپای کردووە و دیار نییە کەی کۆتایی پێدەهێنێت.

چوار گۆڕی بەکۆمەڵ لەشنگال هەڵدراوەتەوە، بەوتەی بریكاری وه‌زاره‌تی كاروباری شه‌هیدان و ئه‌نفالكراوان، ژن و منداڵیان تێدایە.

لە شاری ھەولێر شێلم و پاقلە لە بەناوبانگترین خواردنەکانی سەر شەقامن و بەتایبەتی لە وەرزی زستاندا، خواستێکی زۆریان لەسەرە.

ئێوارەی رۆژی سێشەممە، بۆڕی نەوتی عێراق-تورکیا (IPT) کە لە فیشخابورەوە گرێدراوە بە بۆری نەوتی کوردستانەوە بەهۆی شۆرتی کارەباوە لە ناو خاکی تورکیادا تەقیەوە، ئەمەش بۆ ماوەیەکی کورت بووە هۆی وەستانی پرۆسەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان.

مەیدانی ئاژەڵ فرۆشانی سلێمانی لە پێشوازی جەژنی قورباندا، جممەی دێت لەو هاووڵاتییانەی کە بۆ کڕینی ئاژەڵی قوربانی روویان تێکردووە.

لە یەکەم رۆژی جەژنی قوربانی ساڵی ٢٠١١وە، ئایەی تەمەن دوو ساڵ و نیو لە قەزای خورماتوو دیار نەماوە و دوای ١٠ ساڵ لە ونبوونی، تا ئێستا ھیچ سۆراخێکی نییە.

هاوڵاتییەک لە کۆیە چەقەڵێکى بۆ پاسەوانى مەڕەکانى راگرتووە