لای هەمووان ئاشکرایە کە ئاسن ماددەیەکی سەرەکییە لە پێکهاتنی هیمۆگڵۆبینی خوێندا بەڵام کەمبوونی چ زیانێکی بۆ تەندروستی مرۆڤ هەیە؟
کۆبوونەوەی چەوری لە شوێنە جیاوازەکانی جەستە لە ورگ و قۆڵ و ڕاندا بەشێوەی جیاواز دەتوێنەوە، هەر بەشەی ڕێگەی تایبەت بەخۆی هەیە بۆ تواندنەوەی چەورییەکە لە ماوەیەکی کەمدا.
کەسانێکی زۆر جۆرە جیاوازەکانی خواردن لە ناو بەفرگردا هەڵدەگرن بۆئەوەی تێكنەچێت، بەڵام هەندێك لە خواردنەکان بەپێچەوانەوە دەبێت نەخرێنە بەفرگرەوە بۆئەوەی تێكنەچن.
بەهۆی سەرقاڵی رۆژانە و زۆربوونی کارەکانەوە زۆر کات مرۆڤ کاتی ئەوەی نابێت سەردانی پزیشك بکات و دڵنیابێتەوە لە سەلامەتی تەندروستیی، بەڵام لە هەندێك حاڵەتدا گرنگە بەزووترین کات سەردانی پزیشك بکرێت و پشتگ
توێژینەوەیەکی زانستی لە زانکۆی سەنگافورە ئاشکرایکردووە، چا مەترسییەکانی توشبوون بە خەمۆکی کەمدەکاتەوە.
لە ئێستادا بە نزیکەیی هیچ کەسێک نییە کە سەماعە (بیستۆک) بەکارنەهێنێت، بەشێوەیەکی پچڕپچڕ بێت یاخود بەردەوام، بەڵام چیدەبێت لەکاتێکدا بۆ ماوەی ٦٠ خولەک سەماعەکەت لەگوێتدا دەهێڵیتەوە؟
سیستمی خۆراکی ڕۆڵی سەرەکی هەیە لە تواندنەوەی چەوری ورگ و ڕێگریکردن لە کۆبوونەوەی چەوری لە جەستەدا.
لەگەڵ گەیشتن بە تەمەنی ٣٠ ساڵی ئاستی کرداری زیندەپاڵ لە جەستەدا کەمدەکات، بۆیە دەبێت ئاگاداریی جۆری ئەو خواردنانە بیت کە دەیانخۆیت، چونکە ئەگەری هەیە رووبەڕووی قەڵەوی و زیادبوونی کێش و کێشە تەندروستیی
گۆڤاری "وومن"ی نەمساوی ئاماژەی بەوەکردووە، کەوتنەسەرخوێنی توند لە کاتی سووڕی مانگانەدا دەکرێت ئاماژەبێت بۆ تووشبوون بە چەند نەخۆشییەکی مەترسیدار وەك هەوکردنی منداڵدان، هەوکردنی هێلکەدانەکان، تووشبوونی
ڕادۆن گازێکی سروشتیی تیشکدەرە، لە کاتی شیبوونەوەی یۆرانیۆم و سۆریۆم و رادیۆم لەناو خۆڵ و بەرد و ئاودا دروستدەبێت، ڕادۆن گازێکی بێ تام و بێ بۆن و بێ ڕەنگ و نەبینراوە.
زۆرکەس پێش وەرزشکردن سەریان لێتێکدەچێت کە چی بخۆن و چی نەخۆن، هەروەک لای هەمووان ئاشکرایە نابێت بە گەدەی خاڵی وەرزش بکرێت، بەڵام ئەمەش مانای ئەوە نییە هەرچیت بەدڵ بوو بیخۆیت.
هەندێک جار خۆراکی قورس دەخۆیت و دواتر لەتاو بێزاریی دەرنەچوونی پاشماوەکەی لە لەشدا پەشیمان دەبیتەوە لە خواردنی، ڕزگاربوون لە پاشماوەکانی ناو ڕێڕەوی هەرست لەوانەیە پشوویەکی باشت پێ بدات.
توێژینەوەیەکی نوێ ئاشکرایکردووە ئەو پیاوانەی کە تەواوکەری خۆراکی زەیتی ماسی دەخۆن کە بڕێکی زۆر لە ترشی چەوری ئۆمێگا ٣ تێدایە کە ئەمەش توانای وەچەخستنەوە لە پیاواندا باشتردەکات.
پسپۆڕێکی بواری خواردن ئاگاداریی بە ژنانی دووگیان دەدات بەوەی لەکاتی دووگیانیدا لە کۆمەڵێك خواردن بە دووربن بەتایبەت چپسی پەتاتە.
زانکۆی هارڤاردی ئەمریکی ئەنجامی توێژینەوەیەکی خوستووەتە روو، ئاماژەی بەوەکردووە پەیرەویکردنی پێنج خوو یارمەتیدەر دەبێت لە پارێزگاریکردن لە توشنەبوون بە نەخۆشییەکان کە دەبێتەهۆی تەمەن درێژی.
ماڵپەڕى بی بی سی بڵاویکردەوە، جۆرێکى نوێی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە وڵاتی چین بڵاوبووەتەوە و دوو کەسیش بەوهۆیەوە گیانیان لەدەستداوە.
بەشێکی زۆری خەڵکی لەڕۆژانی پشوو و کۆتایی هەفتەکاندا درەنگتر لە ڕۆژانی ئاسایی لەخەو هەڵدەستن، پاشان دەست بە خواردنی ژەمی بەیانی دەکەن، بێئاگا لەوەی ئەم دواخستنەی ژەمی بەیانیان زیانی بۆ تەندروستی هەیە.
ڕۆژانە چەندین ئامۆژگاریی تەندروستی دەبیستین کە پێماندەڵێن چۆن بتوانین ژیانێکی باشتر لەڕووی جەستەیی و دەروونییەوە بژین، لەم بابەتەدا کورتترین ڕێگاکان بۆ ژیانێکی تەندروست دەخەینەڕوو.
گروپێک لە زانایانی پزیشکی دەمارەخانەکان و تەندروستیی دەروونیی ئاشکرایانکردووە، گرفتەکانی خەوتن مەترسی توشبوون بە خڵەفاوی و تێکچوونی زاکیرە "بیرگە" هەیە بە بەراورد بەو کەسانەی کە خەویان باشە و بێ کێشەی
زانایانی زانکۆی بریگهام یانگی ئەمریکی دەریانخستووە، خواردنەوەی شیری مانگای کەم چەوری دەرکەوتنی نیشانەکانی پیری بە شێوەی بایەلۆجی جەستە هێواش دەکاتەوە.