بارانی رەحمەت و لافاوی گەندەڵییەکان

1396 جار خوێندراوەتەوە

هەرچەندە دیاردە سروشتییەکان، بەتایبەت گۆڕانکارییەکانی کەشوهەوا، بەشێکی حەتمیی ژینگەن و لە هەر وڵاتێک ئەگەری ڕوودانیان هەیە، بەڵام قەبارە و هۆکارەکانی لافاوە وێرانکەرەکانی ناوچەکانی هەرێمی کوردستان لە چەند ساڵی ڕابردوودا، بە ڕوونی ئاماژە بە گرفتی قووڵتری ژێرخانی و ئیداری دەکەن. ئەوەی ڕوودەدات کارەساتێکی سروشتی نییە، بەڵکو ئەنجامی ڕاستەوخۆی کەمتەرخەمیی سیستماتیک و گەندەڵییە و ئەگەڕێتەوە بۆ ئەم چەند خاڵانەی خوارە؛

یەکەم: پرسی ئاوەڕۆ و دروستکردنی نایاسایی

زۆربەی لافاوەکان لە شارە گەورەکانی هەرێمدا بەهۆی ئەو فاکتەرانەوە سەرچاوە دەگرن کە پەیوەندییان بە نەبوونی پلاندانانی دروستەوە هەیە لەوانە:

کەمیی و خراپیی تۆڕی ئاوەڕۆ: سەرەڕای بوونی بودجەی گەورە بۆ پڕۆژەکانی خزمەتگوزاری، بەڵام تۆڕی ئاوەڕۆکان بە شێوەیەکی ستاندارد و گونجاو بۆ قەبارەی شارەکان و گۆڕانکاریی کەشوهەوا جێبەجێ نەکراون یان نوێ نەکراونەتەوە.

بنیادنانی نایاسایی: بڕینی ڕێڕەوە سروشتییەکانی ئاو، دروستکردنی باخچە و پڕۆژەی نیشتەجێبوونی نایاسایی لەسەر دۆڵ و جۆگە سروشتییەکان، بووەتە هۆی گیرانی ڕێگەی ئاو و ئاراستەکردنی بۆ ناو کۆڵان و گەڕەکەکان. ئەمەش بە ئاشکرا ئاماژەیە بۆ لاوازیی لێپرسینەوە و بوونی گەندەڵی لە دەزگا شارەوانی و ئیدارییەکان.

دووەم: سەرچاوەی سامانی نیشتمانی و خەرجییە

ناڕوونەکان

ئەوەی جێی سەرنجە، ئەم کارەساتانە لە ناوچەیەک ڕوودەدەن کە ڕۆژانە بە ملیۆنەها مەتر سێجا غازی سروشتی و نەوتی لێ بەرهەم دەهێنرێت، ئەم سامانە سروشتییە، کە بەهایەکی گەورەی هەیە و ساڵانە سەدان ملیۆن دۆلار دەچێتە گیرفانی کۆمپانیا و بازرگانە نزیکەکان لە دەسەڵاتەوە، دەبوو ئەم داهاتە زەبەلاحە بۆ بەهێزکردنی ژێرخانی خزمەتگوزارییەکانی شارەکە بەکار بهێنرایە:

سێیەم: دابەشکردنی نادادپەروەرانەی داهات:

لە کاتێکدا ئەو غازە جگە لە خۆژێنیی هەرێم، بۆ ڕووناککردنەوەی شارێکی گەورەی وەک مووسڵیش بەکار دەهێنرێت و قازانجی گەورەی بازرگانیی لێ دەکرێت، بەڵام دانیشتووانی ناوچە دەوڵەمەند بە سامانەکە، لە بنەڕەتترین خزمەتگوزارییەکان (وەک تۆڕی ئاوەڕۆی ستاندارد) بێبەشن. ئەمە بەڵگەیەکی حاشاهەڵنەگرە لەسەر گەندەڵیی گەورە و بوونی دەستی حیزبیی لە کەرتە ئابوورییە سەرەکییەکاندا.

چوارهەم) قوربانییەکان و بەکارهێنانی میدیایی

لە کاتێکدا لافاوەکە کارەساتێکی دروستکراوی مرۆیی و ئیدارییە، دەسەڵات بە شێوازێکی نامەدەنی و میدیایی هەڵسوکەوت لەگەڵ قوربانییەکاندا دەکات:

گۆڕینی قوربانی بۆ کاڵا: کەناڵەکانی ڕاگەیاندنی نزیک لە دەسەڵات، قوربانییەکان دەکەن بە کاڵایەکی پڕبینەر بۆ نمایشکردن، لەکاتێکدا هەوڵی شاردنەوەی ڕۆڵی کەمتەرخەمیی ئیداریی خۆیان دەدەن.

خۆ دەرخستن وەک فریادڕەس: وێنە دەدرێت بەوەی گوایە هێزێکی دەرەکی و سروشتی هۆکاری ئەو نەهامەتییانەیە و ئەم دەسەڵاتە فریادڕەسی دڵسۆزی خەڵکە، بەمەش ڕاستیی گەندەڵیی سیستماتیک دەشارنەوە.

بانگەواز بۆ کوردانی تاراوگە:

هاوکاری ڕاستەوخۆ؛ بە لەبەرچاوگرتنی ئەم واقیعە تاڵە و کەمیی متمانە بە دەزگا فەرمییەکان، داوا لە کوردانی تاراوگە دەکرێت:

یەکەم) بەردەوام بن لە پێشکەشکردنی هاوکاری و یارمەتیی دارایی بە شێوەیەکی مەردانە و ڕێکخراو.

دووهەم) لەبەر نەبوونی متمانە بە دەزگا و دامەزراوە سیاسییە نێوخۆییەکانی کوردستان بەهۆی مێژووی ناڕوونیی داراییان، داواکارین کە ئەو هاوکارییانە تەنها لە ڕێگەی ناسیاو و پەیوەندیی ڕاستەوخۆوە بگەیەنرێتە دەستی زیانلێکەوتووان، بۆ دڵنیابوون لەوەی پارە و هاوکارییەکان دەچنە شوێنی مەبەست.