PM:02:59:18/03/2024
3276 جار خوێندراوەتەوە
+
-
مەکتەبا سیاسیا پارتی ڕاگەهاندنەک بەلاڤکر و تێدا هاتیە، بڕیارێن دادگەها
فیدڕالی دژی هەرێمێ نە و بۆ هەلبژارتنا گەڕا شەشێ یا پەرلەمانێ کوردستانێ،
پشکداریا هەلبژارتنا نەدەستوری ناکەن.
ئەڤرۆ دووشەمبیێ، مەکتەبا سیاسیا پارتی ڕاگەهاند، دادگەها بلندا فیدڕالی ب
سەرڕاستکرنا یاسایا هەلبژارتنا پەرلەمانێ کوردستانێ، ل ماددەیێن گرێدای ب دیارکرنا
سیستەمێ بازنەیێن هەلبژارتنێ و کۆتایا پێکهاتان و هژمارا کورسیان و لایەنێ
سەرپەرشتیار، دەستور بن پێ کریە.
دەقا ڕاگەهاندنا مەکتەبا سیاسیا پارتی:
جه‌ماوه‌رێ خۆشتڤى یێ كوردستان و عێراقێ
ئاشكرایه پارتى هه‌ر ژ ده‌ستپێكا دامه‌زراندنا خۆ، خه‌بات بۆ ب ده‌ستڤه‌ئینانا
مافێن ره‌وایێن گه‌لێ كوردستانێ و چه‌پساندنا دیمۆكراسیێ كریه، وه‌ك دوو
ئارمانجێن ژئێك نه جودا، دڤێ باوه‌رێ دا بتنێ ب رێكا دیمۆكراسیێ سیسته‌مێ
حوكمڕانییا عێراقێ مافێن ره‌وایێن گه‌لێ كوردستانێ دهێنه بجهئینان، دڤى وارى دا
سه‌رۆك بارزانى د ئێكه‌مین رۆژێن سه‌رهه‌لدانا بهارا سالا 1991ێ دا بۆ به‌رجه‌سته‌كرنا
ده‌ستكه‌فتێن گه‌لێ كوردستانێ و پارستنا وان و پیاده‌كرنا وان ب ئاوایەکێ دروست،
بانگه‌شه بۆ ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنه‌كا ئازاد وه‌ك بنه‌مایێ دامه‌زراندنا
حوكمڕانییا دیموكراسى ل هه‌رێمێ كر، وه‌ك هه‌ستكرن ب ئه‌رك و به‌رپرسایه‌تیێ د هه‌یاما سالا بورى دا ب هه‌موو
شێوه‌یه‌كى ل گه‌ل ئالیێن سیاسى یێن هه‌رێم و عێراقێ مه كار كریه، تا هه‌موو هه‌لبژارتن
ب شێوه‌یه‌كێ دروست و ده‌ستوورى بهێنه‌كرن، ب تایبه‌ت ژى هه‌لبژارتنێن خۆلا شه‌شێ
یا په‌ڕله‌مانێ كوردستانێ د ده‌مێ خۆ دا، ژبۆ پشكدارییه‌كا جدى بووینه د هه‌موو
دانوستاندن و كۆمبوونێن خۆ ل گه‌ل ئالیێن سیاسى یێن هه‌رێم و عێراقێ بۆ گه‌هشتن و
سازان و كۆده‌نگیێ ل سه‌ر بابه‌تێ پێدڤى ب قانوونا هه‌لبژارتنان، به‌لێ پشتى بابه‌تێ
هه‌لبژارتنا په‌ڕله‌مانێ كوردستانێ دایه هه‌مبه‌رى دادگه‌ها فیدرال، زێده‌بارى وێ
یه‌كێ ئه‌و كه‌یسه بێى قانوون و ل به‌رچاڤوه‌رگرتنا مافێن ده‌رسوورى یێن گه‌لێ
كوردستانێ د هه‌لبژارتنێن سازییه‌كا گرنگ وه‌ك په‌ڕله‌مانى،
كو ده‌مه‌كێ درێژ هاتنه پاشخستن و بڕیارا
دوماهایێ یا ژماره 83 و موحدتیها 131 و 185 اتحادیة/2023 ل رۆژا 21 شواتا 2024ێ ب
تایبه‌ت ژى پشتى ده‌رچوونا پاشخانا حسثیات بڕیارا دادگه‌هێ ل سه‌ر قانوونا هه‌لبژارتنێن
په‌ڕله‌مانێ كوردستانێ كو هووركاریێن زێده‌تر نه‌ده‌ستوورى همبه‌رى هه‌رێمێ تێدایه
و درێژه‌یا وان زنجیره بڕیارێن نه‌ده‌ستوورى یه كو د هه‌یاما چار سالێن بۆرى دا
هه‌مبه‌رى هه‌رێما كوردستانێ هاتینه دان، د هه‌مان ده‌م دا ئه‌وا مه تێبینى كرى
و د ده‌ما خۆ دا مه رایا گشتى لێ ئاگه‌هدار كر، بریتیه د بپێكرنا زه‌ق و مه‌ترسیدار
یا ده‌ستوورى ژ بڕیارا دادگه‌ها فیدرالیه بۆ ژبناڤبرنا سیسته‌مێ دیمۆكراسیێ هه‌رێمێ
و بزاڤه‌كه بۆ ڤه‌گه‌ڕاندنا عێراقێ بۆ سیسته‌مێ مه‌ركه‌زیه‌تێ كو دڤان خالێن ل
خوارێ دا دێ رۆهن كه‌ین.
دادگه‌ها فیدرالى ب راستڤه‌كرنا جۆمگێن
گرنگ یێن قانوونا هه‌لبژارتنێن په‌ڕله‌مانێ كوردستانێ مادده‌یێن پێدڤى ب دیاركرنا
سیسته‌مێ بازنه‌یى یێ هه‌لبژارتنان و كۆتایا پێكهاتا و ژماره‌یا كوڕسییان و ئالیێ
سه‌رپه‌رشت و ئالیێ تایبه‌تمه‌ند ب ئێكلایى كرنا تانێن هه‌لبژارتنان، زێده‌بارى
بنپێكرنا مادده‌یێن 117 و 121 یێن ده‌ستوورى كو تایبه‌تن ب گه‌ره‌نتیكرنا سه‌ربه‌خۆ
یا ده‌ستهه‌لاتا یاسادانانێ ل هه‌رێمێ، د هه‌مان ده‌م دا بپێكرنا زیق یا مادده‌یێ
6ێ یێ ده‌ستورى كو دوپاتیێ ل سه‌ر وێ یه‌كێ دكه‌ت ده‌سته‌واده‌ستكرنا ده‌ستهه‌لاتێ
ب شێوازه‌كێ دیمۆكراسى بێى رێكارێن ده‌ستوورى ل ده‌مه‌كى ئه‌و راستڤه‌كرنه دێ
بیته ئه‌گه‌رێ شێواندنا سیسته‌مێ دیمۆكراسیێ.
ب نه‌هێلانا كورسیێن كۆتایێن پێكهاته‌یان د
قانوونا هه‌لبژارتنێن په‌ڕله‌مانێ كوردستانێ دا ئێك ژ گه‌ره‌نتیێنسه‌ره‌كى یێن هه‌لبژارتنێن
ئازاد و یه‌كسانى و دادپه‌روه‌ریێ ل هه‌رێمێ بنپێكر، چونكى زێده‌بارى وێ كو
بنپێكارییه و ئیراده‌یا سه‌قامگێرى و ئاشته‌واییا جڤاكى یا هه‌رێمێ، ژ ئالیه‌كێ
دى ڤه ناكۆكى ل گه‌ل مادده‌یێ 39 بڕگا ئێكێ و 125ێ یا ده‌ستوورى و قانوونا هه‌لبژارتنێن
جڤاتا نوینه‌ران و جڤاتێن پارێزگه‌هێن عێراقێ و مادده‌یێ 2 و 25 ژ په‌یمانا نێڤه‌ده‌له‌تى
یا مافێن سڤیل و سیاسه‌تاICCPRكو عێراقێ ل سارا 1971ێ په‌سه‌ندكریه و پێ پپابه‌نده كو هه‌موویان
دوپاتى ل سه‌ر به‌رچاڤكرنا نوونه‌راتییا هه‌موو پێكهاتێن گه‌لى د جڤاتێن هه‌لبژارتنان
دا و پشداری د رێڤه‌برنا كاروبارێن گشتى دا كریه.
دوورخستنا ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌رییا هه‌رێما
كوردستانێ د ئێكلاكرنا تانێن پێدڤى ب پرۆسه‌یا هه‌لبژارتنان ژ مادده‌یێن شه‌شێ
دوباره، بڕگا چارێ یا قانوونا هه‌لبژارتنێن په‌ڕله‌مانێ كوردستانێ و سپاردنا وێ
تایبه‌تمه‌ندیێ ب ده‌سه‌یه‌كى دادوه‌رى یێ سه‌ر ب مجلس القضاء الاعلى یێ فیدرالى
زێده‌ڕۆییه‌كا مه‌ترسیداره ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتا دادوه‌ریا هه‌رێمێ، چونكى ژ ئالیه‌كى
ڤه بنپێكرنا سه‌ربه‌خۆییا هه‌رێما كوردستانێ یه و ژ ئالیه‌كێ دى ڤه پیاده‌كرنا
وێ یه‌كێ د هه‌لبژارتنێن هه‌رێمێ دا كو ژ ئالیێ كۆمسینۆا هه‌لبژارتنێن عێراقێ
هاتبوو په‌یره‌وكرن، هه‌رده‌م ده‌سته‌یه‌كێ دادوه‌رى ل دادگه‌ها پێداچوونا هه‌رێمێ
تانه‌یێن تایبه‌ت ب هه‌لبژارتنان ئێكلادكرن.
ببڕیارێن ئێك ل دووف ئێكێ یێن دادگه‌ها
فیدرالى بووینه ئه‌گه‌را بنپێكرنا پره‌نسیپێن بجهئینانا ده‌ستهه‌لاتان، ب شێوه‌یه‌كى
دادگه‌هێ خۆ ئێخستییه پگه‌هێ ده‌ستهه‌لاتا یاسادانانێ و بجهئینانێ و هنده‌ك ده‌ستهه‌لات
و تایبه‌تمه‌ندی ب خۆ داینه كو د ده‌ستوورى دا بۆ نه‌هاتینه دیاركرن، ب تایبه‌ت
ژى بڕیارا هه‌لوه‌شاندنا قانوونا نه‌فت و گازێ یا هه‌رێما كوردستانێ ژماره 22 یا
سالا 2007ێ ده‌ركر، ب پشتبه‌ستن ب مادده‌یێ 110 یێ ده‌ستوورى زێده‌بارى نه‌بوونا چ
بڕگه‌یه‌كا تایبه‌ت ب سامانێ نه‌فتێ ڤه د وى مادده‌یى دا، ل ده‌مه‌كى د ده‌ستوورى
دا مادده‌یا 112 تایبه‌تكریه ب سامان و گازێ ڤه كو رۆنى دوپاتى ل سه‌ر چاوانییا
برێڤه‌برنا وى سامانێ هه‌ڤپشك د ناڤبه‌را حكومه‌تێن فیدرال و هه‌رێمێ دا دكه‌ت،
زێده‌بارى مادده‌یێ 115 دوپاتیێ ل وێ یه‌كێ دكه‌ت د وێ پرسێ دا و ئه‌و وارێن د كه‌ڤنه
د چارچۆڤێ ده‌سهه‌لاتا هه‌ڤپشك دا هه‌رێمان ده‌ستهه‌لاتا یاسادانانێ هه‌یه، زێده‌تر
ژ وێ ل ده‌ما ناكۆكى د ناڤبه‌را قانوونا فیدرالى و قانوونا هه‌رێمان و دڤى وارى دا
ئه‌وله‌ویه‌ت بۆ قانوونا هه‌رێمانه.