رێجیما خوارنا نەهەڤسەنگ ئەگەر هەیە خەلکى بکوژیت، د نها دا هەژمارەکا زوور یا خەلکە جگاران دکێشن، لێ زانایان ئاشکراکریە کو نەبوونا هندەک پێکهاتێن خوارکی زیانێ ب ساخلەمیێ دگەهینن، هەروەسا ب هەبوونا هندەک
خارنا نانێ سپێدەهیان گرنگیەگا زێدە بۆ لەشی هەیە، خۆراکی و هێزێ بۆ لەشی دابین دکەت کو ب درێژاهیا ڕۆژێ پێدڤی پێیە، د گەل وێ یەکێ دا ژی کێشا لەشی کێم دکەت، باشترە خارنا سپێدەهیان یا زەنگین بیت ب شۆفانێ و
زەلامەکێ چینێ ل دەمێ بزاڤا خۆ ڕزگارکرنێ ل مرنێ، تەلەفۆنێ دکەت، لێ چ مفا نەبوو د بلنداهیا بالەخانا خۆ دکەڤیتە خار.
لگۆر ئەنجاما ڤەکولینەکێ کو ل زانینگەها ئۆهایو یا ئەمریکا ئەنجام دایە ئاشکرا کریە ، تنێ بهێن کرنا لیمۆکێ هاریکاریا مرۆڤى دکەت کو میزاجێ مرۆڤى باشتر بکەت.
دادگەهەکا فەڕەنسا سزایا ١٠ مەهان زیندانیکرنێ بۆ شازادە (حەسە سەلمان) کچا پاشایێ سعودیە دەرکر، لێ جێبجێ کرنا وێ هاتیە ڕاگرتن.
کچەکا وەرزشڤان د بلنداهیا ٥٠ پیا د سیلاڤەکا گراڤا هاوایا ئەمریکا دکەڤێتە خوارێ.
هەڤپەیمانیا ناڤدەولەتی ل دژی داعشێ چەند گرتەیێن ڤیدیۆیی بەلاڤکرن کو ژ ئەسمانی ڤە کاڤلکاریێن تراژیدی و دراماتیکیا وێ ڕێکخڕاوێ ل دۆلا 'ئالودەبوو ب داعش' نیشان ددەت، پشتی هاڤێتنا خوارا چەند بۆمبێن کو کێش
ئاهەنگا ڤەگوهاستنا بیک و زاڤایەکی ل لوبنانێ دبیتە مەیدانا شەڕی، شەڕ و ئالۆزیێن زێدە د ناڤبەرا بنەمالەیا بیک و زاڤای ژ بەر سەمایا وان دروست بوو.
پۆلیسێن هیندستانێ زارۆکەکێ یەک سالی لسەر جادەیەکا تاری و د درەنگیا شەڤێ دا دیتیە، کو ئەو جهـ یێ نێزیکبوویە ل یەک ژ دارستانێن باشورێ هیندستانێ.
بوونا هەڤژینیەکا گونجای خەلات نینە، لێ هەلبژاردن و کارێن زێدە و هزرکرن ژ پێکئینانا هەڤژینیێ سەدەمێن تێکچوونا ژیانا هەڤژینیێ دبیت، دگەل وێ یەکێ ژی دا، د ژیانا هەڤژینیێ دا شاش لێکتێگەهشتن هەیە، لێ هندەک
چەند ناڤێ شێری هاتبیتە گوتن و هاژێبوون ل دەف خەلکی هەر ب مەترسی و دڕندە هاتیە وێنەکرن، لێ شێرەک ل دهۆکێ ئەڤ وێنەیە بەرۆڤاژی کرنە و بوویە هەڤال و ئەندامێ وەلاتی و مالان و هەردەما کەسەک دبینیت پێ دلخۆش
زارۆکەکێ هەشت سالی پشتی کو شێرەکێ هێرش کرە سەر ب زەحمەت شیا خۆ ڕزگار بکەت.
ژنەکا ئاکجنیا هیندستانێ د تەمەنێ ٧٣ سالیێ دا جێمکەک بوو، ساخلەمیا وان ژی یا جێگیرە.
جگارەکێشان و زێدەخوارن و خوارنا بلەز و ڤەخوارنێن گازى و ژ وان خوارنانە یێن زیانێ ب ساخلەمیێ دگەهینن.
ڕاپورتا میدیایی ئاشکرا کریە کو توورا جڤاکی یا فەیسبوکی مژوولی تاقیکرنا ڤەشارتنا هەژمارا لایکانە لسەر ئەو بابەتێن دهێنە بەلاڤکرن، ئەو ژى پشتى وێ یەکێ یە کو ئینستگرامی هەمان ریک بکارئینایە.
ڤیدیۆیا ژنەکا بەریتانی هاتیە گرتن کو ب سەدەما خۆ هاڤێتن بسەر سەتلا گلێشی دفنا وێ شکەست.
ڕاپۆرتێن میدیای ئاشکرا کرن تۆڕا جڤاکیا فەیسبووکێ مژیلی تاقیکرنا ڤەشارتنا " هەژمارا لایکانە " لسەر بەلاڤکریان، ئەڤەژی پشتی وێ یەکێ هات کو ئینستاگرامێ دەسپێکێ ئەڤ کارە کریە.
دەما کەسەکێ دەستنیشان دکەی ژبۆ کو هەڤژینیێ دگەل دا بکەی پێدڤیە چەند خال و مەرجێن جودا تێدا هەبن ژ بۆ کو پشتڕاست بی ژ وێ چەندێ یێ گونجایە و تە یێ ڕاست هەلبژارتیە دا ژیانا خۆ دگەل دا ببورینی.
د دەما پشکداریکرن د بەرنامەیێ (ئێن ئاڕ تى دوو کافێ) دا، شوانە جەزا داخوازا هەڤژینیێ ژ نیگار عوسمان دکەت.
تیێکچوونا ڕەنگێ پیستێ بن کەفشان ب سەدەما لێڤەکرنا موویان ب کەلوپەلێن شاش یان بەرکەفتنا تیشکا ڕۆژێ ئارەق دروست دبیت، دکارن بۆ سپیکرنا پیستێ بن کەفشان کەلوپەلێن سروشتی بهێنە بکارئینان.
ژنەکا ئوسترالی پشتی کو دیکلێ وێ هێرش کرە سەر، جانێ خۆ ژ دەست دا.
بێهنا نەخۆشا دەڤی ئەگەر هە کو پڕانیا خەلکی تووشی شەرمزاریێ بکەت و زێدەتری ٨٠ ملیۆن کەسان د جیهانێ دا ئەڤ ئاریشەیە هەیە، د ڤی بابەتی دا هەژمارەک خوارن دەستنیشانکرنە کو بۆ چارەسەرکرنا ڤێ ئاریشەیێ دکار
مالپەرێ بی بی سی یێ بەریتانى کومەک ژ باشترین وینەیێن خۆ بەلاڤکرنە کو ژ ئالیێ فوتوگرافەرێن جیهانى ڤە هاتنە گرتن.
وەرزشکرن ژبلی کو لەشی ڕؤێکو پێک و ساخلەم دکەت ، ب ئاوایەکێ سەرۆچاڤ و لەشی گەنجی دهێلیت، لی چەند کارەک کو زوور کەس د دەمێ وەرزشکرنێ و یاریکرنێ دا دکەن زیانێ ب بخۆ دگەهینن و د شاشن.
ولاتێ سعودیە ژبەر هەبوونا مەزنترین پەیکەری حێشتری، ناڤێ وێ چوو د کتێبا گێنس دا.
دەڤ یەکە ژ گرنگترین پشکێن لەشى و دبیت دەرکەفتنا هندەک نیشانان د دەڤ و ئەزمان و پیان دا ئاماژەک بن بۆ هندەک حالەت و نەخوشیێن مەترسیدار کو پێدڤیە پشتگەهـ نەهاڤێژى.
یا فەر و پێدڤیە بزانین دێ چاوا دەم و چاوانیا نڤستنێ ب ئاوایەکێ ب پلان و ڕێکوپێک ل دەف خۆ پەیدا کەین، ژبەر کۆ نڤستنا نەڕێک زوور مەترسیێن دیارکرى هەنە و نڤستنەکا ب ڕێکوپێک هێزا لەشى د کارو بارێن ڕۆژانەد
سلاڤا گەرما مێلانیا ترەمپ خانما یەکێ یا ئەمریکا بۆ جەستن ترۆدۆ سەرۆک وەزیری کەنەدا پشکەک ژ میدیایێن جیهانى و تورێن جڤاکی دەنگڤەدا.
د یەک ژ باخچێن باشورێ ئەفریقا دا، شێرەکێ هێرشی سەر خودانێ خۆ کر و کوشت.
چەند کەسان لبەر لێڤێن دەریایێ دەما کەفتنا بالەفرەکا سەربازییا ئیسپانی تۆمارکریە کو ل ئەسمانی کەفتیە ناڤ دەریایێ.
زانایێن زانینگەها گۆیڵف ل کەنەدا ئاشکراکرنە ڤەخوارنا شیری د سپێدەهیان دا مفایێن زۆر بۆ لەشی هەنە.
کۆمپانیا بەرهەمئینەر یا رۆسى RFG بۆ فلمان سکالا یاسایى ل دژى کۆمپانیا China Film Group و ئاڕنۆڵد شوارزنیگەر و جاکی چان بلند کر و داخوازا ٢١٦ ملیۆن ڕوبێڵ دکەت کو نێزیکى "٣ ملیۆن و ٣٠٠ هزار دۆلار" دکە
ساخلەمیا مرۆڤی ڕۆژانە پێدڤی ب خوانا ٣ێ هەیا ٤ جورین فێقى هەیە، هژیر ژى یەکە ژ فێقیێن نمونەی، لێ مفایێن ساخلەمی یێن خوارنا هژیرێ چنە؟
د ڕۆنشتنەکا پەرلەمانێ نیوزلەندا دا، سەرۆکێ پەرلەمانی زاۆکێ ئێک ژ پەرلەمانتاران هەمبێزکر و دیڤدا شیر دایێ.
فالینەیەکێ تایبەت یێ بارک ئوبامایی سەرۆکێ بەرێ یێ ئەمریکا، د سەرێک زێدەکرنەکا ئاشکرا دا هاتە فرۆتن.
ئێک ژ وان ئاریشەیێن ڕیبری زۆر کەسان دبیت وەریانا پرچێیە، کو خەلکی نەچار دکەت لدیف چارەسەریێ بگەرن، چ چارەسەریا کیمیایی بیت یان ژی سرۆشتی.
هونەرمەندێ سترانبێژ بەندەوار نهێلی نووترین ڤیدیۆ کلیپا خۆ بناڤێ ( سەبرا دلا ) بەلاڤکر.
رێکخراوا کوردستان فۆتۆ ب دروشمێ "حەژێکرنێ بۆ فۆتۆیێ بەلاڤبکەن" بەشداری د سالڤەگەرا ڕۆژا جیهانییا فۆتۆیێ دا کر.
هونەرمەندا ستران بێژ یا لبنانى ئەلیسایێ د تویتەکێ دا راگەهاند، پشتى ئەلبۆما خۆ یا نوو دێ دەست ژ کارێ خۆ یێ هونەرى بەردەت
نوژدار ئاموژگاریا وان کەسان دکەن یێن خوینا وان یا زوور کو خوینا خوە ب بەخشن.
ل گۆر گوتنێن دەزگەهێ ڤەکۆلینێن زانستى یێن ئیرانێ ، زەبەشى چەندین پێکهاتەیێن گنگ تێدا هەنە، کو مرۆڤى ژ نەخوەشیێن دل و دەماران دپارێزیت.
رۆپەلا بى بى سى یا بەریتانى کومەکا باشترین وێنەیان بەلاڤکرنە کو ژ ئالیێ فۆتوگرافەرێن جیهانێ هاتنە گرتن.
گرتەکا ڤیدیۆیى یا ڤەگوهاستنا تەرمێ ٥٨ حەجیێن ل حەرەمێ مەکەها پیرۆز ل تۆرێن جڤاکى بلەز بەلاڤبوویە ، تێدا تەڤاهیا حەجیێن مرى جلێن حەجیان لبەرن.
ڤیتامین سی(Vitamin C) گرنگیەکا زیدە هەیە ژبۆ کو لەشێ مرۆڤی ب ئاوایەکێ ساخلەم کارێ خۆ بکەت، پیدڤیە ڕۆژانە هندەک ژ ڤێ ڤیتامینێ بهێتە خوارن، ژبەر کو هەڤبەرکرن دگەل ڤیتامینێن دی بۆ دەمەکێ درێژ د لەشی دا
گرتەیەکا ڤیدیۆیى ب رادەیەکا زێدە ل تۆرێن جڤاکى دەرکەفتیە کو تێدا دەرکەفتیە کچەک دخوازیت ل پشتڤە کازم ساهر هەمبێز کەت ، لێ ژێ درەڤیت و دترسیت.
کورەکێ ئوسترالیێ بێکەس کو رۆژانە لسەر جاددە و بن پران دنڤست د دەما سالەکێ دا بوو ملیۆنێر.
ل باژێرێ فنارە یێ میسرێ کو نێزیکی ٥٠ کیلۆمەتران ژ پارێزگەها ئیسماعیلیە دوورە، د دەما قوربانیکرنێ دا، گایەک ژ دەستێ قەسابی دڕەڤیت و قەسابی دکۆژیت و چەند کەسێن دی ژی بریندارکرنە.
هندەک گیانداران دێ بینى دێ بێژى یێن د فلمێن خەیالیدا هاتین و دشێى لایێ دى یێ وان ببینى و تنێ چاڤێن وان دەر دئێخن کو گیاندارەک یێن ناڤ ڤى لەشێ شیشەیى دا ، ئەڤا کو بالکێشە د دەستپێکێ دا چ ژ وان ب وى ئاو
نوژدار و پسپۆرێن ساخلەمیێ ڕێنمایان ددەن لسەر وێ یەکێ شەڤانە هەری کێم هەشت دەمژمێران بنڤین، لێ هندەک کەس هەنە کو زێدەباری وێ یەکێ گەلەک دنڤن و دەما نڤستنا وان ژ ١٠ دەمژمێران زێدەترە، هەست ب ماندیبوونا
ڤەکۆلینەکا نوو کو ل زانینگەها دیلاویر کو ویلایەتێن هەڤگرتى ئەنجام دایە ئاشکرا کریە کو گێلاس چەند مفایێن بالکێش بۆ لەشى بگشتى و مەژى بتایبەت هەنە.
مەزنترین بەق د جیهانێ دا هات دیتن د وێ دەما کو بەرەک هەلگرتبوو کێشا وێ سێ هند ژ کێشا خۆ بوو ب مەرەما کو حەوزێ بۆ تێشکێن خۆ درۆست کەت.
یەک ژ پارلەمانتارێن هەرێمى ل کینیا د دەما گۆتوبێژا بازارگەریێ د ناڤا پارلەمانتاران دا، ب سەدەما کو بێهنەکا نەخوش ل پارلەمانتارەکێ هات رۆنشتن هات راوەستاندن.
ڕۆژا ئەینیێ ب سەرپەرشتیا عەبدولرەحمان سدیس، ڕێڤەبەرێ گشتی یێ کاروبارێن مزگەفتا حەرام، ب پشکداریا ١٦٠ کەسێن هونەری پەردێ کەعبەیێ بۆ یەکێ نوو هاتە گۆهڕین.
ب هەڤرا ژیانکرن دگەل هەڤژینا خۆ یان ئەڤیندار خۆ دبیت د وی دەمی دا هەستەکا دلخۆشکەر هەبیت و ئەزمونەکا گران ژی هەبیت، لێ پڕانیا پەیوەندیێن حەژێکرنا هەڤژینان ب ژێک جودابوونێ ب داوی دهێت و یان ژیانەکا ن
د ڤەکۆلینەکێ دا ئاشکرا کریە، هەشت دەمژمێرێن نڤستنا رۆژانە بەشەکا گرنگ یا ساخلەمیەکا باشە، هەروەسا کێمیا نڤستنێ باندۆرەکا مەزنه لسەر دەروون و لەشێ مرۆڤ دێ هەبیت، لێ پرانیا خەلکى هایدارى مەترسیان نینن.
د گرتەیا ڤیدیۆیێ دا کچ و کورەک دەرکەفتینە کو ب سەدەما ماچکرنێ ل بلنداهیا ١٥ متران ل سەر پرەکێ دکەڤنە خوار و گیانێ خۆ ژ دەست ددەن.
د گرتەیەکا ڤیدیۆی دا ژنەک دەرکەفتیە کو زارۆکەکێ تازە ژ دایکبوویی د هاڤێژیتە ناڤ ئاڤڕێژەکێ دا، پشترا دوو سە دچن ڕزگار دکەن.
چەندین تشتێن جودا هەنە کو باندۆریێ لسەر نڤستنێ دکەن، وەک گفاشتنا دەرونی، نەخۆشیین جودا، وەک شەکرێ و نەخۆشیا گورچیلکا، دگەل وێ یەکێ ژی دا یەک ژ وان سەدەمان کو ئەگەر هەیە باندۆری هەبیت لسەر تێکدانا سیست
هەموو کەسەک دزانیت ئاڤ ژێدەرێ ژیانێ یە و کێم ڤەخوارنا وێ زەرەرێن مەزن بەر ساخلەمیا مرۆڤی دگەهینیت، هەروەسا ڤەخوارنا ئاڤا گەرم چەندین مفایێن زێدەتر بۆ ساخلەمیا مرۆڤی هەنە و باندۆریەکا ئەرێنی لسەر چەن پ
هندەک جاران ئەو خوارنێن کو رۆژانە دهێنە خوارن ، ئەگەر زێدە بهێنە خوارن، ئەگەرا مەترسیا ساخلەمیێ هەیە، ئەڤە ژبەر کو ئاستێ ترشاتیێ (PH) هندەک جورێن خوارنێ بۆ لەشێ مرۆفان نەساخلەمە و دبیت چەندین ئاریشێ
سەرۆکێ باندەکا فرۆتنا مادەیێن بێهۆشکەر ل بەرازیل هزرەکا سەیر و جودا بکارئینایە بۆ ڕەڤین د گرتیگەهێ دا، کو خۆ وەک ئافرەتەکێ لێکریە و ماسک و جلکێن ئافرەتان کرینە بەر خۆ.
ڕووپەلا بی بی سی یا بەریتانی کۆمەک ژ باشترین وێنەیێن هەفتیێ بەلاڤکرن کو ژ ئالیێ فۆتۆگرافەرێن جیهانیهانێ ڤە هاتینە گرتن.
ئافرەت د دەما پەیوەندیا سۆزداریێ یان ژی د ژیانا هەڤژینیێ دا، بۆ زانینا دلێ بەرامبەرێ خۆ و هەستکرن ب پشتڕاستیێ پێدڤی ب کۆمەکا پشتەڤانی و ئاخافتنا هەیە کو بەرامبەرێ وێ بێژیتێ، ئەو ئاخافتنا و پشتەڤانیە ژ
کۆمپانیا فیسبووک کو خودانا ئینستاگرام و وەتسئەپێ یە ب ژڤانە ناڤێن وان بگوهریت.
هندەک کەس حەز ژ ڤەخوارنا چایێ ناکەن، لێ شارەزا ئاموژگاریێ ددەن کو گرنگیێ ب ڤەخوارنا چایێ بدەن ژبەر کو دژی ئۆکسیدە و مفایێن زور هەنە.
کچەکا گەنج پشتی وێ یەکێ کو شامپۆیەک ژ جۆرێ پانتینی بکارئینا، پشکەکا پرچاوێ هەلوەری و ب وێ یەکێ ژی نەچار بوو هەموو پرچا خۆ بتراشیت.
گول بەیبین ئێک ژوان گولان دھێتە نیاسین کۆ ئاریشا چەندین نەخوشیان چارەسەر دکەت، وەکی کێمکرنا فشارێ و لابڕنا پڕسکان، ھەڕوەسا ئێشانا گەدێ(مەعیدێ) کێم دکەت.
بێگومان هەر کەس ب شێوازەکێ جودا دنڤیت و سەدم ژی ژ کەسەکێ بۆ کەسەکێ دی دهێتە گۆهەڕتن، لێ هەموو شێوازێن نڤستنێ باندۆریا ساخلەمیێ لسەر لەشی هەنە.
پشتی وەرزشکرنێ لەشێ مرۆڤی هەست ب ماندیبوونێ دکەت، ئەو ژی ب سەدەما بکارئینانا وزەیا لەشی ب ئاوایەکێ زێدە، چەند جۆرێن خارنێ جهێ وزەیێ ژ ناڤچوونا لەشی ڤەدگرن و چالاکیێن زێدەتر بۆ لەشی ڤەدگەرینن.
پشتى دەربازبوونا ٥٠ سالان بسەر یەکەمین گەشتا مرۆڤ بۆ سەر هەیڤێ ب سەرکەفتیانە، کتێبخانا ریچارد نیکسۆن سەرۆکێ بەریا نها یێ ئەمریکا چەندین بەلگەنامێن وان رۆژان یێن نەیل ئاڕمسترۆنگ و بەز ئالدرینی لسەر روو
پولیسێ روسیا راگەهاند، رۆژا ئەینیێ تەرمێ کچەکا مودێل کار ناسکرى ب ئینستاگرامیان ل موسکویا پایتەخت د ناڤا چانتا وێ د مال دا هاتە دیتن.
پسپورەکێ خوراکى مەترسیێن ڤەخوارنا چایا کەڤن و دووبارە گەرمکرى ئاشکرا دکەت و د بێژیت چ جاران چایا دووبارە گەرمکرى نە ڤەخۆن.
ژنەکا ئاکنجیا وەلاتێ تایوان ئەندامێ نێرینەیێ زەلامێ خۆ قوتکر و ئێخستە ناڤ تیزابێ و دیفدا خستە ناڤ تەوالێتا مالا خۆ.
هندەک کەس دخوازن بچینە هۆلێن لەشجوانیێ و وەرزشێ بکەن، لێ هەست ب تەمبەلیێ دکەن و دەمێ وەرزشکرنێ پاشدئێخن، ژ بەر وێ یەکێ ژی هەژمارەک رێنمایی هەنە کو هون بکارن، د وەرزشکرنێ دا بەردەوام بن.
پشکەک ژ خەلکى ل پشتى ژ خەو ڕادبن هەست ب ئێشانا سەرى و گرانبوونا سەر و چاڤان دکەن، ڤێ یەکێ ژى ئەگەرێن خۆ یێن ڕۆژانە هەنە هەیا توش وێ ڕەوشێ ببن.
هەردەم ژێدەرێن تەندروستیێ بەحسا مفایێن ڤەخوارنا ئاڤێ دکەن، دەربارێ ڤێ مژارێ راهێنەرەکێ رەوشەنبیریا تەندروستیێ چاوانی و دەمێن ڤەخوارنا ئاڤێ ب ئاوایەکێ تەندروست ئەشکەرە کر.
مژمژە یەکە ژ فێقیێن هاڤینى یە و ژبەر بلندبوونا ئاستێ پۆتاسیۆم و مادەیێن خوراکى یێن گرنگ ڕۆلەکێ سەرەکى هەیە د باشکرنا ساخلەمیا دلی و سورا هەیڤانە.
ڕووپەلا بی بی سی یا بەریتانی کۆمەک ژ باشترین وێنەیێن حەفتیێ بەلاڤکرن کو ژ ئالیێ فۆتۆگرافەرێن جیهانێ ڤە هاتینە گرتن.
پشتى کو مارەک ل سەقفێ دادگەهەکا وەلاتێ نێجیریا کەفتە خوار ، هەمى ئەندامێن دادگەهێ نەچار بوون جهێ خۆ ڤالا کەن.
لگۆر نووترین ڤەکۆلینا زانستى یا زانینگەها دیکین ل ئوستڕاڵیا دەرێخستیە کو زێدەبوونا ڤیتامین C د لەشى دا رێژا شەکر کێم دکەت.
شارەزایێن بیاڤێ خوارنێ رادگەهینن رۆانە خوارنا سێڤەکێ پارستنا ساخلەمیا لەشى دکەت کو هاریکارە کێمتر سەردانا نوژداى بکەى ، لێ ڤەکۆلینێ مفایەکێ دى یێ سێڤێ دیار کریە.
پیڤازێ چەند مفایێن گرنگێن ساخلەمى هەنە و پێدڤیە بەردەوام د دانێن خۆارنێ دا گرنگیەکا تایبەت پێ بهێتەدان
دۆناڵد ترەمپ سەرۆکێ ئەمریکا د ئاهەنگەکا هەڤژینیێ دا هەمى مەندەهۆشکرن ، پشتى کو چوویە ئاهەنگێ و پیرۆزباهى ل بووک و زاڤاى کریە.
دەرکەفتنا خەتوچرچیێن دەموچاڤان د گەلەک کەسان دا پشتی تەمەنێ ٣٠ سالیێ دەردکەڤیت، ئەو ژی ب سەدەما کێمبوونا دروستکرنا پرۆتینێن کۆلاجین و ئیلایسینە د لەشی دا، زێدەبار وێ یەکێ ژی ڤەکۆلینان ئەو یەک دەرخستیە
بسپورەکێ خوارنێ ل هەرێما کوردستانێ ڕاگەهاند، خوارنا برنج و ئافکا فاسولیان پێکڤە مفایەکی زوور بۆ لەشى هەیە و رێژەیا کاربوهیدراتا د ناڤ برنجی دا کێم دکەت.
ڕووپەلا بی بی سی یا بەریتانی کۆمەک ژ باشترین وێنەیێن حەفتیێ بەلاڤکرن کو ژ ئالیێ فۆتۆگرافەرێن جیهانی هاتینە گرتن.
نەخۆشیا شەکرێ ب بکوژا هێدێ بەرنیاسە، دەمەکێ دەم درێژ دڤێت هەیا کو گەشەیێ بکەت، بێێ وێ یەکێ کو چ نیشانەیێن دیارهەبن، هەر ژبەر وێ یەکێ یە کو پێدڤیە ب لەزترین دەم ئەو نەخۆشی بهێتە دەستنیشانکرن.
پسپۆرێن بیاڤێ ژینگەهێ کیسەلەکێ نوو ژدایک بووى دیتیە کو دووو سەر هەنە.
کێمیا ڤیتامین B12 ژبلى نیشانێن سەرەکى سێ نیشانێن لاوەکى هەنە کو کێمتر هەست پێ دهێتە کرن، ب زانینا وان هاریکار دبیت ل زوو چارەسەرکرنا وێ ڤیتامینێ ، ژبەرکو کێمبوونا ڤیتامین بى ١٢ زەرەر بۆ ساخلەمیێ هەنە.
نەخوشیا شەکرێ کو بکوژا هێدى دهێتە نیاسین، دەمەکا دوور و درێژ دڤێت هەهیا کو گەشە دکەت، بێ کو چ نیشانێن زەلال هەبن، هەر ژبەر وێ
هندەک ژنان د بن ئەرزینکا وان دا میێت ڕەق گەشەیێ دکەت کو ب " میێت زەلامان" هاتیە ناسین و پێ دلگران دبن، وێ یەکێ ژی وانا نەچار دکەت ڕێکێن جودا بکاربینن بۆ ژناڤبرنا وان میێن زێدە.
ژبەر هەبوونا چەند مادەیێن ب مفا د ناڤ نیسکێ دا کو پێکهاتێن گرنگ بۆ ساخلەمیا لەشى هەنە.
زەلامەک هەیا کو د ئاڤاهیەکێ ئاگرگرتی ڕزگار ببیت، د ڕەخەکێ ئاڤاهیێ دا بیێ وێ یەکێ کو چ کەلوپەلەک ڤێ هەبیت هاتیە خوارێ.
ب هەڤرا ژیانکرر دگەل هەڤژینا خۆ یان ئەڤیندار خۆ دبیت د وی دەمی دا هەستەکا دلخۆشکەر هەبیت و ئەزمونەکا گران ژی هەبیت، لێ پڕانیا پەیوەندیێن حەژێکرنا هەڤژینان ب ژێک جودابوونێ ب داوی دهێت و یان ژیانەکا نەخ
نڤستن پشکەکا سەرەکیە ژ ژیانا ڕۆژانە و ژ گرنگترین پێدڤیێن ژیانێ یە بۆ مرۆڤى، هەرتێکچونا وێ ژى ژ سیستەمێ خەوێ باندور لسەر ساخلەمی و ستایلێ ژیانێ هەیە و دبیت ببیتە ئەگەرێ توشبۆن ب نەخوشیان و ئاریشێن ساخل
د ئەنجاما ڤەکۆلینەک دا کو لسەر حالەتێ تووش بوون ب نەخۆشیا پەنجەشێرێ هاتیە کرن، نۆژدارێن سویدێ ئەو گرۆپێ خوینێ ئاشکراکریە، کو مەترسیا تووشبوون ب بەخۆشیا پەنجەشێرێ زێدەترە.
خوارنا دانێ سپێدێ ئێکە ژ دانێن گرنگ یێن خوارنێ کو لەش یێ پێدڤیە بۆ دووبارە چالاکبوون و وەرگرتنا هێزا پێدڤى، ژ وان خوارنێن لەش د سپێدەهیاندا مفاى ژێ وەردگریت، هێک و زەبەش و جەند جورێن دى.
ب سەدەما بکار ئینانا فیس ئەپێ (پیربوونێ) د چەند رۆژێن دەربازبوویى دا زانیاریێن ١٥٠ ملیۆن کەسان دبن دەستێ کارپێکەرێن وى ئەپى دانە.
ژنەک ب ئاخفتنێن قەشەیەکێ توڕەدبیت و لسەر ستەیجێ دئێخیتە خار، سەدەم ئەو بوو کو قەشە د گۆتارەکێ دا دبێژیت،" ب پشتڕاستی ڤە بەحەشت ڤالایە ژ ژنێن قەلەو".
ئەگەر بخوازی ب ئارامی بنڤی و خەوا تە یا ساخلەم بیت، پێدڤیە یێ گریدایی چەند ڕێنمایان بی، و ژ هندەک کارێن نە ساخلەم دوور بکەڤی کو هەست دکەى ئەگەرن.
د گرتەیەکا ڤیدیۆیی دا دەردکەڤیت بەلەمەک کو تژی سەرنشینە د ڕووبارەکا بلەزا ئەمریکا ب بلنداهیا ٣٠ پییان د سیلاڤەکی دا دڤێتە خار.
یەک ژ نێچیرڤانێن ماسیان ل باژێرێ هیوستنی ئەمریکا، تۆمارەکا ڤیدیۆ بەلاڤکر، کو تێدا مارەکێ مەزن د بزاڤان دایە ماسیەکا مەزن لێ وەرگریت کو د ڕووبارەکێ وێ دەڤەرێ دا گرتیە.
زەلامەک ل ڕۆژا ژ دایک بوونا خۆشتڤیا خۆ، دەمێ کو د ناڤ دەریایەکێ دا مەلەیێ دکەن داخوازا پێکئینانا هەڤژینیێ لێ کر.
بەشەک ژ خەلکی ڕاهاتنە ب بەردەوامی یان ڕۆژانە بەنیشتی دجین، ژبلی کو بوونا دەڤی خۆش دکەت، گەلەک مفایێن باش بۆ لەشی هەنە.
ب تەماشەکرنا ڤان وێنەیان، دکاری ئاستێ بینین و هووربینیا خۆ تاقیبکەی.
ماسیەکا مەزن ژ جورێ مانتارە، کو ژبەر شۆکەکێ برینداربوویە، داخوزا هەڤکاریێ ژ چەند مەلەڤانێن ئوسترالی دکەت.
ژنێن ب هێز وەکی چیا و کەڤرانە، ڕەشەبا ژی نکاریت بهەڕفینیت و کەسێن د ڕازی و دادپەوەرن و دکارن پشتێ ب خۆ گرێبدەن.
نڤیسەر دیار ئەرەدنی نووترین ڕۆمانا خۆ بناڤێ (ئێڤا) بەلاڤکر.
چەند ڕاھێنان و لڤینێن ساناھی پشت و کەمەرێ ژ ئازارێ ڕزگار دکەن.
شێرپەنجەیا قۆلۆنێ ب بێ پێحەسیانێ تووشى مرۆڤى دبیت، نەخوشیێ ژى ئەگەر دەستپێکێ بزانى ٩٠% ئەگەرا چارەسەریێ هەیە.
هەر د کەڤن دا خوارنا خیاری ل هندستانێ وەکى دەرمانەکێ سرۆشتى بکارئینایە و زەنگینە ب ئاڤ و چەندین جورێن ڤیتامینان کو بۆ ساخلەمیا مرۆڤی ب مفانە.
گەشتیارەکا ئوسترالی گەلەک نەمابوو ب سەدەما تاتۆیەکا ٥ دۆلاری دەستەکێ خۆ ژ دەستبدەت.
لێدانا دلێ پشکەک ژ خەلکی نەیا ڕێکە ڕەنگە کو گەلەک جاران سەدەما وێ یەکێ ژی نزانن، لێ نوژدارێن ئەلمانیا دیارترین سەدەمێن وێ دیارکرن.
دەڤەرەکا تایبەت ب هاڤێتنا بەرمایکێن پیشەسازى ل سیبیریا بوویە دەریاچەکا بچوک کو شێوەکێ بالکێش هەیە، زێدەبارى کو ئاڤا پیسە و ماددێن شەهراوى تێدانە لێ زێدە کەس بێ گوهدانا مەترسیان پێخەمەت وێنەگرتنێ سەردا
هونەرمەندا سترانبێژ دینا نووترین بەرهەمێ خۆ ب ئاوایێ دەنگ ب زمانێ هیندی بەلاڤکر.
گۆڤارا سانتی مەگەزین یا فەرەنسی بەحسا پێنج جهان کر کو نابیت مۆبایلێن زیرەک ل وان جهان بێهێنە دانان، ژ بەر کو بەشەک ژ مۆبایلێن زیرەک هەڵگرێ هەژمارەک بەکتریایێن مەترسیدارن.
تۆمی عمران ئەکتەر و نمایشکەرێ بەرنیاس یێ سعودی ل تەمەنێ ٣٦ سالیێ دا کۆچا داویێ کر.
دەزگەهێن پەیوەندیدارێن بیاڤێ سەقا ناسی یا جیهانێ پلەیێن گەرمایێ د ٢٤ دەمژمێرێن دەربازبووی دا گەرمترین باژاڕێن جیهانێ دەستنیشان کرن.
هەر ئێک ژ مە ل دەما سپێدەهیاندا لسەر شێوازەکی دچیت، لێ دبیت کێم ژمە بزانن کومەکا چالاکیان هەنە دڤێت ل سپدەهیان ئەنجام بدەى هەیا لەشێ تە چالاک دبیت و ڕۆژا تە بساخلەمى دەسپێبکەت.
نوژدارێن ئەلمانى یێن تایبەت ب نەخوشیا دلى ئاماژە ب مەترسیێن نێرگیلەیێ بۆ سەر ساخلەمیا وان کەسێن دکێشن کر.
کێمکرن و نەهێلانا چەوریا زگی کارەکێ ساناهی نینە و داوی چەوریێ لەشی یە کو پشتی ڕێجیمێ و وەرزشکرنەکا توند نامینیت، دگەل وێ یەکێ دا ژی دکاریت ب تێکهەلەیەکا سروشتی چەورێ وی پشکا لەشی د دەمەکێ کێم دا نەهێ
ڕۆپەلا برات ساید د چەند وێنەیان دا بیرۆکە و کارێن بالکێش یێن کەسێن تەمبەل بەلاڤکرن.
ئەو زەلامێن کو سەر کەچەلن یان پرچا وان دوەریت ئێدی پێدڤی ب خەمباریێ ناکەت، ژ بەر کو زانایان ڕێکەکا نوو دیتیە کو دکاریت مفایی ژ سەرێ کەچەل بۆ دروستکرنا وزەیێ بهێتە دیتن.
گرتەیەکا ڤیدیۆیى دەما لێدانا بریسیەکا بهێز ل بەلەمەکێ هاتیە تۆمار کرن کو ئاگر ب بەلەمێ دکەڤیت.
خوارنا فێقى ب یەک ژ مفادارترین خوارن دهێتە دانان، کو زەنگینن ب ڤیتامین و هاریکاریا پاراستنا ساخلەمیێ ددەت.
ماچیکرنێ ئەگەرێن جوودا هەنە و هندەک دەمان ئاماژەیەکە بۆ دیارکرنا سرۆشتێ پەیوەندیان، ئاوا و نەریتێن ماچیکرنێ ل دەڤەرەکێ بۆ دەڤەرەکا دى دهێتە گوهەرین.
ڤەکۆلینەکا چینى ـ بەریتانى ئاشکرا دکەت، ڤەخوارنا ماددەیێن کحولى ئەگەر کێم ژى بیت، مەترسیا بلندبوونا فشارا خوینێ و توشبوون ب جەلتەیا دلى زێدە دکەت، ئەڤ یەک ژى ڤەکۆلینا بەریا نها رەت دکەت، کو دگوت یەک ی
د فێستیڤالا سالانەیا سان فێرمێنی ل ئیسپانیا کو هەژمارەکا زێدە یا خەلکی ژ ترسا گایەکێ دڕەڤن، زێدەتر ژ ٥٠ کسان برینداربوون.
ڕۆژنامەیا سەندای تایمز یا بەریتانی بەلاڤکر، مالباتێن دەسهەلاتدارێن کەنداڤێ نهێنیێن کرێت و پیچ ل لەندەنێ ئاشکرا کر، پشتی وێ یەکێ شازادە خالد کوڕێ سولتان قاسم حاکمێ شاریقە د مالا خۆ دا ل لەندەنێ ب مری ه
بۆ رێگرتن ژ زێدەبوونا و داکەتنا کێشێ ب ئاوایەکێ سروشتى نۆژداران ئاماژە ب چار پێنگاڤێن گرنگ دانە کو ناهێلن کێش زێدە بکەت و هاریکارن بۆ کێمکرنا چەوریا لەشى.
ڕۆپەلا بی بی سی یا بەریتانی کۆمەک ژ باشترین وێنەیێن حەفتیێ بەلاڤکرن کو ژ ئالیێ فۆتۆگرافەرێن جیهانیان هاتینە گرتن.
د ڤیدیۆیەکێ دا دوو بێژەرێن کەنالێ سی بی ئێس دەردکەڤن و د دەما عەردهەژێ دا د وەشانا ڕاستەوخۆ یا نووچەیان دا بسەدەما عەردهەژێ تیکدچن و نووچەیان دراوەستینن.
هەرکەسەکێ بزاڤا گۆهڕینا سەروچاڤێ خۆ دابیت، باش دزانیت گەلەک بزەحمەتە وی کاری نەهێلیت، لێ هندەک کەس هەنە ب بەردەوامی ل دویڤ ئارمانجێن خۆ دگەڕێن و چ جارا نەهێلایە هەیا کو ئەوا دڤیایی بدەستڤە ئیناینە.
هەر کەسەک ب بەردەوامی سەرێ خوە دشووت لێ کێم کەس ھەنە ئاڤا سار بکاربینن و لێ لگۆری شیرەتا نۆژدار و پسپۆران ئاڤا سار گەلەک مفایان ب لەشێ مرۆڤان دگەهینە کو گرنگترین مفا ئەڤن:-
بۆ رزگاربوونێ ژ تاما تیژ یان تیژیا فلفلێ پرانیا کەسان پەنایێ بۆ ڤەخوارنا ئاڤێ دبەن، لێ د راستیێ دا باشترین خوارن د وى دەمى دا ڤەخوارنا شیریە.
ژیانا هەڤژینیێ وەک چیرۆک و درامایێن ڕۆمانسی نینە، بەلکی بەرپرسیارەتی و پێگیربوونە، ئەگەر تە بەرهەڤیا تەمام بۆ وێ ژیانێ نەبیت، ئەگەر هەیە ئەو پڕۆسە ڕووبڕوویێ شکەستنێ بیت، هەر ژ بەر هندێ باشترە چەند ڕاس
دوو ئەڤینداران ل ویلایەتا ئۆهایۆ یا ئەمریکی دگەل وێ یەکێ کو تەمەنێ وان ١٠٠ سالی دەربازکر بوون ئەو گۆتن ڕاستەڤەکر کو دبێژن " ئەڤینداری تەمەنی نزانیت" و هەڤژینی پێکئینا .
گراڤەکا یۆنان بزاڤێ دکەت هەژمارا ئاکنجیان ٢٤ کەسان بۆ ٣٠٠ کەسان زێدە بکەت و ب وێ یەکێ ٤٥٠ یۆرۆیان مەهانە و پارچەکا ئەردى یا بەلاش ب هەر کەسەکێ ددەت کو لوێرێ بژیت.
ل ویلایەتا ئۆدیشیا هیندستانێ جێمکەک ژ دایکبوویە و یەک دل هەیە، هەیا نها نوژداران نەزانیە چارەسەریا وان دێ چبیت.
مێلاک یەکە ژ گرنگترین ئەندامێن لەشی، چەندین کارێن گرنگ دکەت، وەک پاقژکرنا خوینێ ژ ژەهربوونێ، بێ ڤی ئەندامی لەش دێ ژ کارکرنێ کەڤیت.
رێکخراوا جیهانیا گەشتوگوزار پشتى کو ڤەکۆلینەک ئەنجام داى ١.٥ ملیۆن کەس ژ خۆ گرتبوون راگەهاند، گەلێ ئوکرانیا ب بالکێشترین گەل ل جیهانێ دهێنە دانان.
د ڤەکۆلینەکێ دا زانایێن ئەمریکا هشیارى دایە، کو ڤێرێ وێڤە زەحمەتە بکارن تنێ ب رێکا بکار ئینانا دەرمانێن کیمیایى ، سیسرکێن سور ژناڤببەن.
کەرەفس یەک ژ وان کەسکاتیانە کۆ بەلگ و قەد و ریهێن وێ دەرمانن، ئەڤە ژى ب سەدەما هەبوونا ڕێژەیەکا زور ژ ڤیتامینێن C و E ، ژ بۆ وێ یەکێ پێتڤیە ڕۆژانە مرۆڤ بخۆت.
مالپەرێ "ئەلعەرەبیە" ئاماژە ب دیارترین زیان و مەترسیێن نڤستن و ڕوونشتنا زوور یا ل بەر ئامیرێن هەوا سارکرنێ دا، بڤی ئاوایی:
پشیکەک دشێت زارۆکێن مالەکێ ژ هێرشێن مارەکێ کوبرا د پارێزیت پشتى کو ب دژوارى ریبری هەڤدووبووین.
ژنەکا ئەمریکی ئارمانجا ژیانا خۆ ب دەستخست و کو شیا بۆ جارا دوویێ ب پیێن خۆ بڕۆت، ئەڤەژی پشتی وێ یەکێ هات کو٢٧٠ کیلۆیا ژ کێشا کێم کر.
شێواز و دیزاین و درین و نڤیسینا ل سەر وی جلکی بوویە جهێ سەرنجا بکارهێنەرێن تۆڕێن جڤاکی، کو جۆرەک ژ تێکهەلیا ستایلێ نوو و کلاسیک وەرگرتیە.
گۆشتی مریشکێ جۆرەکە ژ خارنێن سەرەکی کو مرۆڤ ڕۆژانە یان حەفتیانە دخۆن، هەرچەندە مفایەکێ زێدە هەیە لێ پێدڤیە بەریا کەلاندنێ ئاگەهداری چەند نیشانەیان بین هەیا کو بزانین ساخلەمە یان نە.
زەلامەک پشتى ئێشانا بەردەوام یا مەعیدەى پشکنین کربوو، دەرکەتبوو کرمەکێ دوو مەتر د ناڤا ریڤیکێن وى دایە.
ئەگەر تو یەکى ژ وان کەسێن گرنگیێ ب ساخلەمیا خۆ ددەن ژ پێخەمەت پاراستنا لەشێ خۆ ژ نەخوشیان، یەکەم تشت کو پێتڤیە خۆ لێ بپارێزى ، ژ وان خوارنا دەستپێبکە کو رۆژانە دخوى.
کامیرەیەکا چاڤدێریا وێستگەهەکا شەمەندەفەر ل ئوسترالیا دیمەنەکا ترسناک تۆمارکر، کو تێدا زارۆکەک ژ بەر بێ ئاگاهیا دایکا خۆ دکەڤیتە بن شەمەندەفەرەکا ڕاوەستای.
زانایان بۆ یەکەم جار ب ڕێکا دەستکاری کرن بۆ ویراسیێ کارین دەرمانەکێ تایبەت، لسەر فایرۆسا HIV ی یا بەرپرس ژ نەخۆشیا ئایدزێ، ب تەمامی د گیانەوەرەکێ زیدی دا ژ ناڤببەن.
بۆ رزگاربوونێ ژ تاما تیژ یان تیژیا فلفلێ پرانیا کەسان پەنایێ بۆ ڤەخوارنا ئاڤێ دبەن، لێ د راستیێ دا باشترین خوارن د وى دەمى دا ڤەخوارنا شیریە.
سەرۆچاڤێن بناڤودەنگترین ئافرەتێن جیهانا سینەما و هولیودێ ب دەربازبوونا دەمی ب ئاوایەکێ بەرچاڤ گۆهەرتن بسەردا هاتنە ق چێدبیت ببیتە جهێ مەندەهۆشیا حەژێکەرێن وان.
پۆلیسێن بەریتانیا راگەهاندن، زەلامەک ل جهێ تایرەیێن بالەفرەکا نەفەر هەلگر کەفتە خوار و گیانێ خۆ ژ دەست دا.
د بوویەرەکا سەیر دا ب سەدەما پێلەکا بەفربارینێ جاددە و ترۆمبێلێن باژارەکێ وەلاتێ مەکسیک بووینە جەمەد
ناڤێ "محەمەد" د لیستا وان ناڤێن زێدەترین کەس پێ هاتینە بناڤکرن دا بۆ دەما سێ سالان لسەر یەک ل بەریتانیا د پلەیا یەکەم دایە.
خانما سترانبێژ کەژێ هاوتا ئەسعەد سترانەکا هونەرمەندێ ستران بێژ زیاد ئەسعەدی گوت.
دۆنالد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا هۆشیاری دایە ئیرانێ و ڕاگەهاند، بەرپرسێن وی وەلاتی ب پیتاندنا زێدەترا یۆرانیۆمێ یاریێ ب ئاگری دکەن.
ڕووپەلا بی بی سی یا بەریتانی کۆمەک ژ باشترین وێنەیێن حەفتیێ یێن کو ژ ئالیێ فۆتۆگرافەرێن جیهانێ ڤە هاتینە گرتن بەلاڤکرن.
پشتی کو پلنگەک هێرش دکەتە سەر دوو ماتۆڕ سواران، گەلەک ب زەحمەت ل مرنێ ڕزگار دبن.
سزایا لەشی کریارەکا بەلاڤا دایک و بابانە هەیا کو زارۆکێن خۆ فێری سەرەدەریێن دروست بکەن، لێ د ڤەکۆلینەکێ دا دەرکەفتیە، ڤان جۆرێن سەرەدەریان زەرەرێن زێدە بۆ زارۆکان هەیە و ب چ ئاوایەکێ مفا نینە.
هونەرمەندێ سترانبێژ بەهزاد نهێلی نووترین ڤیدیۆ کلیپا خۆ بناڤێ "من و وێ ژڤانە" بەلاڤکر.
-دەما پرۆسەیا پێکئینانا هەژینیێ دهێتە پێکئینان، پرانیا خەلکی د وێ باوەریێ دانە کو وان باشترین کەس دەستنیشان کریە، لێ ئاماران ئەنجامێن گەلەک جودا نیشان ددەن، ل هەمی چار پەیوەندیێن هەڤژینیێ دا، یەک ژ وا
د یەک ژ پارکێن یاریکرنێ دا ل ئۆزبەکستانێ، یەک ژ یاریان شکەست و ب وێ سەدەمێ ژی کچەکێ جانێ خۆ ژ دەستدا.
بۆ پرانیا کەسان، کڕینا ترۆمبێلێ دووەم مەزنترین بریارا داراییە پشتى کڕینا مال و هەلبژارتنا باشترین مۆدێلا ترۆمبێلێ زێدە گرنگە و پێتڤیە ب باشى هزر تێدا بهێتە کرن.
ئاجای بەهات زانایێ هیندی و داهێنەرێ فلاش میمۆری، ب سەدەما وان ئاریشێن کو ڕووبڕووی بکارئینەرێن وى ئامێرەى بوونە د دەما بکارئینانێ دا، داخوازا لێبورینێ دکەت.
نڤستن بەر پانکێ چەند زیانێن ساخلەمیێ بۆ مرۆڤی هەنە.
د کامیرا چاڤدێریێ دا رەفتارا کرێت یا پەرستارەکێ دگەل دانعمرەکێ هاتە تۆمار کرن.
دگرتەیەکا ڤیدیۆی دا بابەک خۆ ب سەر پەرجانەکێ بلند یێ مەلەڤانگەهەکێ دا دهاڤێژیت هەیا کو زارۆکێ خۆ ژ خەندقینێ ژ ڕزگار بکەت.
تێکچوونا دەمێن نڤستن و کێم نڤستن و زێدە نڤستن باندۆرا تەمام لسەر سرۆشتێ لەشى هەیە و هەر یەک ب شێوەیەکێ زرارێ ب ساخلەمیێ دگەهینیت.
د ڤەکۆلینەکێ دا زانایان کارینە ب بکارئینانا خانەیا ستێم بیێ سنورێ پرچێ لسەر پیستێ مشکی بەرهەم بهینن و دیاردکەن ب ڤەکۆلینێن زێدەتر لسەر ڤێ ڕێکێ دکارن چارەسەریێ بۆ کەچەلیا مرۆڤان ببینن.
فۆتۆگرافەرەک یێ بناڤێ گرێک سیگال گەشتەک ب ناڤ جیهانێ دا کر و وێنەیێن زارۆکێن وەلاتێن جودا یێن جیهانێ دگەل پرانیا ئەو خارنێن کو حەفتیاتە دخۆن گرتن و دەرئەنجامێن وێ ژی بوونە جهێ مەندەهۆشکەریێ یە.
میدیایێن ڕوسیا و بەریتانیا و چەند میدیایێن دی یێن جیهانی ل چەند ڕۆژێن دەربازبووی دا نووچەیەکا مەندەهۆشکەر بەلاڤکر، کو بەحسا زەلامەکێ دکەت، کو ژ ئالیێ هرچەکا ڕوسی ڤە هێرش لسەر هاتیە کرن و بۆ دەمێ مەهەک
شوینوارەکێ دیرۆکی یێ سەردەمێ ئیمپڕاتۆریەتا میتانی کو دیرۆکا وێ بۆ سێ هزار و ٤٠٠ سال بەریا نها ڤەدگەڕێت ل دهۆکێ هاتە دیتن.
ئیبراهیم جەروان ئەندامێ یەکێتیا عەرەب بۆ زانستێن ڤالاهیا ئەسمان و گەردوونی پیشبینیا وێ یەکێ کر کو ل ( ٢ێ تیرمەها ٢٠١٩) دا ڕۆژغەیرینا تەمام دێ ڕوودەت، لێ ل وەلاتێن عەرەبی دا ناهێتە دیتن.
ل دەڤەرا جاوە ل هەرێما رۆژئاڤایا ئیندۆنیزیا مار وى زەلامێ د مالا خۆدا خودان کرى دخەندقینیت
سپێدەهیان پشتى ژ خەو رابوونێ کۆمەکا رەفتاران وەکى خۆشووشتن ب ئاڤا گەرم و خرابیا دەمێن نڤستنێ زرارێ ب ساخلەمى و دەروونى دگەهینن.
هونەرمەندێ سترانبێژ (ڕێدیر بامەرنى) ڤیدیۆ کلیپەکا خۆ یا نوو بناڤێ "ئەز دێ چم" بەلاڤکر.
برتەقاڵ ئێک ژ فێقیێن ب مفایە، بۆ ساخلەمیا لەشێ مرۆڤی و هەروەسا چەندین ڤیتامێن پێدڤی بۆ لەشێ مرۆڤی تێدا هەنە.
زەلامەک ب ئاوایێ لەشەکێ مۆمیا کرى پشتى مەهەکێ د هێلینا هرچەکێ دا ب ساخى هاتە دیتن.
زێدەباری خوارنا بەردەوام، لێ هندەک کەس زوی هەست ب برسێ دکەن و بەردەوام حەدزکەن خوارنی بخۆن.
هندەک جاران لەش تووشی چەند حالەتێن نەیاسای دبیت کو ڕەنگە هندەک ژ وانا نیشانەبن بۆ نەخۆشیێن جۆر بجۆر، بۆ نمونە تێکچوونا لێدانێن دلی و هەستکرن ب خوها سار ل وان نیشانایە کو نەخۆشیا دلی ئاشکرا دکەت.
ژبلى هەلبژارتنا جورێ ئینتەرنێتێ کو سەدەمە بۆ خاڤیا هێلێ، جهێ دانا مۆدیۆما هێلێ و بەشەک ژ کەرەستەیێن مال هێلێ خاڤتر دکەن و درەنگتر رەبتا مۆبایل یان کۆمپیۆتەرێ دبیت.
دەڤ یەکە ژ گرنگترین پشکێن لەشی و دەرکەفتنا هندەک نیشانا دناڤ دەڤی و زمان و پوویێ دا ئاماژەنە بۆ هندەک حالەت و نەخۆشیێن مەترسیدار کو پێدڤیە نەهێتە پشتگوێ هاڤێتن.
یاریزانێ تەپاپێ یێ جیهانی کریستیانۆ ڕۆنالدۆ ب گوژمێ ٢٣ هزار دۆلاران وەک دیاری پێشکێشی ١٠ کارمەندێن دەڤەرەکا گەشتیاری یا یۆنانێ کر.
مێلاک ژ گرنگترین ئەندامێ لەشێ مرۆڤی یە و باندۆر لسەر بەشێن گرنگ یێن لەشى هەیە، باشتربوونا ساخلەمیا مێلاکێ ژى واتایا باشتربوونا ساخلەمیا لەشى یە ب گشتى.
یەک کرمێ حەلەزون یێ بچوک ئاریشەیەکا کارەبێ یا مەزن درۆستکر و بوویە ئەگەرێ ڕاوەستاندنا هێلەکا شەمەندەفرێ ل ولاتێ ژاپونێ.
زارۆکەکێ یەک سالی پشتی کو نێزیکە د نهۆما چارێ یا ئاڤاهیەکێ بکەڤیتە خارێ، ب ئاوایەکێ بالکێش ژ ئالیێ دایکا وی دهێتە ڕزگار کرن.
ب سەدەما هەبوونا چەند مادەیێن مفادار د پێکهاتەیا ماستی دا وەک کاربوهیدرات و ڤیتامینان، خوارنا ماستی د تێشتێ دا هاریکاریا کردارا هەرسکرنێ و هیزەکا زێدە پیشکێشی لەش دکەت.
د دەما دوو رۆژێن دەربازبوویى دا تۆرێن جڤاکى یێن عێراقێ تژیبوون ژ وێنەیێن دەیکەکا دانعمر، کو کورێ وێ ب پێخاسى ل مال دەرێخستبوو.
خۆارن ژێدەرەکێ دابینکرنا هێزێیە، پسپۆرێن وى بیاڤى ئاماژە دکەن، هندەک جورێن خوارنێ ئەگەر خاڤى بهێنە خارن مفایێ وان زێدەترە و ماددێن خوارنێ ژ دەست نادەن، لێ نابیت هندەک جوران چ جاران ب خاڤى بخون و ب وى
گەلەک جاران هندەک خارن د بەفرگرێ " فرێزەرێ" دا بۆ وەرزەکێ دی هەلدگرن یا بۆ دەمەکێ دی بکار دئینن، شەهرەزایێن بیاڤێ خارنێ ژی ئاشکرا دکەن وی کاری مەترسیێن ساخلەمیێ لێ دروست دبن.
ب دریژاهیا سالان ڤەکولینەکا زانستی ل سەر مفا و زیانێن هاتنوچوونا پێخاس ل سەر ئەردى و ساخلەمیا لەشی کرنە و هەیا نها پتریا ئەنجامان ئەرێنى بوونە.
د ڕاپۆرتەکا زانستی دا کو گۆفارەکا سونتی بلوسی یا فەڕەنسی تەکەز ل وێ یەکی دکەت کو سێیەکا ئەو هنگڤینێن ڤەکۆلین لسەر هاتیە کرن و ب هنگڤینێ ڕاستەقینە هاتیە فرۆتن، ئاشکرا بوویە ساختە تێدا هاتیە کرن.
کۆمەک ژ شەهرەزایێن بیاڤێ نێچیرا ماسیان " ماسیەکێ زێڕ" گرتیە، کو درێژاهیا وی ٩١ سانتیمەترە و کێشا وی ژی ١٤کیلۆ گرامە.
وەریانا پرچێ و ئاریشێن پیستى ژ وان ئاریشانە کۆ پتریا مە توش دبین و ب دویف ڕێیێن جوداجودا دگەرین بۆ چارەسەریێ، لێ ل شونا دەرمانان ئەم دکارین پشت ب خوراک و و پێکهاتێن سرۆشتى ببەستن بۆ چارەسەرکرنا ئەوان
مێشڤانەکێ ئاکنجیێ باژێرێ وانێ بناڤێ عەبدولوەهاب سەمۆ، ب مەرەما وێ یەکێ ناڤێ وی بچیتە ناڤ پەرتۆکا گینس دا، سێیەم ئەزمۆن لسەر خۆ ئەنجام دا و ڤێجارێ نێزیکی ١٠ کیلۆیێن مێشێن ساخ لسەر لەشێ خۆ کۆمکرن.
گەشتیارەکێ بالەفڕەکا بولگاری دەمەکێ ترسناک یێ ناڤ وێ بالەفڕێ کو تێدا بوویە ل بولگاریا بەرەڤ سویسڕا دچوو بەلافکر.
ئیرانێ لیستەکا وان بالافرێن ئەمریکا بەلاڤکر یێن چەند سالێن دەرباسبووى ئیناینە خار.
بێهنا نەخوەش یا دەڤێ، مرۆڤان ژ جڤاکێ دووردخینە و هنەک جاران دبە سەدەما شەرمێ و هنەک جاران ژی کەسێن دەردۆر بێ کو هەست پێ بێ کرن، ژ مرۆڤان دووردئێخیت.
هەمی سالەکێ ڕوونشتڤانێن گوندێن دەڤەرا کۆسکۆ یا وەلاتێ پیرۆ، پرا دەربازبوونێ کو ب سەر ڕیبارا ئاپوریماک دایە کو ژ گیایی هاتیە درووستکرن دهێتە نووژەن کرن.
وەلاتیێن وەلاتێن جیهانێ بەردەوام د تۆڕێن جڤاکی دا وێنەیێن بالکێش یێن گەشتێن خۆ کو د ناڤ دارستانان دا بەلاڤ دکەن پرانیا وان دبنە جهێ حێبەتیێ.
ژبەر کو هێک یا زەنگینە ب ماددەیێن خوراکى و ب مفا، مەترسیا کورەبوونێ د دەما ب سالڤەچوونێ دا کەم دکەت.
سترانبێژ کاوە محەمەد نووترین ڤیدیۆ کلیپا یا بناڤێ جانێ بەلاڤکر.
هەبوونا ئازارا پشتێ یەکە ژ ئاریشەیێن ساخلەمیێ کو گەلەک جاران ژبەر زێدە ڕۆنشتن و گرنگی نەدان ب وەرزشکرنێ دروست دبیت، ئەڤ کریارە ئازارا پشتێ د دەمەکێ کێم دا ناهێلن.
ڤەکۆلینەکا نوو ئاشکراکر، خوارنا دوو جەمێن ماستی حەفتیەکێ دا، ئەگەر هەیە زەلامان ل تووشبوون ب پەنجشێرا هەناڤان بپارێزیت.
هەر وەک هاتیە گوتن "ژیێ درەوێ یێ کورتە" لێ هندەک کەسان شەهرەزاییەکا زێدە د درەوکرنێ دا هەیە، لگۆری شەهرەزایێن دەرونی ژی، ب هندەک ڕەفتار و تاقیکرنان کەس دکارن درەوا هەمبەری خۆ ئاشکرا بکەن.
د نووترین ڤەکۆلینا زانستی دا زانایێن سویسرا د پێنگاڤەکا جودا ب تاقیکرنا دەرمانەکی بناڤێ " ئێکسیری ژیان" بەهەرم ئینایە کو باندۆریا بەرۆڤاژی لسەر کریارا دەرکەفتنێن نیشانا پیریێ هەیە، د هەناری و توویێ دا
د پێشانگەها پاریس ئەیر شۆو، یەکەم بالەفڕا کارەبێ هاتە نمایشکرن کو شیانا فڕینێ بۆ دووریا ٦٥٠ میلە و حەفت کەسان ژی هەلدگریت.
هەر چەندە کەچەپ ژ تەماتان تێ دڕۆستکرن لێ ب سەدەما زێدەکرنا چەند پێکهاتەکێن دى زیانێن ساخلەمیێ دگەهینە زارۆکان و دبیتە ئەگەرێ قەلەوبوون و نەخوشیا شەکرێ.
ب ئاوایەکێ گشتی زەیتا زەیتونان مفایەکێ زور بۆ ساخلەمیێ هەیە، دەولەمەندە ب چەندین مادەیێن مفادار.
سەرێ هەموو قەلەمەکێ جاف کونەک تێدایە کو پشکەکا زێدەیا خەلکی نزانن بۆچی بکاردێت، زێدەباری وێ یەکێ کو گەلەک مفا ژی هەیە.
د چەند دیمەنێن بالکێش و ترس دا مارەک ب ڕێکەکا جودا تیمساحەکێ د دەمەکێ کێم دا دادعیریت.
زانایێن بیاڤێ زانستیێ دەماران ل زانینگەها هارڤارد ئاشکرا کریە، د دەما دیتنا خەونان دا مێشک زانیاریان ڕێکدئێخیت و هندەکان رەش دکەت.
بۆ یەکەمجارە پاسەک دهێتە دروستکرن کو دگەل تێکچوونا ساخلەمیا شوفێری براوەستیت.
ڕۆپەلا بی بی سی یا بەریتانی کۆمەک ژ باشترین وێنەیێن حەفتیێ بەلاڤکرن کو ژ ئالیێ فۆتۆگرافەرێن جیهانیان ڤە هاتینە گرتن.
کۆمپانیا " ڤۆلکان" یا ئەمریکی مەزنترین بالەفڕ ل جیهانێ دا دێ فرۆشیت، پشتی یەکەم تاقیکرنا فڕینێ ب سەرکەفتیانە ل بالەفڕخانەیا ویلایەتا کالیفۆڕنیا هاتیە دانان.
دگەل نێزیکبوونا دەما دەرچوونا مۆبایلا ئەپل یا نوو کو ناڤێ وێ "ئایفۆن ١١" یە ، هندەک زانیارى هاتنە دزین دەربارێ تایبەتمەندیێن ڤێ مۆبایلێ و شەحنکرنا وێ ژى ، کو دهێتە چاڤەرێکرن هەمان شەحنا ئەندرۆید بۆ
یەک ژ ئاریشەیێن مەعیدەى " بەرسوژ"ە کو دبیتە سەدەما زێدەبوونا ترشیاتیا ناڤا مەعیدەى و ئێش و وەرمینا مەعیدەى لێدکەڤیت، ئاریشێن دەروونى و زێدە خورى سەدەمن بۆ توشبوون ب بەرسوژێ.
سیستەمێ دەستهەلاتا کوریا باکور ب ئاوایەکێ یە کو هەر کەسێ دژى ب ڕاوەستیت یان خیانەتێ لێ بکەت یان سەرۆکێ ولاتى نەڤێت ب دژوارترین ئاوا بهێتە سزادان.
پیتەر یورین نوژدارێ ئەلمانی و بسپۆرێ نەخوشیێن دەڤ و ددانان دازانین کو ڕەنگێ ئەزمانى وەکى ئاوێنەیەکێ یە بۆ دیاربوونا ساخلەمیا لەشى، هەر گوهەرتنەکا د ئەزمانى دا هەبیت ئەگەرەکە بۆ نەخوشیەکێ.
هەمى دەما فۆتۆگرافەر بۆ تومارکرنا جوانترین و بالکێشترین دیمەنان ڤەدگەرینن، هندەک وێنە دگەل دەرباسبوونا دەمى ژبەر گرنگیا دیرۆکى و هەبوونا چێرۆکێن بالکێش ڕۆژ بۆ ڕۆژێ گرنگیا وان زێدەتر لێ دهێت.
دیتریش ئەندریسین نوژدارێ پسپۆر ێ نەخوشیێن دل سەدەمێن بلەز لێدانا دل ئاشکرا کریە، تەڤاهیا لێدانێن دل د خولەکەکێ دا ٥٠ بۆ ١٠٠ لێدانن، زێدەتر ژ وێ دل بلەز لێددەت.
بەرپرسێ جیبجیکارێ کۆمپانیا هواوی یا چینێ بۆ تەکنەلۆژیایێ ڕۆژا پێنج شەمبیا دەربازبوویی ئاشکراکر، پشکا پەیوەندیا چینێ مژولی کارپێکرنا سیستەمەکێ نوویە ب ناڤێ "هۆنگمینگ" کو دێ بیتە جهگرا سیستەمێ ئەندرۆیدا
ڤیدیۆیێن زارۆکەکێ چینی ژبەر شەهرەزایی و شیانێن وی د کارێ سەرتراشی و ڕێکخستنا پرچێ دا بۆیە جهێ مەندەهۆشیا خەلکی د تۆڕین جڤاکی دا.
زارۆکەکێ چینی ڕۆژانە پێنج دانێن خوارنێ دخوت ژبۆ کو لەشێ وی یێ بەرهەڤ بیت، بکاریت بەشەک ژ مۆخێ د ناڤا هەستیێن خۆدا بدەتە بابێ خۆ.
ل گۆر ڤەکۆلینەکێ کو رۆپەلا "جۆرناڵ سلیپ میدیسین" بەلاڤکریە و ئاشکرا کریە، کەسێن درەنگ دنڤن توشى ئاریشە و تێکچوونێ دبن، ژ ئالیێ ساخلەمى و دەروونى ڤە.
تیری ئان نانس نوژدارا خوارنێ ئاشکراکر، حەلاندنا چەوریا نزێک زکی بیێ ڤەلڤینێن وەرزشی کارەکی ب ساناهی نیە، لێ ب گۆهرینا جۆرین خوارنێ حەلاندنا چەوریێ ساناهی دبیت.
نووترین ڤەکۆلینا زاسنتی دیارکر،ل دەمێ تەماشەکرنا تەلەفزیۆنێ دا، نڤستنێ زرارێن زێدە یێن ساخلەمی لسەر ئافرەتان دا دروست دکەت ب تایبەت قەلەویێ.
کۆمپانیا ئەلکا یا ئەمریکى بۆ تەکنەلۆجیا کو تایبەتە ب ڤەگوهاستنا ئەسمانى ئاماژە ب وێ یەکێ کر، د نها دا کار دکەت بۆ بەرهەمئینانا یەکەمین تەکسیا ئەسمانى ب ناڤێ "سکاى" کو ب هایدرۆجینێ کار دکەت.
جازینى گانادۆس یا تەمەن ٢٣ سال ناسناڤێ شاهجوانا فلیپینێ بۆ سالا ٢٠١٩ێ دەستڤەئینا.
چەندین دیمەن و حالەتێن بالکێش لسەر جاددەیان دهێنە ڕوودان، لێ هندەک دیمەنێن بالکێش و سەیر هەنە کو دبنە جهێ سەنجان و وێنەیێن وان دهێنەگرتن و دهێنە تۆمارکرن.
سەرێ گورگەکێ دبەرلێڤێن ئاڤێ یێن سیبیریا هاتیە دیتن کو ٤٠ هزار سالان بەریا نها ژیایە.
ب دیتنا پسپۆڕێن بیاڤێ خوارنان هندەک ماددەیێن سروشتی هەنە کو هەڤکارن لسەر باشترکرنا کریارێن فسیۆلۆژی کو دبنە سەدەمێن ژناڤبرنا چەوریێن زێدە.
