وەزارەتا ساخلەمیا عێراقێ چەند رێنمایێن پزیشکی بۆ مەها رەمەزانێ بەلاڤکرن تایبەت بو وان کەسێن پەستان بلندی یا خوینێ هەی ژ پێخەمەت کۆنتۆلکرنا نەخۆشیان.
نوژدارێ پسپورێ خوراکی کامەران رەسول مێهڤانێ بەرنامێ کازیوە یێ سپێدەهیان ل کەنالێ ئێن ئاڕ تی دوو بوو، ئاماژە ب وان خارنان کریە کو پێتڤیە فتارە پێ بهێتە کرن دگەل سیستەمەکێ ساخلەم بۆ دانێ فتارێ.
ئاڤ یەکە ژ گرنگترین ڤەخارنان ب تایبەتی ل مەها رەمەزانێ، کو دبیت دناڤبەرا فتارێ و پاشیڤێدا گەلەکێ ڤەخۆی.
ناڤچاڤێن زەلامەکی ب بەری ژ ئالیێ هەڤژینا ویڤە دهێنە شکاندن، ب سەدەمێ وێیەکێ کو ل تۆڕەکا جڤاکی وێنەیێ ژنە ئەکتەر و پێشکێشکارا عێراقی "ئیناس تالیب" لایک کریە.
هونەرمەندێ سترانبێژێ لوبنانی ماهر زەین نویترین ڤیدیۆ کلیپا خۆ بۆ مەها رەمەزانا پیروز بناڤێ "رەمەزان هاتەڤە" بەلاڤکر، دشیان دایە تێکستێ کلیپێ بگۆرن بۆ زمانێ کوردی.
دەوروبەرێن مە تژی یە ژ ماددەیێن ژەهراوی، ژ وی هەویێ هەلدمژن ژ وێ ئاڤا ڤەدخوین بەردەوام ژەهر دچیتە دناڤ لەشێ مەدا، ئەڤەژی وەدکەتن کو ژەهر د لەشێ مەدا کومببیت و چەندین نیشانەیێن جیاواز لمە ب دەرکەڤن.
لەیمۆنێ ڕێژەیەکا زۆرا دژە ئۆکسانێ تێدایە و بەردەوام پسپۆڕێن بیاڤێ ساخلەمیێ ئامۆژگاریان دکەن کو د سپیدەهیان دا و ب زکێ برسی و بەرى خوارنا سپێدێ، بەرداخەکا لەیمۆنێ و ئاڤا گەرم ڤەخون، لێ مفایێ وێ چیە؟
ژنەکێ پشتی مەها هنگڤینی دەربازکری، ڤەدگەریتە وەلاتێ خۆ و داخازا جودابوونێ ژ هەڤژینێ خۆ دکەن، سەدەم ژی ڤەگەراندن بۆ وێیەکێ د دەما خارنێدا دەنگێ "مرچە مرچێ" دکەت.
ئێک ژ دانێن گرنگ سپێدەهیانە کو مفایەکێ زێدە بۆ لەشی و مێشکی هەیە و ژ نەخوشیێن جوراوجور تە د پارێزیت، لێ بەشەک ژ خەلکی بێ زانینا گرنگیا وی دانی پشتگوهڤە د هاڤێژن.
چ کچەک نینە نەڤێت بەردەوام ب رێکو پێکی دەربکەڤیت بۆ ڤێ ژی ژبلی هندێ کو دڤێت جلۆبەرگێن گونجای هەلبژێریت کو دگەل پێلاڤ و لەشێ وێ بگونجن، پێتڤیە ئاگەهداری لبەرکرنا وانژی بیت.
کچەکا نوچەگەهانا کەنالەکێ روسیا ل دەما پەخشێ ڕاستەوخۆ دا توشی بویەرەکا سەیر دبیت، د دەمەکی دا ژ نشکەکی ڤە سەیەک مایکا د دەستێ وێ دا درەڤینیت، ئەو نوچەگەهانە ژی دیڤدا غارددەت.
ب سەدەما هەبوونا چەند ماددەیێن مفادار د پێکهاتەیا ماستی دا وەک کاربوهیدرات و ڤیتامینان، خوارنا ماستی د تێشتێ دا هاریکاریا کردارا هەرسکرنێ و هیزەکا زێدە پیشکێشی لەش دکەت.
پشتى کرستیانۆ رۆنالدۆى یاریا دگەل هەلبژارتیێ سربیا ئەنجامدای نەرازیبوونا خۆ ل سەر بڕیارەکا دادڤانێ یاریێ نیشاندای و نیشانا خۆ یا کاپتنیێ هاڤێتیە ئەردی، نیشانا وی ب ٦٤ هزار یۆرۆیان هاتە فرۆتن و ئەو ک
رۆپەلێن سعودیێ د گرتە ڤیدیۆیەکێدا بەلاڤکریە، شوفێرەک بسەدەما ئاریشەیێ دگەل کەسەکیدا ب تۆرۆمبێلێ لێددەت پشتی برینداردکەت دیسان دکێشیتە سەر جادا سەرەکی سەرەرای وێژی جارەکادی ب ترۆمبێلێ لێددەت.
هێک خوارنەکا گەلەک بەربەلاڤە ل هەرێما کوردستانێ و جیهانێ، ب تایبەت د تێشتێن سپێدەهیان دا. مفایەکێ زێدە بۆ ساخلەمیا مرۆڤان هەیە، ژبەر هەبوونا ڕێژەیەکا باش یا ڤیتامین، کانزا، پڕۆتین و ڕوونێ ب مفا.
خوشک وبرایەکێ بریتانی ب ناڤێ ئازیک و سۆفیا د ئێکەم گەشتا وان بۆ ئوستورالیا بسەدەما ئامیرێ دیتنا کانزایان بەرەکێ دەگمەن دبینن کو بهایێ وی ٥٠٠ جاران هندی زێڕییە.
زاروک ژی هەروەکی مەزنا نەخارنا تێشتا سپێدێ کاریگەریا نەرێنی لسەر ساخلەمیێ بجهـ دهێلیت، سەدەمەکە بۆ قەلەوبوونا وان.
ئێک ژ نیشانێن توشبوون ب کۆرۆنایێ بریتیە ژ دەستدانا هەستێ بێهنکرنێ و ل گورەی ئامارەکێ ژی کو ل مەها ئیلۆنا ٢٠٢٠ێ بەلاڤکری، ٧٧% ئەو کەسێن توشی کۆرۆنایێ بوون و چێبووینەڤە بۆ دەما چەند مەهان هەستێ بێهنکرنا
گۆره‌ی نووترین ڤه‌كۆلینا زانستی، تایبەتمەندیێن زیرەکی و سەرنجڕاکێشیێ، سەدەمەکن بۆ دوورکەتنا بەشەکا ژنان ژ مێران.
ڤەکولینەکا نوی ئەشکراکریە زەلامێن قەلەو د سێکسکرنێ دا ژ زەلامێن زەعیف چالاکترن، د هەمان دەمی دا ژنێن قەلەو ژی د سێکسکرنێ دا ژ ژنێن زەعیف چالاکتر و باشترن.
هەمی هەڤژین توشی ئاریشە و ئاستەنگان دبن، لێ هندەک نیشان دیاردکەن ئاریشەیێن مەزن د هەڤژینیا وان دا هەنە و پێتڤیە ب زیترین دەم بهێنە چارەسەرکرن بەریا ببیتە سەدەما ژێکڤەبوونێ.
ل سپێدەهیان بەرێ خارنا نانێ سپێدێ ب گەدەیێ بەتال ڤەخارنا ئاڤێ سەدەمە ژبۆ شێدارکرنا لەشی و باشکرنا کریارا هەرسێ و نەمانا غازاتێن زکی.
سیر ئێکە ژ وان خارنێن ژبلی وێیەکێ مفایێن گرنگ دگەهینیتە لەشی و تاما هندەک ژ خارنان خۆش دکەت، و ئەگەر ب شەڤێ بکەیەدبن بایفکا خۆ دا ڕەنگەخەوەکا باشتر بکەی.
ڤەکولینەک کو ل زانکویا Wake Forest یا ئەمریکی هاتیە ئەنجامدان ئەشکراکریە، بەحسکرنا کەسێن دی ب خرابی کۆمەکا تایبەتمەندیێن کەسایەتیێ دیاردکەن.
گەلەک کەس شەڤێ بەری نڤستنێ خوارنێن گران دخون یان د جهێن نڤستنێ دا کار دکەن، ڤێ یەکێ ژی زیانێن ساخلەمیێ هەنە، و ئەگەرە بۆ نەهێلانا خەوێ و مان هەیا درەنگی شەڤ.
زیدە خارنا شەکر و خارنێن کحولی زیانێ دگەهیننە مێلاکێ ب رەنگەکێ دێ تە نەچارکەتن سەرەدانا نوژداری بکەی، لێ ب شەڤێ هەستکرن ب خوریانێ ئاماژەیە بۆ هەبوونا ئاریشان د مێلاکێ دا.
تیشکا ڕۆژێ دبیتە ئەگەرێ زێدەبوونا میلانینا پیستی یان رەش بوون و تۆخبوونا پیستی و ئەڤە د ٢٤ دەمژمێرێن ئێکێ دا دگەل ڤێکەفتنا ڕۆژێ دروست دبیت پشتی ٧٢ دەمژمێرا هێدی هێدی رەنگێ وێ بەردەوام دبیت، بەردەوامیا
ژێدەرەکێ ل نەخوشخانەیەکا پترسبۆرگ ئاماژە ب وێیەکێ کریە، یەک ژ وەلاتیێن وی باژاری کو بناڤێ ئەنتۆن دیمۆفە، ١٠ جاران د شەڤەکێ دا تۆشی مرنێ بوو و دووبارە بۆ ژیانێ ڤەگەریا.
هەیا نها چ رێنمایێن زەلال و ئەشکرا دەربارەی ئەنجامدانا کریارا سکسی و لێک نێزیکبوونا سۆزدایێ دناڤبەرا هەڤژینان دا ل دەما کەرەنتینێ دا بەحس نەکرنە، ئەوا هەیا نها هەبووی بتنێ ئەوبوویە کو دووریا جڤاکی ب پ
وێنەیێ کۆترەکا ڕەنگا و ڕەنگ د تویتەری دا دەنگویێن مەزن ل دیف خۆ ئینانە، ب ئاوایەکێ کومەک ژ بکارئینەرێن تورێن جڤاکی وەسا دبینن کو ئەو ڕەنگە فۆتۆشوپە و نە ڕاستە و کومەکا دی ژی تەکەزێ ل هەبوونا کۆترێن ب
خارنگەهەکا تونسی یا تایبەت ب خارنێن ئیتالی گرانترین پیتزا ل ئەفریقا دروستکر کو ب بهایێ (٣٦٠) دولارێن ئەمریکینە.
چا یەکە ژ ڤەخارنێن باش و خەلکەکێ زێدە پشتی خارنا نانی حەزدکەن ڤەخۆن، جورێن چایێ زۆرن ل ڤێرە مەرەما مە چایا ڕەشە و گەلەک کەس رۆژانە و ب بەردەوامی ڤەدخۆن، بەلێ تۆ د زانی چ گوهورینان ب سەر جەستەی دا دئین
ل دەستپێکا دەزگریا هەڤژینیێ دا ڤیان دناڤبەرا وان دوو خێزاناندا گەلک زێدەیە، لێ دگەل بورینا دەمی ئاسای دبیت و دەربرینا وان بۆ ئێک و دوو کێم دبیت.
ئاکنجیێن گوندێن چینێ زەڤیێن هشکێن خۆ گوهرینە بۆ جهەکێ کەسک و ب ڕەنگەکێ هونەری چاندن تێدا کریە،
رۆپەلا دەیلی مەیلی بەریتانی بەلاڤکر، ئەو کەسێن حەفتیانە زێدەتر ژ ٧٠ گراما گۆشتێ سور دخۆن، مەترسیا توشبوونێ ب نەخۆشیا درێژخایەن یا هەی، لێ تا کو نها زیانێن زۆر خارنا گۆشتێ سپی (پەلەوەر) ب تەمامی نەهاتی
هەر چەندە نڤستن دگەل هەڤژینێ دا هەستەکێ تایبەت یێ دەرونی دبەخشنە مروڤان، لێ چەند ئاریشەیەک و رێگری هەنە کو وەدکەن کو مروڤ خوزیا وێ یەکێ بخازیت ب تنێ بنڤیت.
دبیت زورینەیا مە ل دویر سەرسورمانی کەسەکی بین و مە هەست بۆ هەبیت لێ ژ ئەگەرێ وێ ئەم نەشیاینە سەرنجا وان رابکێشین یان مە وەسا زانییە کو وان هەمان هەست بۆ مە نینە ئەم ژێ دیرکەفتینە.
ل وەلاتێ ئەلمانیا ل باژێرکێ دامەن یێ ویلایەتا مەکلنبورگ فورپۆمەن پشیکەکێ ژبو سەروکاتیا باژێرڤانیێ کاندیدکەن لێ کاربدەستێن وی باژێرکی کاندیدکرنا وێ پشیکێ رەد دکەن ب بەهانەیا وێ یەکێ کو ژیێ وێ نە گەهشتی
فستەق ئێکە ژ چەرەزاتێن ب مفا و لەشی ژ زۆر نەخۆشیان دپارێزیت، دبیت ببیتە ئەگەری دابەزینا کێشا لەشی و دل و ریخۆلان ب ساخلەمی دهیلیت، لێ زێدەهیکرن د خوارنێدا کاریگەریگەریا نەرێنی ل سەر لەشی بجهـ دهێلیت.
وەکو د زانین کومەک ژ تۆڕێن جڤاکی هەنە ژ وانا (وتسئەپ، ڤایبەر، تێلیگرام)، هەر تۆڕەکێ تایبەتمەندیا خۆیا تایبەت یا هەی و هەر تۆڕەکێ ل گورەی کومپانیا و ڕڤەبرنێ ڕێژەکا پاراستنا تایبەت هەیە.
رۆپەلێ مێدیکال نیوزتودەی لیستا کۆمەکا خارنان بەلاڤکریە بۆ باشتربوونا ساخلەمیا چاڤی، خارن ژی ئەڤەنە:
شەقیقە یان ژی لاسەرئێشە یەکە ژ وان حالەتان کو کەسێن زۆر پێڤە دنالینن و سەدەمە بۆ وێیەکێ کو بەردەوام هەست ب ئێشا سەری بکەی و پێڤە نارەحەت ببی.
یلینا سەمیر نۆڤایی نوژدار و شەهرەزایێ گریێن پەنجەشێرا قۆلۆنێ ئاماژە ب مەترسێن کێمیا ڤیتامن دی لسەر لەشی کریە.
زوربەیا خەلکی پەنایێ دبەنە بەر هێدفونێن بێتێل بۆ گوهداریکرن ل مۆسیقا ل دەما نڤستنێ دا، بێی کو هزر ل مەترسیێن وی ئامیرێ بچیک دا بکەن، لێ ئەو روویدانا بۆ زەلامەکێ ئەمریکی روویدای دبیت دیتنا تە بگۆهڕیت ل
بسپۆرەکێ بیاڤێ خارنێ ب ناڤێ ئەنجیلیکا دوفال ئاگەهداری داینە دەربارەی هندەک ژ خارن و خاردەمەنیان ل سپێدەهیاندا،
خارنا زەیتا زەیتونا ب گەدەیێ بەتال چەندین مفایێن سەیر ب لەشی دبەخشیت، ژبەرکو یا دەولەمەندە ب ماددێ خۆراکیێ گرنگ و ترشێ چەوری و ڤیتامین و کانزایان.
نڤستن کریارەکا پێتڤیە بۆ هندێ دووبارە لەش چالاک ببیتەڤە پشتی ژ خەو رادبی ساخلەمیەکا باش هەبیت.
هندەک ژ وان خوارن و ڤەخوارنێن د تێشتان دا دهێنە خوارن ساخلەم نینە، ژبەر کو باندۆریا ڕاستەڕاست لسەر مەعیدەیێ و ڕیڤیکان هەیە، هەر شاشیەک ژی د هەلبژارتنا خوارنان دا زرارێن ساخلەمیێ هەنە.
خوارنا نانێ سپێدەهیان ب گرنگترین و مفاترین دانێ خوارنێ دهێتە دانان، لێ ژ هەمیان گرنگتر ئەوە بزانی د سپێدەهیان دا دێ چ جۆرە خوارنەکێ خۆی.
گەلەک جاران نیشانەیێن مەعیدێ چێدبیت تێکهەل بیت دگەل وەرمینا مەعیدەیێ دا، بۆ ڤی مەرەمێ ژی گرۆپەکا ڤەکۆلەران بەشەک ژ دایارترین نیشانەیێن پەنحەشێرێ دیارکرنە کو ژ وەڕمینا مەعیدەیێ جودا دکەت.
دیتریش ئەندریسین نوژدارێ پسپۆرێ نەخوشیێن دل سەدەمێن بلەز لێدانا دل ئاشکرا کریە، تەڤاهیا لێدانێن دل د خولەکەکێ دا ٥٠ بۆ ١٠٠ لێدانن، زێدەتر ژ وێ دل بلەز لێددەت.
ژیانا هەڤژینیێ وەک چیرۆک و درامایێن ڕۆمانسی نینە، بەلکی بەرپرسیارەتی و پێگیربوونە، ئەگەر تە بەرهەڤیا تەمام بۆ وێ ژیانێ نەبیت، ئەگەر هەیە ئەو پڕۆسە ڕووبڕوویێ شکەستنێ بیت، هەر ژ بەر هندێ باشترە چەند ڕاس
ئەگەر چ هندەک جاران تووشبوونا زەلامان ب پەنجەشێرا مەمکی گەلەک یا کێمە و ب ر ێژەیا ١%ێ دهێتە خەملدان، لێ ئاگەهداربوون ژ نیشانێن وێ و زوو پشکنین بۆ چارەسەریا بەروەختە گرنگە.
پتریا وان کەسێن ئاریشا وێیەکێ هەی کو ب شەڤێ زوو دخەوناچن و تێر خەو نابن، زێدەباری وێیەکێ کو چەند رێکێن باش هەنە بۆ چارەسەریا ڤێ ئاریشێ، دگەلدا ریکەکا باش و ساناهی هەیە کو هاریکارە بۆ وێیەکێ زوو مرۆڤ
دروستبوونا قەلەویا زکی و زێدەبوونا چەوری ئاریشەیە بۆ گەلەک کەسان و نەهێلانا وێ ژی یا بزەحمەتە.
ژبەر ماندیبوونا ڕۆژێ و خرابیا جۆرێ نڤستنێ یان هزرکرنێن نەرێنی، ل سپێدەهیان باندۆریێ لسەر شیانێن لەشی و دەروونی پەیدادکەت، بۆ نەمانا ڤێ ئاریشەیێ پێدڤیە دەما ژخەو ڕادبی هندەک کاران بکەی.
د گرتەیەکا ڤیدیۆیی دا کو گۆڤارا "ساوس چاینا مۆرنینگ پۆست" بەلاڤکریە و تێدا دەردکەڤیت دوو زارۆک ب زەحمەت ژ ئاگرەکی ڕزگار دبن و کو ئەگەر هەبوو هەردووکان ب هەڤڕا شەوتبان.
برتەقال یەک ژ فێقیێن ب مفایە بۆ ساخلەمیا لەشێ مرۆڤی و هەروەسا چەندین ڤیتامینێنن پێدڤی بۆ لەشێ مرۆڤی تێدا هەنە.
هونەرمەندێ سترانبێژ هەڤال ئیبراهیم نووترین ڤیدیۆکلیپا خۆ بەلاڤکر.
خوارنا تێشتێ ب گرنگترین و بمفاترین دانێن خوارنێ دهێتە دانان، لێ گرنگە بزانی کا دێ سپێدەهیا چ جۆرە خوارنەکێ خۆی.
TC candler سالانە ١٠٠ ئافرەتان بۆ نازناڤێ جوانترین ئافرەتا سالێ بەربژار دکەت، بۆ ئەڤسالە ژی یایل شێڵبیا وەک جوانترین ئافرەتا ٢٠٢٠ێ دەستنیشانکر.
توشبوویێن نەخۆشیا شەکرێ دڤێت زێدەتر گرنگیێ ب ساخلەمیا خۆ بدەن و بکارن ب هۆشیاری وان خوارنان هەلبژێرن کو دخۆن، ژبۆ کو ساخلەمیا وان تێکنەچیت و ئاستێ شەکرێ د خوینا وان دا هەڤسەنگ بیت.
هونەرمەندێ دیارێ کورد کامەران عەبدوڵرەحمان وەغەرا داویێ کر.
ل گۆرەی ڤەکۆلینێن زانستی، سێکسکرن د ناڤ هەڤژینان دا بێ رێنمایێن ساخلەمیێ، ئاریشەیێن دەروونی و ساربوونا سێکسی چێدکن.
گەلەک کەس دبێژن ژیانا سینگلا خوشتر ژ یا خێزانداران، ژبەر کو ئازادن و هەمی دەمێ خۆ ژ بۆ خۆ بکارتینن و بتنێ هزر د حەز و ڤیان و دەمبوراندنێن خۆ دا بکەن.
هونەرمەندێ شێوەکار ئاری باب د تەمەنێ ٦٧ سالیێ دا وەغەرا دایێ کر.
گۆتنا هندەک تشتێن ناڤ ژیانا خۆ کو تایبەتن ب تەڤە بۆ هەڤال و کەسێن نێزیکێن خۆ نەبێژە، ژبەر کو دێ بسەر تەدا شکێنەڤە و دێ پەشیمان بی، چێنابیت پلانا داهاتیا خۆ بۆ کەسێ بێژی، چێدبیت د داهاتی دا ل دژی تە بک
د زەلامان و ژنان ژی دا پەنجەشێرا سیھان یەک ژ کۆژەکترین پەنجەشێرە د جیھانێ دا ، ھەیا نھا چەندین سەدەمێن وێ نەخۆشیێ ھاتنە دەستنیشانکرن ژ وان ژی جگارەکێشان ، ھەلمژینا دوویکێلا کەسێ جگارکێش.
نووچەگەهانێ ئێن ئاڕ تی ل ئاکرێ ڕاگەهاند، ل گوندێ شەرمنێ یێ سەر ب قەزا ئاکرێ، گورگەک دچیتە مالا وەلاتیەکێ دا و ئەو وەلاتیەک ژی گورگی دگریت.
جوانی و سەرنجڕاکێشی لگۆڕەی هزرا کەسان دهێتە گۆهڕین، لێ بگشتی هەبوونا کۆمەکا تایبەتمەندیان د مرۆڤان دا وەسادکەت زێدەتر بالکێشتر(سەرنجڕاکێشتر) بن د چاڤێ کەسێن دی دا.
ڕووپەلا فاکتی هێلس د بابەتەکێ دا ئاماژە ب دیارترین نیشانەیێن کێمیا ڤیتامین B12 د لەشی دا کریە، ئەو ژی ئەڤەنە:
زانایان د ڤەکۆلینەکێ دا ل زانینگەها Lund یا سویدی ئەشکەرا کریە، هنگڤینی دژە ئۆکسانا سروشتی تێدایە، دگەل سیرێ کاردکەت بۆ رێگریکرن ژ گەشەکرنا خانەیێن پەنجەشێرێ.
هندەک کەس ب هەبوونا بێهنا نەخوشا دەڤی د نالن، ژبەر کو ددانێن وان پیسبووینە یان ژی کوڕ و توشی ئینتهابا بووینە، گرنگی نەدان ب پاقژیا ددانان و سیستەمێ خوارنێ کو پرۆتین د کێمبن و وەدکەت بێهنا دەڤی نەخوش ب
بۆ بدەستڤە ئینانا تەرکیزەکا زێدەتر و جهگەهاندنا کارێن رۆژانە ب باشی، هەلبژارتنا جورەکێ خوارنێ یێ سپێدێ یێن گرنگ، جورێ خوارنێ باندورى لسەر ساخلەمیا لەشی هەیە.
ئازارێن سینگی ب سەدەمێن جۆر ب جۆر توشی مرۆڤی دبیت، لێ گەلەک جاران دا ئاماژەنە بۆ دەرکەفتنا مەترسیێن ساخلەمیێ و پێدڤیە ب لەزترین دەم پشکنین بۆ بهێتەکرن.
هندەک کەس حەش ڤەخارنا چایێ ناکەن، بەلێ پسپۆر شیرەتێ دکەن گرنگیێ ب ڤەخارنتا چایی بدەن، چونکە دژی ئۆکسیدە و گەلەک مفا هەنە.
ل دەما هەستکرن ب ئێشنا ماسولکێن ملی و کوخکا بەردەوام و بێهیزیا لەشی، ئەگەرن بۆ هەبوونا ئاریشەیەکا ساخلەمیێ د سییان دا، د هەمبوونا ڤان حالەتان دا پێدڤیە سەرەدانا نوژدارەکێ بسپۆر ب سییان بکەى.
زانایێن زانینگەها گۆیڵف ل کەنەدا ئاشکراکرنە ڤەخوارنا شیری د سپێدەهیان دا مفایێن زۆر بۆ لەشی هەنە.
بهێزبوونا سیستەمێ بەرگریا لەشی رولەکێ سەرەکی هەیە ژ پاراستنا لەشەکێ بۆ نەخوشیێن جوودا و ب تایبەتى نەخوشیێن وەرزی، سیستەمێ بەرگریا لەشی ب کومەکا رێکان دهێتە بهێزکرن.
هەر کەسەک ب بەردەوامی سەرێ خوە دشووت لێ کێم کەس ھەنە ئاڤا سار بکاربینن و لێ لگۆری شیرەتا نۆژدار و پسپۆران ئاڤا سار گەلەک مفایان ب لەشێ مرۆڤان دگەهینە کو گرنگترین مفا ئەڤەنە:
لەیمۆنێ ڕێژەیەکا زۆرا دژە ئۆکسانێ تێدایە و بەردەوام پسپۆڕێن بیاڤێ ساخلەمیێ ئامۆژگاریان دکەن کو د سپیدەهیان دا و ب زکێ برسی و بەرى خوارنا سپێدێ، بەرداخەکا لەیمۆنێ و ئاڤا گەرم ڤەخوت، لێ مفایێ وێ چییە؟
وەک د ڤەکۆلینێن زانستی دا ھاتیە، ھەر جورە خوارنەکێ تایبەتمەندی و مفایێ خۆ بۆ لەشێ مرۆڤی ھەیە ، شارەزایێن خوارنان بەحسا ھندەک خوارنان کریە کو بۆ ئارامیا مەژی و دەروون و چالاکیا سێکسی ب مفانە.
ل گورى ڤەکۆلینەکا نۆژدارى دکارن ب رێیا بهێنکرنێ جگارەکێشانێ بهێلن.
میدیایێن جیهانی بەڵاڤکریە، دیگۆ ئەرماندۆ مەرادۆنا یاریزانێ ب ناڤوبانگێ دیرۆکا تۆپا پێی و ئەرجەنتین د تەمەنێ ٦٠ ساڵیێ دا ب جەڵتەیا دڵی ژیانا خۆ ژ دەستدا
هونەرمەد حەسەن شەریف نووترین سترانا خۆ کو ژ شیعرا مەلایێ جزیریە ب ناڤێ "Dil Yeke ٢٠٢٠"ێ بەلاڤکر.
بۆ بدەستڤە ئینانا تەرکیزەکا زێدەتر وجێبجێکرنا کارێن رۆژانە ب باشی، هەلبژارتنا جورەکێ خوارنێ یێ سپێدێ یێن گرنگ، جورێ خوارنێ باندورى لسەر ساخلەمیا لەشی هەیە.
نوژداران ئاماژە ب کۆمەکا نیشانەیان کریە کو ئاماژەن بۆ بلندبوونا رێژا شەکرێ دخوینێ دا، لێ گەلەک کەس گرنگیێ ب ڤان نیشانەیان نادەن و پشتگوێ دهاڤێژن.
کێمخۆینی یان ژی کێمبوونا ئاسن یەکە ژ ئاریشێن بەربەلاڤ یێن لەشی و زێدە ئاریشێن دی یێن ساخلەمیێ دووڤدا دھێن.
گومان تێدا نینە کو ئاڤ گرنگترین پێدڤیێن ژیانا مروڤی و لەشێ مروڤی بۆ بجهێلانا پتریا ئەرکێن روژانە پێدڤی ب ئاڤێ هەیە ژبەر کو پاراستنا ساخلەمیا لەشی دکەت.
د دەما ژ پێیان ڤە ئاڤێ ڤەدخۆ، دبیتە ئەگەرێ تووشبوونا ئاریشەیێن ساخلەمی یێن زێدە، بسپورێن ساخلەمیێ رێنمایان ب خەلکی دکەن کو ددەما ڤەخوارنا ئاڤێ یان هەر تشتەکێ شل دا روونن.
یەک ژ بەربەلاڤترین پرسیارێن دەربارەی سێکسی کو چەندین کەسان بەرسڤێن شاش د مێشکێ خۆ دا هەلگرتینە، ئەوە کو ئەرێ زۆر سێکسکرنێ زیان بۆ ساخلەمیێ هەنە یان نە؟
ژبەر کو هێک یا زەنگینە ب ماددەیێن خوراکى و ب مفا، مەترسیا کورەبوونێ د دەما ب سالڤەچوونێ دا کێم دکەت.
پتریا کەسان وەها فێربوونە کو د سپێدەهیان دا چایێ یان قەهوێ ڤەدخون، لێ نوژدار ئاموژگاریا خەلکى دکەن کو ئاڤا گەرم ڤەخون و مفایەکێ باش ب ساخلەمیێ دگەهینیت.
گەلەک کەس بۆ کێمکرنا کێشا لەشێ خۆ خوارنا شیڤێ ناخون، لێ نۆژدار دبێژن نەخوارنا یەک ژ ژەمێن خوارنێ زەرەر بۆ ساخلەمیێ هەیە.
ل ئەڵمانیا ب ئامانجا پەرەپێدانا مێشکەکێ زیرەك و پێشکەفتی ، زانایان د بزاڤەکا نوی دا جینا مرۆڤان بۆ مێشکێ زارۆیەکێ مەیمونێ زێدەکر.
نڤستن پشکەکا سەرەکیە ژ ژیانا ڕۆژانە و ژ گرنگترین پێدڤیێن ژیانێ یە بۆ مرۆڤى، هەرتێکچونا وێ ژى ژ سیستەمێ خەوێ باندور لسەر ساخلەمی و ستایلێ ژیانێ هەیە و دبیت ببیتە ئەگەرێ توشبۆن ب نەخوشیان و ئاریشێن ساخل
نەخۆشیا شەکرێ ب بکوژا هێدێ بەرنیاسە، دەمەکێ دەم درێژ دڤێت هەیا کو گەشەیێ بکەت، بێێ وێ یەکێ کو چ نیشانەیێن دیارهەبن، هەر ژبەر وێ یەکێ یە کو پێدڤیە بلەزترین دەم ئەو نەخۆشی بهێتە دەستنیشانکرن.
میدیایێن ئیرانێ ڤیدیۆیەک بەلاڤکرنە و تێدا، دزەک ل باژاڕێ نەهاوەندێ وی ولاتی بزاڤا بڕینا مالەکێ کریە، لێ ژبەر کو د بوڕیا موبەریدێ دا چوویە تەقەتەق کریە، خودانێ مالێ پۆلیس هایدارکرنە و هەر د ناڤ بوڕیێ د
نەهاتنا خەوێ د شەڤێ دا یەک ژ وان حالەتانە یێن بنە ئەگەری بێزاریێ، هەروەسا دبیتە ئەگەر کو د رۆژێ دا ژى تە شیانێن کارکرنی نەبن و لەشێ تە لاواز ببیت.
بشێوازێ تایبەتمەندێ ستۆریێ سناپچات کو بۆ ئینستاگرام و فەیسبووکێ ژی زێدەکریە، کۆمپانیا تویتەر راگەهاندیە کو تایبەتمەندیا بەڵاڤکرنا ستۆری دێ زێدەکەت کو پشتی ٢٤ دەمژمێران نامینیت.
دەما کو زەلام دخوازن شیانێن خۆ یێن سێکسی زێدەبکەن پەنایێ دبەنە بەر چەندین دەرمانێن جۆر ب جۆر کو چێدبیت هندەک ژ وان باندۆریا نەرێنی لسەر ساخلەمیێ هەبن، ب گشتی باشترە ب ڕێیا خوارنێن سروشتی وێ ئاریشەیێ چ
د پێشانگەهێ دا زێدەتری ٢٠٠ ناڤەند و دەزگەهێن بەلاڤکرن و چاپەمەنیێ، ل ١٨ ولاتێن جودا جودا پشکداریێ تێدا دکەن و بابەتێ پەرتوکێن پێشانگەهێ د هەمەڕەنگن.
لگۆری ڤەکۆلینێن زانستی پێدڤیە هەرکەسەکێ ئاسایی و پێگەهشتی هەشت بۆ نەهـ دەمژمێران بنڤیت، لێ ئەگەر دەمێن نڤستنێ ژ وێ رێژێ کێمتربوو وی دەمی باندۆر دێ لسەر ساخلەمیا لەشی هەبیت.
هەژمارا وان کالۆرییان کو مرۆڤ د دەما سێکسکرن یا ڕاکرنێ د سوژینیت دەمەکە بوویە جهێ گۆتگۆتکێن خەلکی،نووترین ڤەکۆلینەکا کەنەدی ئەڤ بابەتە یەکئالی کریە.
پیربوونا پیستی حالەتەکە کو نکارین رێگریێ ژێ بکەین، لێ دکارین پاشدابخەین و هەیا ڕادەیەکی بهێتە سنوردارکرن، ئەو ژی برێیا کێمکرنا وان فاکتەران کو دبنە سەدەمێ پیربوونا پیستی.
پشکەک ژ خەلکى ل پشتى ژ خەو ڕادبن هەست ب ئێشانا سەرى و گرانبوونا سەر و چاڤان دکەن، ڤێ یەکێ ژى ئەگەرێن خۆ یێن ڕۆژانە هەنە هەیا توش وێ ڕەوشێ ببن.
د موزایدەیەکا ئاشکرا دا ب رێیا ئۆنلاینێ وەلاتیەکێ چینی کۆترەکا بەلجیکی ب بهایێ ١.٦ ملیۆن یۆرۆیان کو دکەتە ١.٩ ملیۆن دۆلار کڕی.
ئاڤ یەکە ژ پێدڤیێن هەرە گرنگ و دەستپێکێن ژیانا ڕۆژانەیا مرۆڤی و پێدڤیە هەموو کەسەک ژی ڕۆژانە هەری کێم هەشت گلاسێن ئاڤێ ڤەخۆت، دەمێ ڤەخوارنا وێ ژی باندۆری لسەر زێدەبوونا مفایێن وێ دبیت.
کارکەرەکی زاڕۆکەکێ ساڤا دیت کو ب ساخی د یەک ژ زەڤیێن باژێڕێ خاتیما هیندستانێ هاتبوو بن ئاخکرن.
خارنا نانێ سپێدەهیان گرنگیەگا زێدە بۆ لەشی هەیە، خۆراکی و هێزێ بۆ لەشی دابین دکەت کو ب درێژاهیا ڕۆژێ پێدڤی پێیە، د گەل وێ یەکێ دا ژی کێشا لەشی کێم دکەت، باشترە خارنا سپێدەهیان یا زەنگین بیت ب شۆفانێ و
زانایێن ئەمریکا بۆ یەکمجار ل مەها ئادارا ئەڤسالە دوو ستێنگێن بکوژ ل ئەمریکا ڤەدیتن کو ل ئاسیا چووینە وی ولاتی و هەر زوو هاتنە ژناڤبرن، لێ د نها دا شانەیەکا وی جۆرێ ستێنگێ هاتیە ڤەدیتن کو ٢٠٠ شاهژن ل خ
بھایێ بەرمیلەکا نەفتا خاڤا برێنت د بازاڕێن جیھانێ دا ب ٤٢ دۆلار و ٨٧ سەنتایە و بھایێ بەرمیلەکا نەفتا خاڤا ئەمریکی ژی ب ٤٠ دۆلار و ٣٨ سەنتانە.
رێجیما خوارنا نەهەڤسەنگ ئەگەر هەیە خەلکى بکوژیت، د نها دا هەژمارەکا زوور یا خەلکە جگاران دکێشن، لێ زانایان ئاشکراکریە کو نەبوونا هندەک پێکهاتێن خوارکی زیانێ ب ساخلەمیێ دگەهینن، هەروەسا ب هەبوونا هندەک
ڤەخوارنا ئاڤێ سەدەمە بۆ پاراستنا لەشى ژ هشکبوون و نەمانا هەستێ تێهنى بوونێ، لێ پێتڤیە گرنگیێ ب دەم و رێژەیا ئاڤ ڤەخوارنێ بهێتەدان هەیا کو مفایێ زێدەتر ب لەشى بگەهینیت.
وەکە دیار د هەر چ وەرزێ سالێ دا بیت، هند کەس هەنە کو لەشێ وان ب تایبەت بن ملێن وان خوهـ دگریت و بێهنەکا نەخۆش لێ دهێت، کو دبیتە جهێ بێزاربوونا کەسی و بەرامبەرێ وی.
کۆما نەخوشیێن دلی ل ئەمریکا ئەنجامێن ڤەکولینەکێ بەلاڤکرینە، کو تێدا پەیوەندیا ناڤبەرا جەلتەیا دلی و داکەتنا پلەیێن گەرمێ ل زڤستانێ دەردکەفیت .
گرنگیدان ب هەستێن هەڤدوو و دووبارەکرنا پەیڤا حەژێکرنێ ژ وان ڕێیانە کو دبیتە سەدەما تۆکمەکرن و پاراستنا پەیوەندیێن هەڤژینان.
خوارنا فێقیان، هەموو دەمەکێ ژ بۆ لەشێ مرۆڤان مفادارە و ژ بەر زێدەبوونا ڤیتامینان، ساخلەمیا مرۆڤان دپارێزە.
وەک د ڤەکۆلینێن زانستی دا ھاتیە، ھەر جورە خوارنەکێ تایبەتی و مفایێ خۆ بۆ لەشێ مرۆڤی ھەیە ، شارەزایێن خوارنان بەحسا ھندەک خوارنان کریە کو بۆ ئارامیا مەژی و دەروون و چالاکیا سێکسی ب مفانە.
بۆ زانایان دەرکەفتیە، ل وی دەمێ مرۆڤ گەلەک مژیل دبیت ب کارەکێ ڤە یان گەلەک هزر دکەت شیانێن بێهنکرنێ بۆ دەمەکێ ژ دەست ددەت.
ژن و زەلامەک کو ل ویلایەتا میشیگانا ئەمریکا دژین، ل داویێ و پشتی ١٤ کوڕان بوونە خودان کچەک.
چەند نیشانەیەک ئاشکرا دکەن کو گولچیسک ب باشی کارناکەن و پێدڤیە ب زووترین دەم بهێنە چارەسەکرن.
د ناڤ دەریایا ئاڤێلا ل ویلایەتا کالیفۆرنیا ئەمریکا، نەهنگەک ب یەکجار بەلەمەکێ و دوو سەرنشینێن وێ دادعیریت.
د ژیانا رۆژانە دا چەندین پرسیار دروست دبن دبیت بەرسڤا هندەکان نەزانى، ئەم دێ د ڤى بابەتى دا بەرسڤا چەند پرسیارەکان دەین.
لێڤ ژبەر بەرکەفتنا تیشکا ڕۆژێ و کارتێکەرێن دەرەکی زێدەتری زێدەتری جیهێن دی یێن پستی توشی شەقبوونێ دبیت، دکاری ب چەند ڕێیان لێڤا خۆ چارەسەر بکەی.
ڤەکۆلینەکا نوو ئاشکرا کریە کو خوارنا گۆشتێ سپی و ب تایبەت مریشک باندۆریا نەرێنی لسەر دلی هەیە هەڤ ئاوایێ گۆشتێ سوور.
ڕێڤەبەرێ پەیمانگەها پاستۆر یا فرەنسی کو تایبەتە ب ڤەکۆلینێن نەخۆشیێن ڤەگوهاستی ڕاگەهاند، جۆرەکێ مرۆڤان هەنە کو هەیا نها توشی ڤایرۆسێ کۆرۆنایێ نە بووینە د دەمەکی دا مامەلە د گەل تەشبویان دا هەبوویە.
مە هەمیان هەر ژ کەڤن گوهلێ بوویە کو دبێژن پێدڤیە بەرى تێشتا سپێدێ کەفچکەکێ زەیتا زەیتونان بخوین، لێ چێدبیت مە مفایێن وێ نەزانی بن.
لەش بۆ مانەڤەیێ پێتڤی ب ڤیتامین و کانزایێن جودایە، ژ وان ژی ڤیتامین سی کو ڕۆلەکێ گرنگ هەیە بۆ پاراستنا لەشی ژ نەخۆشیێن جیاواز.
ل ناڤا پرانیا خەلکی وەسایە کو دڤێت پشتی سێکسێ دەملدەست میزێ بکەی، هەندەک خەلک ڤێ شیرەتێ جیبجێ دکەن، هندەکێن دی ژی جیبجێ ناکەن، ئەرێ پشتگوێ هاڤێتنا وی کاری مەترسیدارە؟
د چەندین شیرەتێن جودا دا کو دایک و باب ب زارۆکێن خۆ ددەن، شیرەتەکا تایبەت هەیە کو کێم کەس هەنە هاژێ نەبووبیت، ئەو ژی ل نێزیک سەحنەکە تەلەفزیۆنێ، ئەرێ ڤی کاری چ زەرەرەک بۆ چاڤان هەیە؟
کێمیا ڤیتامین B12 ژبلى نیشانێن سەرەکى سێ نیشانێن لاوەکى هەنە کو کێمتر هەست پێ دهێتە کرن، ب زانینا وان هاریکار دبیت ل زوو چارەسەرکرنا وێ ڤیتامینێ ، ژبەرکو کێمبوونا ڤیتامین بى ١٢ زەرەر بۆ ساخلەمیێ هەنە.
سەدەما زوو توشبوون ب نەخۆشیێن ڤایرۆسی و زوو سارێژنەبوونا برینان ژبەر کێمبوونا ڤیتامین (دی)یە د لەشی دا.
یەک ژ وان پسیارێن گەلەک دھێتە کرن دەربارەی سێکسی، ئەوە کو گەلو گەلەک سێکس کرنێ زەرەر بۆ ساخلەمیێ ھەیە یان ژی نە؟
لگۆری تازەترین ڤەکۆلین هەبوونا مووچەیەکێ باش کەسی ژ نەخۆشیێن دلی و جەلتەیا مەژی دپارێزیت، هەڤدەم، ئەوێن مووچەیێن وان زۆرن ڕێژەیا توشبوون ب نەخۆشیان یا کێمە.
خوارنا نانێ سپێدەھیان ب گرنگترین و مفاترین دانێ خوارنێ دھێتە دانان، لێ ژ ھەمیان گرنگتر ئەوە بزانی د سپێدەھیان دا دێ چ جۆرە خوارنەکێ خۆی.
نوژدارێن بیاڤێ نەخۆشیێن هناڤان لیستەکا خوارنێ دیارکریە کو هاریکارن بۆ باشترکرنا کارێ هناڤان و دووبارە درۆستبوونا ناڤپۆشا هناڤان.
پرانیا کڕیاران وەسا دزانن کو ئایفۆن ١١ گەلەک باشترە ژ ئایفۆن ١٢ێ و ئەو ژی ژبەر تایبەتمەندیێن وێ و گونجایی و باشیا وێ.
هندەک ژنان د بن ئەرزینکا وان دا مییێت ڕەق گەشەیێ دکەت کو ب " میێت زەلامان" هاتیە ناسین و پێ دلگران دبن، وێ یەکێ ژی وانا نەچار دکەت ڕێکێن جودا بکاربینن بۆ ژناڤبرنا وان میێن زێدە.
ڕووپەلا برایتساید بەحسا هندەک نیشانەیێن پێشوەختێن کێمیا ڤیتامین سی کریە، کو گرنگە هەموو کەس لسەر ئاگەهدار بیت، ژ وان ژی:
پسپۆڕێن بیاڤێن نۆژداری ل نەخۆشخانەیا مایۆ ل ویلایەتا ئاریزۆنا یا ئەمەریکا ئاشکرا کرنە، ماددەیێن خوارنێ شیان هەنە ساخلەمیا دەروونی یا مرۆڤان باشتر بکەن.
زێدەباری وێ یەکێ کو مۆبایلێن زیرەک بەرگریا ئاڤێ هەیە وکێمتر ئاڤ دچیتێ، لێ دگەل وێ یەکێ ژی دا، دەمێ مۆبایلاتە دکەڤیتە دناڤ ئاڤێ دا، پێدڤیە هندەک رێکارێن پێدڤێ و بلەز جیبجی بکەی، هەیا کو نەشەوتیت یان زر
دروستبوونا قەبزیێ ژبەر تێکچوون یان کێمبوونا لڤینا ڕێڤیکا و مانەڤا پیساتیێ د ڕیڤیکان دا پەیدادبیت، کو یەکە ژی ئاریشەیێن ساخلەمیێ یێن دیار د جیهانێ دا.
ئەو زەلامێ هیندیێ کو ڕاگەهاندبوو، پەرستنا دۆنالد ترەمپ سەرۆکێ ئەمریکا دکەت ب جەلتەیا دلی وەغەرا داویێ کر.
جەلتەیا مەژی یەکە ژ سەدەمێن مرنێ د جیھانێ دا، کو گەلەک جاران ژبەر قەلەوی و جگارەکێشان و دەرمانێن ڕێگریکرن ژ دووگیانێ ڕووددەت.
ئێک ژ وان ئاریشەیێن ڕیبری زۆر کەسان دبیت وەریانا پرچێیە، کو خەلکی نەچار دکەت لدیف چارەسەریێ بگەرن، چ چارەسەریا کیمیایی بیت یان ژی سرۆشتی.
هەمی کچ بۆ هەلبژارتنا شاهێ خەونێن خۆ تایبەتمەندیێن دیارکر هەنە، پرانیا کچان ژی بزاڤا وان زەلامان دکەن ئەوێن کو گونجایی بن و بکارن هەموو ژیانا خۆ ب هەڤڕا دەربازبکەن.
پشتی چەند رۆژان پشتی ژ دایکبوونێ لسەر دەم و چاڤێن زارۆکان پرسکێن سپی دەردکەڤن، هندەک جاران ژی دەم و چاڤێن وان سوور دبن، کۆمەکا سەدەمان ل پشت درۆستبوونا وان پرسکانە یەک ژ وان تێکچوونا هۆڕمانێن دایکێ
لگۆری گرتە ڤیدیۆیەکێ ل ولاتێ سعودیێ دوکاندارەکێ دوکانەکا مۆبایلان کو مژیلی چێکرنەڤا مۆبایلەکێیە د دەستان دا دپەقیت.
پشتی وەرزشکرنێ لەشێ مرۆڤی هەست ب ماندیبوونێ دکەت، ئەو ژی ب سەدەما بکارئینانا وزەیا لەشی ب ئاوایەکێ زێدە، چەند جۆرێن خارنێ جهێ وزەیێ ژ ناڤچوونا لەشی ڤەدگرن و چالاکیێن زێدەتر بۆ لەشی ڤەدگەرینن.
هەژمارەکا زانایێن بەریتانی د ڤەکۆلینەکێ دا دیارکرن، نڤستنا بشەڤکێمتر ژ پێنج دەمژمێران و زێدەتر ژ حەفت دەمژمێران زرارێن زێدە بۆ مێشکی هەیە.
د سپێدەهیان دا بەری خوارنا نانێ سپێدێ ب گەدەیێ بەتال ڤەخوارنا ئاڤێ سەدەمە ژبۆ شێدارکرنا لەشی و باشترکرنا کریارا هەرسێ و نەمانا غازاتێن زکی.
تیشکا ڕۆژا ب ژێدەرێن سەرەکیێن ڤیتامین D دهێتە دانان، لێ ژبەر قەدەغەیا هاتن و چوونێ و داخستنا جهێن گشتی کێمتر هاتن و چوون و بەرکەفتن دگەل تیشکا رۆژێ دبیت، ژبەر هندێ دڤیت رێکێن دی بگرنەبەر بۆ وەرگرتنا ڤ
ل ولاتێ ژاپۆن یەک ژ وان ڕێکێن بۆ کێمکرنا کێشا لەشی دهێتە بکارئینان، زێدە ڤەخارنا ئاڤێ و پەیرەوکرنا هندەک رێکارێن ب ساناهییە.
کرمێ ناڤ زکی یان هناڤان ئەو جورێ کرمیە کو تووشی کۆئەندامێ هەرسکرنێ دبیت کو دبیت ب سەدەما چەندین هۆکارێن جوودا وەک خوارنا خراب بیت.
کۆمپانیا ئەپل ڕۆژا سێشەمبیا دەربازبوویی دەما بەلاڤکرنا "ئایفۆن ١٢" بۆ حەژێکەرێن خۆ ڕاگەهاند.
ژبلی جوانی و لسەر خۆیێ هندەک لڤین د ژنان دا بالا زەلامان ڕادکێشن و حەژێ دکەن، هەروەسا گەلەک جاران بۆ دروستکرنا پەیوەندیا حەژێکرنێ ئەو لڤین باندۆریێ لسەر هەستێ زەلامان دروست دکەن.
ڕووپەلا برایتساید بەحسا هندەک نیشانەیێن پێشوەختێن کێمیا ڤیتامین سی کریە، کو باندۆریەکا ڕاستەوخۆ لسەر ساخلەمیێ پەیدا دکەت و گرنگە هەموو کەس لسەر ئاگەهدار بیت، ژ وان ژی:
موزیکژەنان د خۆنیشاندانێ دا ب هەڤڕا موزیک دژەنین و داخوازا هەلگرتن و ساناهیکرنا رێکارێن بەرهەنگاربوونا کۆرۆنایێ دکرن.
سێکسکرن یەک ژ کارێن بهێز د ناڤبەرا ژن و زەلامان دا و باندۆریێن مەزن یێن ساخلەمیێ و بارێ دەرونی لسەر مرۆڤان هەیە، ژبەر هندێ پێدڤیە هەموو کەسەکی زانیاریێن تەمام لسەر ڤی بابەتی هەبن.
ماندیبوون و کێمبوونا ئاڤێ د لەشی دا ژ وان سەدەمانە کو کەسی توشی سەرئێشێ دکەن، لێ ل جھێ دەرمانێن ئێش کێمکرنێ دکارن مفای ژ خارنان وەرگرن.
سپێدەهیان پشتى ژ خەو رابوونێ کۆمەکا رەفتاران وەکى خۆشووشتن ب ئاڤا گەرم و خرابیا دەمێن نڤستنێ زرارێ ب ساخلەمى و دەروونى دگەهینن.
فلادیمێر گریتسینکۆ شارەزایێ د بیاڤێ تەکنولوجیایێ دا ڕاگەهاندیە، " کو وایرێ شەحنێ" یێ سەرەکی (ئەسلی) بیت مۆبایلاتە دێ یا پاراستی بیت و ژ گەلەک ئاریشەیان دێ دیرئێخیت، لێ ئەگەر یا عادی بیت دێ ئەگەرێ پەقی
دبیت هند یا بساناهی نەبیت کەسەکی ب هەلبژێری بۆ ژیانا هەڤژینیێ، ب تایبەت کو رێزێ ل دەیک و بابێن تە بگریت و حەش تە بکەت، ئەگەر کۆمەکا ڤان نیشانان تێدابوون رامان ئەوە ئەو کەسە یا گونجایە و پرۆسەیا هەڤژین
زانایێن سوێدی دیار دکەن کو ڤەخوارنا چایێ مفایەکێ زۆر بۆ ھەموویان ھەیە و ب تایبەتی بۆ ژنان.
ھەچەند وەسا ڕاھاتبی کو تیڤلێ چەند کەسکاتی و فێقی یێن جوودا پاڤێژی ژبەر کو ھەموو کەسس وەسا دکەن ، لێ تیڤلێ پیڤازێ ھند ب مفایە ، وەسا لتە دکەت کو جارەک دی نەھاڤێژی.
دبیت نەساخیا دلی کارەکێ ب ساناهی نەبیت ئەگەر بەری نها سەرەدانا نوژداری نەکربیت، لێ دەرکەتنا چەند نیشانەیان دیاردکەن دل ب باشی کارنەکەت، وەکی پەیدابوونا ئێشانەکا زوور د سینگی دا و کوخکەکا بەردەوام و هە
فلفلا تیژ ژ بلی کو تاما خارنێ خوش دکەت چەندین مفایێن جیاواز د گەهینیتە لەشی، ئەگەر رۆژانە ب بەردەوامی بخۆی دێ لەشێ تە ژ کومەکا نەخوشیان هێتە پاراستن.
ڕووپەلا روسیا تودەی ڤیدیۆیەک بەلاڤکر تێدا دەردکەڤیت، کورەک دچیت د ناڤ بەلەمەکێ دا داخوازا هەڤژینیێ ژ کچەکێ دکەت، لێ دەما ب بەلەمەکا دی لێ نێزیک دبیت کچک تووشی مەندەهۆشیێ دبیت، دخوازیت کورکی ل باوەش بگ
چەند نیشانەیەک ئاشکرا دکەن کو گولچیسک ب باشی کارناکەن و پێدڤیە ب زووترین دەم بھێنە چارەسەکرن.
جگارە و توتنێ چەندین باندۆریێن خراب هەنە ژ روویێ ساخلەمیێ و دەروونی و کومەلایەتیڤە، چار باندۆریێن مەزن ژی لسەر سێکسی هەنە.
ئیسلام دوویەم مەزنترین ئایینە لسەر رویێ عەردی پشتی مەسیحیەتێ، نێزیکی ١ بلیۆن و نیڤ بوسلمان هەنە، کو د گەهیتە نێزیکی یەک لسەر چارا ئاکنجیێن عەردی.
خوارنا خوێ یەکە ژ بابەتێن ئاریشە لەسەر د بیاڤێ ساخلەمیێ دا، زۆرن ئەو کەسێن کو نزانن ڕۆژانە دێ چەند خوێ خۆن، لێ چەند نیشانیەک هەنە کو تە ئاگەهداردکەن کا تە ڕێژەیا ئاسای دەربازکریە یان نە.
ڕاستە پارە دشێتن کاریگەریەکا باش هەبیتن لسەر کوالێتیا ژیانێ، لێ چەندین تشت هەنە ب پارە ناهێنە کڕین.
ئاڤ و لیمۆ جھگرێن فەخارنێن گازیێن وزە بەخشن، لێ چێدبیت ئەو ڤەخارنا سحری نەبە کو ھزر لێدکەی.
میدیایێن چینێ بەلاڤکر، ئاگرەکێ مەزن ل بالەخانەیاکا تاقیگەها کۆمپانیەکا هەواوی یا تایبەت ب ئینتەرنێتا نفشێ پێنجێ کەفت و ب وێ سەدەمێ ژی سی کەسان ژیانا خۆ ژ دەستدایە. هەڤدەم هەیا نها سەدەمێ چێبوونا ئاگری
مە هەمیان هەر ژ کەڤن گوهلێ بوویە کو دبێژن پێدڤیە بەرى تێشتا سپێدێ کەفچکەکێ زەیتا زەیتونێ بخۆین، لێ چێدبیت مە مفایێن وێ نەزانی بن.
فێقی رێژەیەکا زێدەیا ڤیتامین و مادەیێن کانزایی تێدانە، کو هاریکارن بۆ بهێزکرنا لەشی، خوانا فێقی ژی ب مەعیدێ بەتال چەند مفایێن خۆ بۆ لەشی هەنە.
د ڤەکولینەکێ دا کو ل کوریا باشور هاتیه ئەنجامدان و دیارکریه، مەترسیا توشبون ب ژبیرڤەچوونێ زێدەتره ژ وان کەسانێن جگارا دکێشن، لێ ب هێلانا جگاران ئەڤ مەترسیە کێم دبیت .
هەوركرن (ئينتهابا) پیان بگشتى دەرئەنجامێ نەپاقژکرنا ددانا توش پەیدا دبیت، نیشانێن سەرەکی یێن ئینتهابا پیا پیکدهێن ژ سوربوون و هاتنا خوینێ ژ پیانە دەمێ ئینتهابا ددانانە.
ژبەر کو هێک یا زەنگینە ب ماددەیێن خوراکى و ب مفا، مەترسیا کورەبوونێ د دەما ب سالڤەچوونێ دا کەم دکەت.
ل باژاڕێ مەکسیکۆیێ پایتەختێ مەکسیکێ، جرجەک ب قەبارەیێ تڕۆمبێلەکێ د بۆڕیەکا ئاڤێ یا وی باژاڕی دا هاتە دیتن و هەرچەندە وەک گیانەوەرەکێ ڕاستیە، لێ دیڤدا دەرکەفت بوکەکا دەستچێکری یا هۆلۆوین و د بوویەرەکێ
کۆچکا مەزنا تاج مەحەل کو ب شینوارەکێ دیرۆکی دهێتەدانان، ل باژاڕێ ئاگرەیێ ویلایەتا ئوتار پرادێشیێ هیندستانێیە.
د نووترین ڤەکۆلینا زانستی دا زانایێن سویسرا د پێنگاڤەکا جودا ب تاقیکرنا دەرمانەکی بناڤێ " ئێکسیری ژیان" بەهەرم ئینایە کو باندۆریا بەرۆڤاژی لسەر کریارا دەرکەفتنێن نیشانا پیریێ هەیە، د هەنار و توو یێ دا
زەلامەکێ خەلکێ هیندستانێ کو بابێ پێنج کچانە زکێ هەڤژینا خۆ یا دووگیان شەقکریە، ژبۆ کو ڕەگەزێ زارۆکێ خۆ یێ نوو بزانیت.
د رۆژا ماموستایان دا ژ وەلاتێ چینێ دکەڤیتە ١٠ێ ئیلۆنا هەمی سالەکێ، ماموستایەکێ سەرەتای ل باژێرۆکەکێ سەر ب هەرێما سیچوانی یا باشورێ رۆژئاڤایێ چینێ، ژبەر نە بەرسڤدانا دوو پرسیاران قوتابەیەک سزا دا، ئەو
جەلتەیا دلی دەمەکێ ڕووددەت کو چوونا خوینێ بۆ دلی دهێتە ڕاگرتن، لێ زانایان چەند نیشانەیێن دی یێن جەلتەیا دلی دەستنیشانکرنە.
زانایێن ئوسترالیا د نووترین ڤەکۆلینێ دا بەحسا وێ یەکێ دکەن، ئەگەر چ خوارنا دانێ سپێدێ یەکە ژ دانێن سەرەکى و هاریکارە ب دانا هێزێ ب لەشى ، لێ رۆلەکا گرنگ نینە ژ کێمکرنا کێشا لەشى.
نڤستن بەشەکا سەرەکیە ژ ژیانا ڕۆژانە و ژ گرنگترین پێدڤیێن ژیانێ یە بۆ مرۆڤى، هەرتێکچونەکا وێ ژى باندور لسەر ساخلەمی و ستایلێ ژیانێ هەیە و دبیت ببیتە ئەگەرێ توشبۆن ب نەخوشیان و ئاریشێن دی لدیف خودا بینی
هەموو کەس ب بەردەوامی و ڕۆژانە گرنگیێ ب شوشتنا پرچێ و شەکرنێ ددەت، ژبلی ڤێ ژی خۆ شوشتن دچیتە قالبێ پاقژیێ و ژ پێدڤیانە، لێ ئەڤە بۆ زەلامەکێ دانعەمرێ ڤێتنامی ب تەمامی بەرڤاژییە.
د ڤیدیۆیەکێ دا کو د تۆڕێن جڤاکی دا هاتیە بەلاڤکرن، تێدا دەردکەڤیت ل باژاڕی پاریسا پایتەختێ فەڕەنسا کەسەک بسەر ئاڤاهیەکێ گەلەک بلند دا سەردکەڤیت بێ کو چ ئامیر و پێدڤیێن سەلامەتیێ بکاربینیت.
دوو زارۆک ب ئاوایەکێ سەیر ژ مرنێ ڕازگاربوون پشتی کو تڕۆمبێلەک بلەزاتیەکا زێدە ژ کۆنترۆلا شوفێری دەردکەڤیت دچیتە ناڤ مارکێتەکێ دا.
سپێدەهیا ئەڤرۆ لسەر جادەیا گشتییا قەزا کۆیە و ل تەنشت ڕێڤەبەریا ڤێتێرنەری، ب بوویەرەکا هاتن و چوونێ سەیەک مراربوویە و دیڤدا، هەڤالێن وی وەفاداریا خۆ بۆ نیشانددەن و دلنادەن دەردورا وی ڤالا بکەن و لاشەی
ژبلی کو ژبلی کو راهینان مفایێن زۆر بۆ لایەنێ ستخلەمی و دەروونی هەیە، باندۆریێن ئەرینیێن زۆر باش ژی لسەر سێکسێ هەیە. اهینانان مفایێن زۆر بۆ لایەنێ ستخلەمی و دەروونی هەیە، باندۆریێن ئەرینیێن زۆر باش
د ژیانا رۆژانەیا تە دا پێدڤیە ئاگەهداری گەلەک تشتان بی ب ئاوایەکێ کو نابیت هندەک ژ وان تشتان بۆ خەلکی بێژی، ژبەر کو د داهاتی دا دێ زەرەر بۆ کار و مالباتیاتە هەبیت و ئەگەر ژی هەیە تو ل سەرکەفتنێ دویربئ
بۆ چارەسەریا زەریا ددانان گرنگە چەند پێکهاتەیێن سروشتی بکاربینن و خۆ دوور بکەن ژ کەرستەیێن کیمایی، ژبەرکو هەموویا باندۆریێن نەرێنی زێدەترن ژ ئەرێنیان هەنە.
توشبوون ب نەخۆشیێن جۆر ب جۆر ڕێژەیا کۆمبینا ژەهرێ د خویندێ دا زێدە دکەت، کو باندۆریین نەرێنی لسەر ساخلەمیا لەشی بجی دهێلیت.
هەستیاریا بابەتێن شیری یان ئەنزیمێ لاکتوز، حالەتەکە تێدا لەشی شیانێن بەرهەمئینانا ئەنزیمێ لاکتوزی نینە کو بەرپرسە ژ داشکاندن و هەرسکرنا لاکتوزی کو شەکرەکا سرۆشتی د ناڤ پێکهاتێن شیری دا هەیە.
تێکچوونا دەمێن نڤستن و کێم نڤستن و زێدە نڤستن باندۆرا تەمام لسەر سرۆشتێ لەشى هەیە و هەر یەک ب شێوەیەکێ زرارێ ب ساخلەمیێ دگەهینیت.
ژن هەست نازکن و گەلەک ئاخافتن و رەفتار باندۆریێ لسەر وان دروست دکەن، ژبەرکو ئەون مالێ ڕێکدئێخن و بەشەکێ زۆرێ پەروەردەیا زارۆکان ژی لسەر ملێن وانە.
گریان بەرسڤدانەکا سرۆشییا مرۆڤیە بۆ چەند هەست و سۆزێن جودا، ژ وان خەم و توڕەی و تەنانەت بۆ دلخۆشیێ ژی.
ھۆرمۆنا ئەسترۆجین یەکە ژ ھۆرمۆنێن سەرەکە د لەشێ ژنان دا کو بەرپرسە ژ گەشە و کۆنترۆلا کۆئەندامێ زاوزێ ژنان و تایبەتمەندیا لەشێ خانمان دکەت.
وەک د ڤەکۆلینێن زانستی دا ھاتیە، ھەر جورە خوارنەکێ تایبەتی و مفایێ خۆ بۆ لەشێ مرۆڤی ھەیە ، شارەزایێن خوارنان بەحسا ھندەک خوارنان کریە کو بۆ ئارامیا مەژی و دەروون و چالاکیا سێکسی ب مفانە
د ئەنجاما لێکۆلینەکێ دا کو دەربارێ ئەنجاما پێکئینانا هەڤژینیێ د گەل خزمان دا هاتیە کرن دەرکەت، پرانیا دایک و بابێن کو زارۆکێن وان نەخوەشن، پسمام و دۆتمام یان کچا خاڵ و کورێ خالێ هەڤدوو نە و ل پرانیا و
هەبوونا سیستەمەکێ خۆراکیێ ساخلەم و هەڤسەنگ هەڤکارە بۆ نەماما ئاریشەیێن کێمبوونا ڤیتامینان د لەشی دا، کو دگەل کێمبوونا ڤیتامینان کۆمەکا نیشانەیان د لەشی دا دەردکەڤن.
جەلتەیا مەژی یەکە ژ سەدەمێن مرنێ د جیهانێ دا، کو گەلەک جاران ژبەر قەلەوی و جگارەکێشان و دەرمانێن ڕێگریکرن ژ دووگیانێ ڕووددەت.
چاوا بزانم ئەو حەژ من دکەت؟ ئەڤە پرسیارەکە کو پرانیا کچان د قۆناغەکا ژیانێ دا ژ خۆ دکەن، ب تایبەت کو دەما کەسەک ژ وان نێزیک دبیت، یان گرنگیێ پێ بدەت.
ئەگەر تە ئاریشەیەکا بچیک ژی د شیانێن سێکسی دا هەیە، پێدڤی ناکەت گەلەک خۆ ماندوو بکەی و دوو دلیێ دروست بکەی، ژبەرکو دکاری هەر د لێنانگەها مالا خۆ دا چارەسەر بکەی.
پتریا کەسان رۆژانە پشتی دانێن خۆارنێ هەیا دگەل خوارنێ ژى چایێ ڤەدخون، دبێژنە ڤێ ژى ڤەخوارنا بەردەوام، کو باندوریا نەرێنی لسەر ساخلەمیێ هەیە.
ل باژاڕێ شیرازا پارێزگەها فارسا ئیرانێ زەلامەک چوویە سەر مالا برایێ خۆ و گازێ پێدا دکەت و ئاگر بەردایێ و گرتەیا ڤیدیۆیا وێ بوویەرێ ژی هاتیە بەلاڤکرن.
بسپورەکێ خوارنێ ل هەرێما کوردستانێ ڕاگەهاند، خوارنا برنج و ئافکا فاسولیان پێکڤە مفایەکی زوور بۆ لەشى هەیە و رێژەیا کاربوهیدراتا د ناڤ برنجی دا کێم دکەت.
ئەڤرۆ چارشەمبیێ تەلەفزیۆنا فەرمیا ولاتێ تورکمانستانێ ڤیدیۆیەکا قوربان گولی بێردی محەمەدۆف سەرۆکێ ولاتی بەلاڤکریە و تێدا، ب بەرھەڤبوونا بەرپرسێن سەربازی چەند جۆرێن چەکا تاقی دکەت و تەقەیێ دکەت و ل ئارم
مۆز یەکە ژ وان فێقیێن چەندین مفایێن گرنگ ب لەشی دگەھینیت ، ژبەر کو زەنگینە ب ماددەیێن خوراکی کو بۆ لەشی پێدڤینە.
ئەڤرۆ ٣٦مین سالڕۆژا وەگەرکرنا سینەمایێ بناڤودەنگێ کورد یەڵماز گونەییە، کو خودانێ ١٧ خەڵاتێن سینەمایە و ب بابێ سینەمایا کوردى دهێتە دانان.
د روژەکا وەکی ئەڤرۆ دا هوزانڤانێ بناڤودەنگێ کورد مه‌لا ئه‌حمه‌دێ نالبه‌ند یێ به‌رنیاس ب (مخلص) وەغەرا داویێ کر.
خوارنا دانێ سپێدێ ئێکە ژ دانێن گرنگ یێن خوارنێ کو لەش یێ پێدڤیە بۆ دووبارە چالاکبوون و وەرگرتنا هێزا پێدڤى، ژ وان خوارنێن لەش د سپێدەهیاندا مفاى ژێ وەردگریت، هێک و زەبەش و جەند جورێن دى.
د ڤەکۆلینەکێ دا ئاشکرا کریە، هەشت دەمژمێرێن نڤستنا رۆژانە بەشەکا گرنگ یا ساخلەمیەکا باشە، هەروەسا کێمیا نڤستنێ باندۆرەکا مەزنه لسەر دەروون و لەشێ مرۆڤ دێ هەبیت، لێ پرانیا خەلکى هایدارى مەترسیان نینن.
مارک گۆرمان رۆژنامەڤانێ بناڤودەنگ راگەھاند، کۆمپانیا ئەپل ل حەفتیا داھاتی دێ نووترین جۆرێن مۆبایلێن خۆ ئاشکرا کەت.
هندەک جارا بێی هەبوونا ئەگەرەکێ دەستنیشانکری مرۆڤ ب خەم دکەڤیت و دبێژنە ڤی حالەتی خەموکیا ژنشکەکێ ڤە. لێ وێ یەکێ ژی ئەگەرێن خۆ هەنە.
زێدەباری خوارنا بەردەوام، لێ هندەک کەس زوی هەست ب برسێ دکەن و بەردەوام حەدزکەن خوارنی بخۆن.
ئاوایێ ژیانێ و ھەلبژارتنا سیستەما خۆارنێ باندۆر لسەر مانا لەشی ب ساخلەمی و تەمەن دڕێژیێ ھەیە.
چەندین تشتێن جودا هەنە کو باندۆریێ لسەر نڤستنێ دکەن، وەک گفاشتنا دەرونی، نەخۆشیین جودا، وەک شەکرێ و نەخۆشیا گورچیلکا، دگەل وێ یەکێ ژی دا یەک ژ وان سەدەمان کو ئەگەر هەیە باندۆری هەبیت لسەر تێکدانا سیست
هندەک جاران لەش تووشی چەند حالەتێن نەیاسای دبیت کو ڕەنگە هندەک ژ وانا نیشانەبن بۆ نەخۆشیێن جۆر بجۆر، بۆ نمونە تێکچوونا لێدانێن دلی و هەستکرن ب خوها سار کو ژوان نیشانانە دلی ئاریشە هەبن.
نەخوشیا شەکرێ یەکە ژ نەخوشیێن دیار، ژبەر تێکچوونێن د پەنکریاسێدا رووددەن و دیارکرنا ڤێ نەخوشیێ ژی نەیا ب ساناھیە ژبەرکو باندۆرا وێ زوو لسەر لەشی دا دیارنابیت، لێ دگەل وێ یەکێ ژی کۆمەکا نیشانان دیاردکە
بەرێ گولچیسکان ب سەدەما زێدەبوونا ماددەیێن کانزایى و خوێ د لەشى دا دروست دبیت ، و باندۆرێ لسەر لەشى دروست دکەت.
