حیکایەتی دەسەڵات و ئایندەی خوێندن

664 جار خوێندراوەتەوە

‎لە بەردەم دەرگای ساڵی نوێی خوێندنین، ساڵێك پێش هەر شتێك خۆی شاخێك لە قەیرانی و كەلێن و كەموكورتی ساڵەكانی تری بەسەر پشتەوەیە، هەموو ئاماژەكانی مووچە ژیان و گوزەرانی مامۆستایان و خوێندكاران و كەس و كاری خوێندكاران، وەك بزوێنەر و سێ پێكهێنەری هەرە سەرەكی كەرتی پەروەردە، پێمان دەڵێت ئەمساڵیش ساڵێكی قەیراناوی و ناهەموار دەبێت بۆ ئەم كەرتە هەرە بایەخدارەی دونیا، ‎لەگەڵ ئەوەی وەزارەتی پەروەردە بەرواری ٢١ـی ئەیلوولی ٢٠٢٥ـی وەك یەكەم رۆژی خوێندنی ساڵی تازە دیاركردووە، بەڵام ئەمساڵیش وەك ساڵانی رابردوو پرۆسەی خوێندن دیار نییە چۆن بەڕێ دەكرێت، بەشێك لە مامۆستایانی ناڕازی بایكوتی هۆڵەكانی خوێندن و خۆپیشاندان بە گونجا و دەزانن، بەشێكیانش پێیان وایە رێگا و میكانزمی نوێ بگیرێتەبەر بۆ بەدەستهێنانی مافەكانیان.

‎حكومەتیش كابینە لە دوای كابینە چەندین ساڵە هیچ چارەسەرێكی سیاسی و ئابووری نییە بۆ كۆتایی هێنان بەم قەیرانە، ئەوەی هەیەتی تەنها حیكایەتەكانیەتی بۆ پۆشینی شكستی حكومڕانی، لەوانە حیكایەتی شەڕی داعش، حیكایەتی قەیرانی دارایی، حیكایەتی كۆرۆنا، تا دوا حیكایەتی نەدانی مووچە لەلایەن بەغداوە.

هەمیشە خۆیان لە بەرپرسیارێتی دزیوەتەوە، لە ماوەی ڕابردوودا بەناوی جیا و شێوازی جیا چەندین مووچەی مامۆستایان و فەرمانبەرانیان نەدراوە یا پاشەكەوتیان كردووە یا لێیان بڕیوە، ‎مامۆستایان و كارمەندانی پەروەردەش بەهۆی خراپی دۆخی داراییان بە ناچاری پەنایان بردووەتە بەر بایكوتی هۆڵەكانی خوێندن وەك ئامرازێك بۆ فشار‎خستنەسەر حكومەت.
ئەمە جگە لەوەی ئینسان بۆ ئەوەی بچێتە سەر كار پێویستی بە كرێی كار و جل و بەرگ و پۆشاكی شیاو و رێك و پێكی دەوێ، دەرونێكی ئارامی دەوێ، بەكورتی بەرامبەر بەو ئەركە مافی دەوێ، كەچی دۆخی سەختی مامۆستایان و فەرمانبەران گەیشتووتە سنووری نەبوونی كرێی هاووچۆ و پۆشاكی شیاو خەمی بژێوی.

‎سەڕەڕای ئەوانەش سیستەمی خوێندن وەك پێویست نەتوانراوە لە دوای ڕاپەڕینەوە گەشەی پێ بدرێ، بەڵكو پاشەكشیەكی ترسناكی كردووە، چونكە لە وڵاتانی پێشكەووی دونیادا سیستەمی خوێندن و فێركردن لە پێشكەوتندایە تەنانەت بودجەیەكی تایبەتیان بۆ سیستەمەكە تەرخان كردووە.

‎بەدەر لە كێشەی دارایی ڕووبەڕووی چەندین كێشەی هۆیەكانی خوێندن و فێركردن دەبینەوە لەوانە خراپی سیستەمی خوێندن و فێركردن، كۆپی كردنی سیستەمی وڵاتانی تر بێ حساب كردن بۆ ژینگە و كۆمەڵگا، ڕانەهێنانی كادرانی پەروەردە (مامۆستا) لە ڕێگەی خولی تایبەت و بەردەوامەوە، بەحزبی كردنی كەرتی پەروەردە، نەبوونی باڵەخانەی پێویست، یەكێكی تر لەو گورزانەی بەر پەروەردە كەوتوون دیاردەی نایەكسانیان بردە نێو قوتابخانە و سیستەمی خوێندنەوە، ئەویش دابەشكردنی خوێندنە بۆ (حكومی و ئەهلی )كە بووەتە هۆی دروست كردنی چینایەتی لە یەكەم ڕۆژی خوێندنەوە تا دوا ڕۆژی خوێندن.

ئەم سیستەمە دوو دونیای جیاوازی لەگەڵ خۆیدا هەڵگردووە كە زۆر لێك جیاوازن لە هەموو ڕوویەكەوە ‎بە بۆچوونی شارەزایان بوارەكە دۆخی خوێندنی ئەمساڵش باشتر نابێ لە ساڵانی ڕابردوو، لە ئەگەری چارەسەر نەكردنی ئەم قەیرانانە كێشەی پەروەردە و خوێندن زیاتر قوڵ دەبێتەوە دەبێتە هۆی پەكخستنی بەرچاو لە ساڵنامەی خوێندن و كەمبوونەوەی كوالێتی خوێندن و ئاستی خوێندكار، ئەمەش گورزێكی خراپ لە ئایندەی منداڵانی نەوەی داهاتوو دەدا.

‎