سەرنووچە:

جینۆسایدا ئێزدیان و رادەستکرنا شنگالێ؛ ئەو برینا هەیاما ١١ سالانە چارەسەر نەبووی

AM:09:26:03/08/2025

832 جار خوێندراوەتەوە

+ -

١١سال بسەر هێرشا دەولاتا ئیسلامی ل عێراقێ و شامێ ناسیار ب "داعش" دەرباز دبن بۆ سەر شنگالێ، کو ب وی سەدەمی هزاران ژن و زاروکێن ئێزدی هاتنە کوشتن، هزاران ژن و کچ و زاروک ژی ژلایێ وان چەکداران ڤە هاتینە ڕەفاندن، ئەو یەکژی ب سەدەمێ بجهێلانا وی باژێری بێ بەرەڤانیکرنێ ژلایێ هێزا دەستهەلادارا وی دەمی یا دەڤەرێ "پارتی".

ئەڤرۆ ئێکشەمبی، ٢ـی ئاب، ١١ سال بسەر کۆمکۆژیا شنگالێ و جینۆسایدا ئێزیان دەرباز دبن، وێ رۆژێ ب بەرەڤانیکرنێ وەلاتیێن ئێزدیی شنگال بجهـ هێلا و پێشکێشێ چەکدارێن داعش کر، بتنێ د وێ رۆژێ دا چەکدارێن داعش هزار ٢٩٣ وەلاتیێن ئێدزدی کوشتن.

"دەسپێکا وێ هێرشێ"

پشتی دوو مەهان ژ داگیرکرنا موسل ژلایێ داعش ڤە، بەرێ سپێدەها ٣ـی ئابا ٢٠١٤ چەکدارێن جلک رەش و ئالا رەش هێرشکرنە سەر شنگال، ل دەمژمێر ١٠ـی سپێدێ ب تەمامی شنگال داگیر کر و ئێزدیان ب بێ بەرەڤەنیا پاراستنێ کەفتنە بەردەستێ وان، ئەڤە ژی بسەدەمێ وێ یەکێ کو ئەو هێزا وی دەمی ل وێ دەڤەرێ دەستهەلادار بووی بەرەڤانی ژێ نەکر و شنگال چۆلکر، بڤێ ژی ئێزدی هاتنە جینۆساید کرن.

هەر د وێ کۆمەلکۆژیێ دا، دوو هزار و ٨٥٥ کەس هاتنە کوشتن کو هزار و ٢٦٢ کەس ژوان ئافرەت بوون، شەش هزار و ٤١٧ کەس ژی رەفاندن کو سێ هزار و ٥٤٨ کەس ژوان ئافرەت بوون، تا نها زێدەتری حەفت هزار کەس بێ سەروجهن کو زێدەتری سێ هزار و ٥٠٠ کەس ژوان ئافرەتن، ئەڤە ژبلی کو دەست درێژی کرنە سەر و د بازاران دا وەکی کۆێلەیان فرۆتن.

"چیایێ شنگالێ و رزگارکرنا ئێزیدیان"

پشتی داگیرکرنا شنگالێ ژلایێ دا‌عشێ ڤە و بجهـ هێلانێ ب بێ بەرەڤانیکرن، ئێزدیان وەکی داوی دەرگەهـ بۆ دەرکەفتنێ، بەرەڤ چیایێ شنگالێ چوون و ١٠ رۆژان ل وی چیایی مان.

د چەند رۆژێن ئێکێ دا و ب سەدەمێ دەربەدەربوونا وان ژلایێ چەکدارێن داعس ڤە، دشیان دا نەبوو چ هەڤکاریەکێ بۆ ئێزدیێن چیایێ شنگالێ بگەهینن، تا دیڤدا و ب رێکا بالەفڕەکا ئەمریکی ڤە، هەڤکاری گەهاندنە وان وەلاتیێن ئێزدیێن لسەر وی چیایی.

بەشەک ژ ئێزدیان ب سەدەمێ دژواریا وی چیایی و کێمیا خارنێ و ئاڤێ ژیانا خۆ ژدەستدان، تا دیڤدا ژلایێ "یەپەگە" و هێزێن پێشمەرگەی ڤە دەرگەهەک بۆ رزگارکرنا وان ڤەکر و بەشەک ژوان ب رێکا رۆژئاڤایێ کوردستانێ و دیڤدا ب رێکا دەرازینکا سێ مالکا ڤە گەهاندنە هەرێما کوردستانێ و ل چەند کەمپێن سنورێ دهۆکێ هاتنە ئاکنجیکرن، بەشەک ژوان ژی کو هژمارا وان ١٠ هزار کەس بوون، ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ و ل کەمپا نەورۆز هاتنە ئاکنجیکرن.

"دەستهەلاتا ١٥ مەهی یا داعش و کۆنترۆلکرنا شنگالێ"

رۆژا ١١ـی تشرینا دووێ یا سالا ٢٠١٥ ئۆپراسیۆنا کۆنترۆلکرنا شنگالێ ب پشکداریا شەرڤانێن یەکینەیێن پاراستنا شنگالێ "یەبەشە"، یەکینەیێن پاراستنا گەل"یەپەگە" هێزێن پاراستنا گەل "هەپەکە". و هێزێن پێشمەرگەی، ب هەڤکاریا بالەفرێن شەڕیێن هەڤپەیمانان دەست پێکر و پشتی دوو رۆژان و ل ١٣ـی تشرینا دووێ دا شیان پشتی ١٥ مەهان، داویێ ب دەستهەلاتا داعش ل وی باژێری بئینن و وی باژێری کۆنترۆل بکەن.

ل پشتی رزگارکرنا شنگالێ، شەڕڤانان و هێزێن پێشمەرگەی سێ هزار و ٥٦٨ کەس ل دەستێ داعش رزگارکرن کو هزار و ٢١٣ کەس ژوان ئافرەت بوون و زێدەتری دوو هزار کەس ژی زاروک بوون.

"ئاوارەبوونا ئێزدیان"

ئەو هێرشە بوو سەدەمێ وێیەکێ کو ٣٦٠ هزار ئێزدی دەڤەرێن خۆ بجهـ بهێلن و ئاوارە ببن، ١٠ هزار ئێزدی ژی چوونە دەرڤەی ولاتی، تا نها ژی نێزیکی هزار و ٣٤٠ ژن و زێدەتری هزار و ٥٠٠ زەلام د دەستێ داعشێ دانە، هەر ژبەر وێ هێڕشێ، زێدەتری دوو هزار زاروک ژی بێ دایک و باب بوون.

ل پشتی وان هێرشان تا نها، زێدەتری ٨٠ گۆڕێن بکۆم و چەندین گۆڕێن تاکە کەسییێن ئێزدیان ل شنگالێ و دەردورێن وێ هاتینە دیتن.

"ئاوارەبوونا ئێزدیان"

ئەو هێرشە بوو سەدەمێ وێیەکێ کو ٣٦٠ هزار ئێزدی دەڤەرێن خۆ بجهـ بهێلن و ئاوارە ببن، ١٠ هزار ئێزدی ژی چوونە دەرڤەی ولاتی، تا نها ژی نێزیکی هزار و ٣٤٠ ژن و زێدەتری هزار و ٥٠٠ زەلام د دەستێ داعشێ دانە، هەر ژبەر وێ هێڕشێ، زێدەتری دوو هزار زاروک ژی بێ دایک و باب بوون.

ل پشتی وان هێرشان تا نها، زێدەتری ٨٠ گۆڕێن بکۆم و چەندین گۆڕێن تاکە کەسییێن ئێزدیان ل شنگالێ و دەردورێن وێ هاتینە دیتن.






گەلەری