سەرنووچە:

ماسلوی ئەگەرێن کۆچکرنێ دیارکرن

AM:11:55:15/11/2021
45492 جار خوێندراوەتەوە
جەگەر محەمەد رێکانی
+ -

کۆچکرن وەکو زاراڤ، بۆ وان کەسان دهێتە بکارئینان یێن کو ل جهەکێ بۆ جهەکێ دی خو ڤەدگوهێزن، ب مەبەستا مانەڤەیا دەمکی یان هەتا هەتایی ژبۆ ب دەستڤەئینانا ژیانەکا باشتر ژلایێ (ژین، ئەمن و ئاسایش، و ئاکنجیبوون)ێ.

کۆچکرن دوو جورن:

کۆچکڕنا یاسایی: ژلایێ دیروکێڤە ئەڤ جورە یێ نوویە، پشتی پێدڤیا جیهانا سەرمایەداری سەرهەڵدایە، کو بویە ئەگەر مڕوڤ بەردەوام لدیڤ کاری بگەریت ژلایەکێ و ژلایەکێ دی کارگەهـ و کۆمپانی بەردەوام ل دیڤ دەستێ کاری یێ شارەزا بگەرن، لایەنێ کێم ئەڤ کۆچبەرە بەلگەنامێن فەرمی یێن مانەڤەیێ وەردگڕن ژلایێ وەڵاتێ دووێ و دەستویرا چونە ژورا فەرمی وەرگرتیە.

کۆچکرنا نەیاسایی: دەمێ ژمارەکا کەسان وەڵاتێ دایک بجهـ دهێلن، هەر ب هەمان مەبەستا کوچکرنێ یا مە بەحس ژێکری، بەلێ ب رێکا نەیاسایی، دەستویریا چونەژورێ وەرناگڕن، بەلکی سنوران دبەزینن، وەک یا نها رویدەت ل سنورێ بیلاروسیا-پوڵەندا-لێتوانیا.

ئەگەرێن کۆچکرنێ:

ئەگەرێن کۆچکرنێ ل هەر وەڵاتەکێ بۆ ئێکێ دی جیاوازن، ب جیاوازیا (سروشت، ئاین، کەلتور، ئابووور، سیاسەت، ئاسایش)ـا وەڵاتی، بەلێ هەرهەمی ئەگەر دچنە سەر ئێک سەرچاڤە، کو ئەوژی سروشتێ مرۆڤی یە، کو بەردەوام حەزا گوهورین و نیخازیێ هەیە، ب تایبەتی پشتی جیهانیبوونا دونیایێ و نەمانا سنورێن جوگرافی و کەلتوری و جڤاکی.

سێگوشەیا ماسلوی و کۆچکرن:

بو ئێکەم جار ل ساڵا 1943 ل ژێر ناڤێ (بیروکەیا پاڵدەرێن مرۆڤایەتیێ) بەڵاڤەبوو، و ساڵا 1945 ل پەرتووکا بناڤ (پاڵدەر و کەسایەتی) پشتی پێشئێخستن و تەمامکرنێ هاتە بەڵاڤەکرن.

هەرەما ماسلوی، ل پێنج سێگوشە و ئاستێن لسەر ئێکدا پێگدهێت:

سێگوشەیا بنەرەت: (پێتڤیێن فیزیکی): خاڕن، ڤەخارن، هەوا، سەر ئاڤ رینشتن، نڤستن، پلەیێن گەرمێ یین گونجایی، پێتڤیا سەرجهکرنێ. بەشەکا باشا کۆچبەرێن کوردستانێ، لڤان پێتڤیان دگەرن، ب تایبەت کارەکێ باش ب پاداشتەکێ باش، ژبۆ ژینکرنەکا باشتر، خارن و ڤەخارن، زێدەباری پێتڤیێن دی.

سێگوشەیا سەردا یا دووێ: پاراستن و ئاسایش: سەلامەتیا کەسی، سەلامەتیا ملکی، ئارامیا کاری، ئارامیا دەرونی، و معنەوی، ئارامیا سەرچاڤەیان، سەلامەتیا تەندروستی. ئەڤێ سێگوشێ کاریگەریەکا مەزن، ل سەر چوونا گەنج و خەلکێ کوردستانێ هەیە، ل ڤێ پێتڤیا ماسلوی دا، سیستەمی باش کارێ خو نەکریە، نەبوونا گەرەنتیا کاری، تەندروستی، وەکریە کو بەردەوام خەلک ل نە ئارامییێ دا بژیت، زێدەباری نەئارامیا سیاسی و شەرێن ئێک ب دیڤ ئێکدا، نە سەرمایەدار و نەهەژار ل سەرمایە و کارێ خو پشت راست نینن، بەشەکا زورا کۆچبەڕان و یێن حەزا کۆچکرنێ هەی، بەردوام بەحس ل ڤی ئاستی دکەن، ب بچوون و دەربڕینێت جودا جودا.

سێگوشەیا سێیێ: پێتڤیا جڤاکی: خێزانداری، هەڤالینی، ڤیان و هەڤژینی.

ل ڤێ سێگوشەیێدا هند کارێگەریا خو ل سەر کۆچبەرێن کورد نینە تنێ کێم نەبیت، واتە ل ڤی ئاستیدا کۆچکرن نەبویە دیاردە بەلکی بارێن ئێک ئێکەنە.

سێگوشەیا چارێ: پێتڤیا بەرزراگرتن و رێزگرتنێ:

هەمی مرۆڤ هەوڵا وێ چەندێ ددەن کو جهێ خو ل جڤاکا خو بکەن، و ئەڤ چەندە ژی پێتڤی ب دەلیڤێن یەکسان و دادپەروەرانە هەیە، داکو پێتڤیا خو تێدا تەژی بکەن، بەلێ مخابنی ڤە جڤاکێ کوردی دابەشی تەخا بویە، ولورد وتەخێن دی پەیدا بونە، کو ب دویراتیا عەرد و ئەسمانان ژین و ژیارا وان ژێكجودایە، بەرزراگرتنا هند کەسان ل سەر حسێبا یێن دی، رێزدارکرنا کەمینەیەکێ ل سەر حسێبا هەمیان، بویە ئەگەر کو ژێك دویری پەیدابیت و خالێن هەڤبەش کێم ببن، گەندەڵیا کارگێری ودارایی بویە ئەگەرێ ئەڤێ چەندێ.

بەشەکا مەزنا کۆچبەران ل ڤێ چەندێ بێزاربوینە، خو کێمبینی، و كێم بینینا خەلکێ دی بویە دیاردە و ئەگەرێن بازدانێ ژ رەوشا سەپاندی.

ژ پێتڤیێن دی یێن ماسلوی:

لێگەریانا زانست و راستیێ (دەمێ مڕوڤ هەست بهندێ دکەت، کو دڤێت هێشتا و باشتر بزانیت). لێگەریانا نمونەیی (دەمێ مرۆڤ ل ژینگەهـ و سیستەمێ نمونەیی دگەریت). لڤی ئاستیدا هند کاریگەری لسەر چونا کۆچبەران نینە، یێن کو ب ڤێ مەبەستێ کۆچێ دکەن زورتر ڤەدگەرێن بۆ وڵاتێ ئێکێ دایک.

سێگوشەیا دەستڤەئینانا خودیتنێ (ستێربوون):

دەمێ مرۆڤ دزانیت و دگەهیت، ئەڤجا دێ ل ژینگەها کاری و حەزا خو گەریت چ (وەرزشی، هونەری، زانستی، ئاینی،.هتد)، دا تێدا گەشە بکەت و پاشان داهێنانێ بکەت.

ئەڤێ گوشێ کاریگەریا مەزن لسەر کۆچکرنا گەنجان هەیە، نەبوونا ژینگەها کونجایی بوو خودیتنێ و ستێربوونێ، ئەگەرە کو کۆچکرن زێدەبیت ب تایبەتی وەرزشڤان و هونەرمەند، قەستا ژ دەرڤەیی وەڵاتی بکەن و تێدا ببنە ستێر، لڤی ئاستی دا زور نمونەیێن باش و سەرکەفتی هەنە.

دڤێت حکومەت و بەرپرسێن مە، باش ل هەرەما ماسلوی بگەهن، و زورترین کار بۆ تەژیکرنا حەزێن هاوەڵاتێن خو بکەن، ل هەر پێنج ئاستێن سەر ئێکدا.

تێبینی: ئەڤ کارە هاتیە ئەنجام دان لسەر بنیاتێ بوچوونێت کۆچبەران، ل جهـ و دەمێن جیاوازدا..

گەلەری