جێگری سەرۆکوەزیرانی ئازەربایجان و سەرۆکی کۆمیسیۆنی دیاریکردنی هێڵی سنووری نێوان ئازەربایجان و ئەرمینیا رایگەیاندووە، سەرقاڵی دیاریکردنی هێڵی سنووری نێوان هەردوو وڵاتن و بۆ یەکەمجار بەردی بناغەی هێڵێکی سنووری دانراوە.

بەپێی شارەزایان زیادبوونی تووشبوون بە ڤایرۆسی ڕیخۆڵە لە وەرزی هاویندا زیاد دەکات، بە تایبەت لەمنداڵان و هەرزەکاراندا، یان ئەو کەسانەی کە سیستەمی بەرگریان لاوازە

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، بەلەمێکی کۆچبەران بە زیاتر لە ١٠٠ کۆچبەرەوە لەکاتی تێپەڕبوون بە کەناڵی ئینگلیزدا ژێرئاو کەوت و لە ئەنجامدا پێنج کۆچبەر گیانیان لەدەستدا.

هێزی دەریایی مالیزیا رایگەیاند، بەهۆی پێکدادانی دوو هێلیکۆپتەری سەربازی لەکاتی مەشق و راهێناندا ١٠ کەس گیانیان لەدەستدا کە کارمەندی هێلیکۆپتەرەکان بوون.

دەرمانە ئازارشکێنەکان بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێن بۆ کەمکردنەوەی ئازار و هەوکردنی سووک تا مامناوەند، هەروەها بە ژەمە کەمەکان (٧٥ میلیگرام رۆژانە) بەکاردێت بۆ کەمکردنەوەی ئەگەری جەڵتەی مێشک و جەڵتەی دڵ، ئەم ژەمە کاریگەری ئازارشکێنی نییە، هەرچەندە هەندێک کات دەبێت ئاگاداری خواردنی ببیت.

روانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاوی کردەوە، لە گوندێکی سنووری موسڵەوە پێنج مووشەک ئاڕاستەی بنکەیەکی سەربازی ئەمریکا لە سوریا کرا. میدیا عێراقییەکانیش باس لەوە دەکەن لەلایەن فڕۆکە جەنگییەکانی ئەمریکاوە بۆردومانی ئەو جێگەیە کراوە کە مووشەکەکانی لێوە هەڵدراوە.

سەرۆکی ئۆکرانیا رایگەیاند، هاوکاریکردنی ئەمریکا بە بڕی زیاتر لە ٦٠ ملیار دۆلار بە ئۆکرانیا دەبێتە هۆی رزگارکردنی ژیانی خەڵکی و کۆتاییهێنان بە جەنگی ئۆکرانیا لەگەڵ روسیا.

بە تۆمەتی هەڕەشە بۆسەر ئاسایشی نیشتیمانی وڵاتەکەی، چین بڕیاریدا وەتسئاپ قەدەغە بکات.

رۆژنامەی زە گاردیانی ئەمریکی بڵاوی کردەوە، بە زۆرترین دەنگ ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمریکا پڕۆژەیاسایەکی پەسەند کرد بۆ قەدەغەکردنی تیک تۆک لە ئەمریکادا و بڕیارە هەفتەی داهاتوو ئەنجومەنی پیرانیش دەنگ لەسەر پڕۆژەیاساکە بدەن. لەوبارەیەشەوە جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا دەڵێت، "واژۆ لەسەر پڕۆژەیاساکە دەکەم".

ئەمڕۆ هەڵبژاردنی هیندستان دەستپێدەکات و زیاتر لە ٩٦٩ ملیۆن دەنگدەر بەژداردەبن لە پرۆسەکە کە نزیکەی ۱٠٪ هەموو دانیشتوانی گۆی زەوییە.

بەهۆی بوونی کێشە لە پاترییەکانیاندا، کۆمپانیای فۆڕد زیاتر لە ٤٥٦ هەزار ئۆتۆمبێلی جۆری بڕۆنکۆ سپۆرت و ماڤریک لە بازاڕەکاندا دەکشێنێتەوە.

پاڤێل دورۆڤ، دامەزرێنەری ئەپی نامە ناردنی تێلیگرام رایگەیاند، ژمارەی بەکارهێنەرانی تێلیگرام یەک ملیار بەکارهێنەری چالاکی مانگانە تێپەڕ دەکات.

توێژینەوەیەکی ئەم دواییە تیۆرێکی نوێی پێشنیار کردووە سەبارەت بەوەی گوێگرتن لە میوزیکی خەمناک دەبێتە هۆی هەستکردن بە دڵخۆشی.

بەپێی ڕاپۆرتەکانی پێشبینی ئابووری جیهانی، ئەمساڵ کەرتى گەشتیاریی بەرێژەى٢.٩٪ بەشدار دەبێت لە بوژانەوەی ئابووری جیهاندا و گۆڤاری جیهانی سی ئی ئەو وێڵد لە ڕاپرسیەکدا لیستێک لە سەرنجڕاکێشترین ئەو وڵاتانەی بڵاوکردووەتەوە کە خاوەنى هەڵکەوتەیەکی جوگرافی لەبار و کەشوهەوایەکی گونجاون بۆ بەسەربردنی گەشتێکی بەچێژ.

دوای ساڵی بەسەر دەستپێکردنی شەڕی ناوخۆی سودان لەنێوان سوپا و هێزەکانی پشتیوانی خێرادا، تاوەکو ئێستا زیاتر لە ١٧ هەزار کەس گیانیان لەدەستداوە و نەتەوە یەکگرتووەکانیش رایگەیاند، ٢٥ ملیۆن کەس کە نزیکەی نیوەی دانیشتووانی سودانە، پێویستیان بە هاوکاری مرۆیی هەیە هەروەها هەشت ملیۆن و ٦٠٠ هەزار کەس لە سەرەتای دەستپێکردنی شەڕەوە ماڵ و حاڵی خۆیان بەجێهێشتووە.

میدیاکانی ئەمریکا بڵاویان کردەوە، سوپای پاسداران بە دەیان مووشەک هێرشی بۆ سەر ئیسرائیل دەست پێکرد. هاوکات میدیاکانی ئیسرائیل بڵاویان کردەوە، لە ئیسرائیل قوتابخانە و زانکۆکان داخران و سوپا خراوەتە حاڵەتی ئامادەباشییەوە.

رێکخراوی تەندروستی جیهانی رایگەیاند، بۆ یەکەم جار لە مێژوودا، نەیجیریا وەک یەکەم وڵات ڤاکسینێکی بەرهەمهێناوە کە مرۆڤ لە پێنج جۆر بەکتریای هەوکردنی پەردەی مێشک دەپارێزێت.

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، لە ماوەی هەفتەی رابردوودا ٤٧ هێرشیان بۆ سەر ئۆکرانیا ئەنجامداوە و لەو هێرشانەدا زیاتر لە شەش هەزار و ٦٨٥ سەربازی ئۆکرانیا کوژراون.

پەیمانگای توێژینەوەی ژاپۆن رایگەیاند، لە وڵاتی ژاپۆن بەساڵاچووانی سەروو ٦٥ ساڵ زیاتر لە ٢٩٪ـی کۆی دانیشتوان پێکدەهێنن و پێدەچێت تا ساڵی ٢٠٥٠ ژمارەی ئەو بەساڵاچووانەی کە بەتەنها دەژین لە ژاپۆن بگاتە رێژەی ٤٧٪.

بە مەبەستی چاکسازیکردن لە یاساکانی تایبەت بە کۆچبەران و کۆنتڕۆڵکردنی سنوورەکان؛ حکومەتی بەریتانیا چەند یاسایەکی نوێی لەبارەی کۆچبەرانەوە دەرکرد. وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیاش دەڵێت، " نزیکەی ٥٠ کەسمان لە خاکی بەریتانیا دەرکردووە چونکە مافی مانەوەیان لە وڵاتەکەدا نەبووە".

وەزارەتی کاروباری نیشتیمانی و پەیوەندییەکانی ژاپۆن رایگەیاند، بەپێی ئامارەکانیان تا مانگی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردوو، ژمارەی دانیشتوانی ژاپۆن زیاتر لە ١٢٤ ملیۆن و ٣٥٢ هەزار کەس بووە و بەراورد بە ساڵی ٢٠٢٢ زیاتر لە ٨٣٧ هەزار کەس کەمی کردووە، بەوپێیەش ماوەی ٧٣ ساڵە ژمارەی دانیشتوانی ئەو وڵاتە دابەزینی بەوشێوەیەی بەخۆیەوە نەبینیوە.

ئەپڵ بەکارهێنەرانی خۆی لە هێرشێکی سیخوڕی ئاگادارکردەوە، ئەمەش دوای ئەوەی لەلایەن هاککەرانەوە بۆ بەکارهێنەرانی ئەپڵ ئاگادارکردنەوەیەکی ساختە دەنێردرێت.

سەرۆکی ئەمریکارایگەیاند، کارەکانی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل لە کەرتی غەززە بە هەڵە ناوزەند دەکات و دەشڵێت، دەبێت هاوکارییەکان بۆ غەززە خێرا ئەنجامبدرێت.

فەرماندەیی ناوەندیی ھێزەکانی ئەمریکا "سێنتکۆمر ڕایگەیاند، ١١ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی حوسییەكانیان لە یەمەن، کەنداوی عەدەن و دەریای سوور تێکشاندووە.

دکتۆر یێڤگێنی چێرموشکین پزیشکی پسپۆڕی شێرپەنجە ئاماژەی بەوەداوە، کەسانی دەمارگیر زیاتر لە کەسانی دیکە تووشی شێرپەنجە دەبن.

هێزی ئاسمانی ئۆکرانیا رایگەیاند، جارێکی دیکە لەلایەن روسیاوە چەند مووشەک و درۆنێکیان ئاراستە کراوە، بەڵام بەر لەوەی ئامانجەکانیان بپێکن تواندراوە وەڵامبدرێنەوە. دەشڵێت، "١٤ درۆن و دوو موشەکی بالیستی خراونەتە خوارەوە".

بڕیارە ئەمڕۆ پەرلەمانی ئەوروپا لە برۆکسل دەنگ لەسەر چەند یاسایەکی تایبەت بە کۆچبەران و پەنابەران بدات.

بەهۆی جیاوازی کات لە ناوچەیەک بۆ ناوچەیەکی تر لە جیهاندا جەژنی رەمەزان چەند کاتژمێرێک جیاوازی تێدا دروستدەبێت، بەتایبەت لە نێوان وڵاتانی رۆژهەڵاتی ئاسیا ورۆژئاوادا کە زیاترە لە پێنج کاتژمێر، بە دیاریکراویش جەژن لە نێوان چین و عێراق و پێنج کاتژمێر جیاوازیان هەیە.

کۆشکی سپی ئەرکی دانانی کاتی ناوچەیی تایبەت بۆ مانگی تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٦ بە ناسا سپاردووە، ئەمەش لە چوارچێوەی ئامانجی فراوانی ئەمریکا بۆ دامەزراندنی ژینگەیەکی نێودەوڵەتی هاوپێچ لەگەڵ بۆشایی ئاسمان.

خۆرگیرانی تەواو لە مەکسیک دەستی پێکرد و دواتر لە ئەمریکا و تەکساس و کەنەدا دەبینرێت و پێشبینی دەکرێت لە ویلایەتی سانت ئەنتۆنیۆ لە ئەمریکا خۆرگیرانەکە چوار خولەک بخایەنێت.

پەیمانگای فەلەکناسی میسر رایگەیاند، ئەمڕۆ خۆرگیرانی تەواوەتی روودەدات و لە ناوچەکانی ئەمریکا و کەنەدا و مەکسیک خۆرگیرانەکە بە تەواوی دەبینرێت. هاوکات سەرچاوە پزیشکییەکان باس لەوە دەکەن، سەیرکردنی ئاسمان لەکاتی خۆرگیراندا رەنگە ببێتە هۆی سوتاندنی تۆڕی چاو.

زوو درککردن بە نیشانەکانی شەکرە لە خوێندا لە ئەگەری توشبوون بە نەخۆشی شەکرە و مەترسییەکانی ئەو نەخۆشییە دەتپارێزێت.

زۆربوونی بارانبارین زۆربوونی رێژەی بەرهەمە کشتوکاڵییەکان و دابەزینی نرخی ماددە خۆراکییەکانى لە جیهاندا لێکەوتووەتەوە، لەوبارەیەوە یەکێتى ئەوروپا دەڵێت، ساڵى رابردوو هەناردەى بەرهەمە کشتوکاڵییەکانیان زیاد کردووە و هاوردەشیان کەم کردووەتەوە، رێکخراوی فاویش باس لەوە دەکات، نرخى مادە خۆراکییەکان بەردەوامە لە دابەزین.

دەزگای کەشناسی یابان رایگەیاند، بومەلەرزەیەک بە گوڕی شەش پلەی رێختەر شاری فۆکۆشیمای باکوری رۆژهەڵاتی وڵاتەکەی هەژاندووە. دەشڵێت، "هیچ مەترسییەکی روودانی تسۆنامی لە ئارادا نییە".

بەهۆی بوونی کێشەی تەکنیکییەوە، لای بەشێک لە بەکارهێنەرانی ئەپڵیکەیشنەکانی کۆمپانیای مێتا کێشەی تەکنیکی دروست بووە و بەشێک لە ئەپڵیکەیشنەکان کار ناکەن.

لێدوانێکی وەزیری ژینگەی ئەڵمانیا لەسەر قەدەغەی راوی فیل وڵاتی بۆسوانا توڕە دەکات. سەرۆکی ئەو وڵاتەش دەڵێت، ٢٠ هەزار فیل بۆ ئەڵمانیا دەنێرن و ژیانیان تاڵ دەکەن. دەشڵێت، ژمارەی فیلەکان زۆر زیادیان کردوە و تەنها بە راوکردن رێگرییان لێدەکرێت.

ئەمریکا رەتیکردەوە بەشدارییان لە هێرشەکەى ئیسرائیل بۆسەر کونسوڵخانەى ئێران لە سوریا کردبێت، داواش لە ئێران و بریکارەکانی دەکات دۆخەکە نەقۆزنەوە بۆ دەستپێکردنەوەى هێرشەکانیان بۆسەر هێزەکانیان لە عێراق و سوریا.

ئاژانسی هەواڵی تایلەند رایگەیاند، بوومەلەرزەیەک بە گوڕی ٧.٢ پلەی رێختەر تایوانی هەژاند و بەهۆیەوە هۆشداری لە دروستبوونی تسۆنامی دەدرێت. دەشڵێت، "لە ئەنجامی رووخانی ٢٦ باڵەخانەدا چوار کەس گیانیان لەدەستداوە و ٥٤ کەسی دیکەش برینداربوون".

سەنتەری پێشبینیکردنی زریانەکان هۆشداری دا لە رووبەرووبوونەوەی چەند ناوچەیەک لە ئەمریکا بە شەپۆلێکی سەختی کەشوهەوا کە رەنگە چەند گەردەلولێکی درێژخایەن لەخۆ بگرێت.

دەزگای ناسا رایگەیاند، هەشتی ئەم مانگە کە دەکاتە رۆژی دووشەممەی هەفتەی داهاتوو، خۆرگیرانی تەواوەتی روودەدات و ماوەی خۆرگیرانەکەش چوار خولەک و ٢٨ چرکە دەبێت.

فەرماندەیی ناوەندیی ئەمریکا رایگەیاند، فڕۆکەیەیەکی بێفڕۆکەوانی دەریایی گروپە چەکدارەکانی یەمەنیان تێکشکاندووە کە مەترسی لەسەر کەشتییە بازرگانییەکان و کارمەندەکانی سەر کەشتییەکە لە دەریای سووردا دروست کردووە.

لە کاتێکدا نزیکەی ٨٠٠ ملیۆن کەس لە جیهاندا ڕوبەڕووی برسێتیەکی سەخت بونەتەوە، کەچی ساڵانە ملیۆنان تەن خۆراک لە سەرتاسەری جیهاندا بەفیڕۆدەچن و نەتەوە یەکگرتووەکانیش دەڵێت ئەو بەفیڕۆدانە تەنها شکستێکی ئەخلاقی نییە، بەڵکو شکستی ژینگەییشە.

ئەنجامی ٩٩٪ـی دەنگەکانی هەڵبژاردنی شارەوانیەکانی تورکیا و باکوری کوردستان بڵاوکرایەوە و بەپێی ئەو ئەنجامانە ئۆپۆزسیۆن بە رێژەیەکی زۆر لەپێش دەسەڵاتەوەیە.

زۆرجار بیستومانە تەنها لە کاتی رۆژوو شکاندندا دەبێت خورما بخۆین، بەڵام وەک پسپۆڕانی بواری خۆراک ئاماژەی پێ دەکەن، دەتوانرێت دوای بەربانگیش و لە کاتەکانی شەودا خورما بخورێت و سوودی لێ وەر بگیرێت، بەتایبەت لە بری شیرینییە دەستکردەکان.

بەڕێوەبەری شارەوانی ئێدە رایگەیاند، چەکدارێکی نەناسراو کە لەژێر کاریگەری ماددە هۆشبەرەکاندا بووە بە چەکی ئۆتۆماتیکەوە هەڵی کوتاوەتە سەر کافتریایەک و بەهۆیەوە ١٥٠ ماڵ ناوچەکەیان چۆڵ کردووە و هاتوچۆی گشتیش لە ناوچەکەدا راگیراوە. دەشڵێت، "رووداوەکە هۆڵەندای خستووەتە دۆخی لەناکاوەوە".

بۆ یەکەمجار لەدوای ١٠٠ ساڵ، بە مەرجی دەرکەوتنیان بە رێکوپێکی، رێگە بە سەربازانی بەریتانیا دەدرێت ریش و سمێڵ بهێڵنەوە.

دواى ١٠ رۆژ لە بانگەشەى لایەنەکان سبەینێ‌ هەڵبژاردنی شارەوانییەكان لە توركیا بەڕێوەدەچێت.

سەرۆکی بانکی فیدڕاڵی ئەمریکا رایگەیاند، بە گوێرەی راپۆرتەکانی هەڵاوسان و سەرجەم ئەو راپۆرتانەی کە پێداچوونەوەیان بۆ کراوە، لەم دۆخەدا ناتوانن بڕیاربدەن لەسەر کەمکردنەوەی رێژەی سوودی بانکی. دەشڵێت،" رێژەی بەکاربردن پێمان دەڵێت کە هەڵاوسان رووی لە دابەزین دەبێت بەڵام نامانەوێت پەلەبکەین".

ماڵپەڕەکانی کەشناسی جیهانی بڵاویان کردەوە، لە هەفتەی داهاتووەوە لە سەرجەم پارێزگاکانی عێراق پلەکانی گەرما بۆ سەروو ٣٠ پلەی سەدی بەرز دەبنەوە.

ناوەندی فەلەکناسی نێودەوڵەتیی ئیمارات پێشبینی ئەوە دەکات لە زۆرینەی وڵاتاندا رۆژی ١٠ـی نیسان بکرێتە جەژنی رەمەزان.

وەزارەتى پلاندانانى میسر رایگەیاند، رێژەی گەشەی دانیشتوانی میسر لە ٢.٦٪ بۆ ١.٤٪ دابەزیوە. دەشڵێت، "بۆ یەکەمجارە لە ٥٠ ساڵى رابردوودا رێژەى گەشەى دانیشتوانى میسر بەوشێوەیە داببەزێت".

سەرۆکی هێزی ئاسمانی ئۆکرانیا رایگەیاند شەوی رابردوو ٥٨ درۆن و ٢٦ مووشەکی روسیان تێکشکاندووە.

بە پێی توێژینەوەیەک، گەرمبوونی گۆی زەوی کاریگەری لەسەر خێرایی سووڕانەوەی زەوی هەیە بە دەوری خۆیدا و دەبێتە هۆی ئەوەی کاتی دیاریکراوی جیهان بگۆڕێت. توێژینەوەکە دەشڵێت، "لە ئێستادا سەهۆڵبەدانەکانی جیهان پێنج هێندە خێراتر دەتوێنەوە بەراورد بە ٣٠ ساڵی رابردوو، بەهۆی گەرمبوونی زەویەوە".

وەزارەتی فریاکەوتنی روسیا رایگەیاند، ژمارەی ئەو کەسانەی لە هێرشە چەکدارییەکەی مۆسکۆ گیانیان لەدەستدا بەرزبووەوە بۆ زیاتر لە ١٤٠ کەس.

رێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتی رایگەیاند، لە ١٠ ساڵی رابردوودا زیاتر لە ٦٣ هەزار کۆچبەر لە رێگەی کۆچ گیانیان لەدەستداوە یان بێسەروشوێن بوون، دەشڵێت، "ساڵی ٢٠٢٣ کوشندەترین ساڵ بووە بۆ کۆچبەران".

سەرۆکایەتی یەکێتی ئەوروپا رایگەیاند، وڵاتانی بەژداربووی یەکێتی ئەوروپا بەمەبەستی رێگەگرتن لە بەرزبوونەوەی نرخی ماددە خۆراکییەکان و بەتایبەتیش دانەوێڵە، ئامادەن تا مانگی داهاتوو دانەوێڵەی ئۆکرانیا وەربگرن بەبێ هیچ گومرگێک. دەشڵێت، " ئەم هەنگاوەی یەکێتی ئەوروپا دەبێتە هۆی دابەزینی نرخی خۆراک".

فەرماندەی هێزی ئاسمانی ئۆکرانیا رایگەیاند، هێزەکانی رووسیا لە رێگەی ١٣ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەوە هێرشیان کردووەتە سەر ناوچەی خارکیڤ. بەرپرسانی رووسیاش دەڵێن،" ئۆکرانیا لە رێگەی ١٨ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەوە هێرشی کردووەتە سەر خاکی رووسیا".

رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە راپۆرتێکدا ئاماژەی بەوە کردووە، لەلایەن خێزانەکان و کۆمپانیاکانەوە لە ساڵی ٢٠٢٢ـدا، رۆژانە ملیارێک ژەمە خۆراک فڕێ دراوە و لە ماوەی تەواوی ساڵەکەدا بڕی زیاتر لە یەک ملیار تۆن خۆراک فڕێ دراوە.

پسپۆران مەترسییەکانی تەواوکەری خۆراکیان ئاشکراکردووە کە وەرزشوانان دەیخۆن و یارمەتی بەهێزبوون و پتەوبوونی ماسولکەکانی جەستەیان دەدات، بەبێ ڕاوێژکردن بە پزیشکان، بێ ئاگان لەو زیانە تەندروستییە مەترسیدارانەی کە بەرکەوتەی دەبن، ئەمەش دەبێتە هۆی دروستبوونی چەندین کێشەی تەندروستی.

دادوەری ویلایەتی ماریلاند رایگەیاند، دوای ئەوەی کەشتیەکی بارهەڵگڕ خۆی بە بەشێکی پردی فرانسێسادا کێشا، شەش کەس گیانیان لەدەستدا. وتیشی، " ئەو کەسانەی کە گیانیان لەدەستداوە لەسەر پردەکە شۆفێریان کردووە".

دوای نزیکەی ساڵێک لە دەستپێکردنی جەنگی سودان و لە نوێترین پێشهاتدا سوپای ئەو وڵاتە داوای لە هاوڵاتیان کرد لەو ناوچانە دووربکەونەوە کە هێزەکانی پشتیوانی خێرایان تێدایە. دەشڵێت، "پشتیوانی خێرا هاوڵاتیان وەک قەڵغانی مرۆیی بەکاردەهێنێت."

لە رووداوێکدا لە ئەمریکا، دوای ئەوەی کەشتییەک خۆی بە پردێکدا کێشاوە لە بەندەری شاری بالتیمۆری ویلایەتی هاریلاند، چەندین ئۆتۆمبێل کەوتوونەتە ناو رووباری پاتایپسکۆوە.

وەزیری بەرگری روسیا رایگەیاند، لە ماوەی ٢٤ کاتژمێردا ٤٠٥ سەربازی ئۆکرانی کوژراون و ١٠٣ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئۆکرانیش خراونەتە خوارەوە.

ئاژانسی ناسا رایگەیاند، لە رۆژی ٨ـی نیسانی ئەمساڵ دیاردەی خۆرگیرانی تەواوەتی روودەدات و خۆر بەشێوەیەکی ئەڵقەیی بۆ ماوەی دوو بۆ چوار خولەک دەردەکەوێت. دەشڵێت، "رووداوێکی دەگمەنە و ٢٠ ساڵ جارێک روو دەدات".

لە رێگەی فڕۆکەی جەنگییەوە جارێکی دیکە ئەمریکا و بەریتانیا هێرشیان کردە سەر گروپە چەکدارەکانی یەمەن و هێرشەکەش لەلایەن گروپە چەکدارەکانی یەمەنەوە پشتڕاست کراوەتەوە.

وەزارەتی بەرگریی رووسیا رایگەیاند، ژمارەیەک ناوەندی وزە و کارگەی دروستکردنی بەلەمی خێرای بێ سەرنشین و کۆگای چەک تەقەمەنی لە ئۆکرانیا، لەلایەن ھێزەکانی رووسیاوە کراونەتە ئامانج.

شەوی رابردوو میدیا جیهانییەکان بڵاویانکردەوە، گروپێکی چەکداری چوار کەسی لە هێرشێکی چەکداریدا بۆسەر هۆڵێک لە نزیک مۆسکۆی پایتەختی روسیا کە تایبەتە بە کۆنسێرتی مۆسیقا، دەسترێژی گوللـەیان لە ئامادەبووانی کۆنسێرتەکە کرد و بەهۆیەوە ٦٥ کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ١٤٠ کەسی دیکەش بریندار بوون، هاوکات گروپەچەکدارە توندڕەوەکانیش بەرپرسیارێتی خۆیان لە هێرشەکەدا گرتووەتە ئەستۆ.

ئەمڕۆ ٢٢ـی ئازار؛ رۆژى جیهانى ئاوە، نەتەوە یەکگرتووەکان دەڵێت، سەرچاوەکانى ئاو لەبەردەم مەترسییدان و گۆڕانکاریی گەورە بەسەر بڕى ئاوى خواردنەوەدا هاتووە، عێراق و هەرێمى کوردستانیش لەناو چەقى گۆڕانکارییەکانى ئاسایشى ئاودان.

راوێژکاری سەرۆکی ئۆکرانیا رایگەیاند، ئۆکرانیا هیچ پەیوەندییەکی بە تەقینەوە و هێرشە چەکدارییەکەی هۆڵێکی نزیک مۆسکۆی پایتەختی روسیاوە نییە کە بەپێی ئامارە سەرەتاییەکان بەهۆی رووداوەکەوە ٤٠ کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ١٠٠ کەس بریندار بوون.

میدیا جیهانییەکان بڵاویانکردەوە، بەپێی ئامارە سەرەتاییەکان بەهۆی تەقینەوە و هێرشی چەکداریی لە هۆڵێکدا کە تایبەتە بە کۆنسێرتی مۆسیقا لەلایەن ژمارەیەک چەکدارەوە لە نزیک مۆسکۆی پایتەختی روسیا ٤٠ کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ١٠٠ کەسی دیکەش بریندار بوون. هاوکات، شەش هەزار و ٢٠٠ کەسیش لە هۆڵەکەدا گیریان خواردووە.

هێزی ئاسمانیی سوپای ئۆکرانیا رایگەیاند، هێزەکانیان ٣١ مووشەکیان تێکشکاند کە لەلایەن سوپای روسیاوە بەرەو کیێڤی پایتەخت ئاڕاستەکرابوون.

بڕیارە یەکێتی ئەوروپا سەبارەت بە تاوتوێکردنی دۆخی ئەمنی ئۆکرانیا کۆببێتەوە و بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەکێتی ئەوروپاش هۆشداری دەدەت لە ئەگەری شکستهێنانى ئۆکرانیا لە شەڕەکەدا.

نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، لە ئێستادا برسێتییەکی زۆر لە کەرتی غەززە بڵاوبووەتەوە بەهۆی هێرشە بەردەوامەکانی سوپای ئیسرائیلەوە. کۆمسیۆنی ئەوروپاش دەڵێت، "لە ئێستادا ٧٠٪ـی دانیشتووانی باکووری غەززە بەدەست برسێتییەوە دەناڵێنن".

لەگەڵ زیادبوونی توێژینەوە زانستییەکانی تایبەت بە کاریگەریی خۆراکەکان لەسەر تەندروستیی مرۆڤ، خواردنی نان پرسیاری زۆر دەوروژێنێت سەبارەت بەوەی کە ئایا چی بەسەر جەستەمان دەهێنێت.

سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، بەهۆی گۆڕانی ئاو و هەواوە، جیهان لە بارودۆخێکی خراپدایە و کاتیان پێویستە بۆ چاککردنەوەی دۆخەکە. دەشڵێت،"پلەکانی گەرمی زەوی بەشێوەیەکی بەرچاو بەرزبووەتەوە".

بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی پارێزگای هێلمەند لە ئەفغانستان رایگەیاند، بەهۆی رووداوێکی هاتوچۆوە لەسەر رێگای سەرەکی قەندەهار-هەرات لەنێوان ماتۆڕسکیلێک و پاسێک و تانکەرێک، ٢١ کەس گیانیان لەدەستدا و ٣٨ کەسی دیکەش بریندار بوون و بەشێکیان برینەکانیان سەختە.

حکومەتی باشووری سودان رایگەیاند، بەهۆی هاتنی شەپۆلێکی گەرماوە کە پێشبینی دەکرێت پلەکانی گەرما بۆ سەروو ٤٥ پلە بەرز ببنەوە، بڕیاریان داوە بە راگرتنی دەوامی سەرجەم قوتابخانەکان.

دەسەڵاتدارانی ئۆکرانیا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشێکی روسیاوە بە مووشەکی بالیستی بۆ سەر ناوچەیەکی نیشتەجێبوون لە شاری ئۆدیسا، ٢٠ کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ٧٠ کەسیش بریندار بوون.

بەرەبەیانی ئەمڕۆ ٩٣ هەزار ناوەندی دەنگدان لە روسیا کرانەوە و دوای ٢٤ ساڵ لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی روسیا لە هەڵبژاردنەکانی ئەمڕۆدا سەرۆکی ئێستای ئەو وڵاتە لەگەڵ سێ بەربژێری دیکەدا رکابەری بەدەستهێنانی کورسی سەرۆکایەتی دەکەن.

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، ١٤ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئۆکرانیایان خستووەتە خوارەوە کە دەیانویست ناوچەکانی بیلگورود و کورسک لە سنوری ئۆکرانیا و روسیا بکەنە ئامانج.

چاوگێک لە وەزارەتی بەرگری بەریتانیا رایگەیاند، سەر لە ئێوارەی ئەمڕۆ بۆ ماوەی ٣٠ خولەک سیستمی دیاریکردنی زەمینی فڕۆکەکەی وەزیری بەرگری بەریتانیا لەکاتی گەڕانەوەی لە پۆڵەنداوە لەلایەن روسیاوە پەکخرا.

میدیاکانی چین رایانگەیاند، بەهۆی تەقینەوەیەکەوە لە فرۆشگایەکدا حەوت کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ٢٧ کەسی دیکەش برینداربوون.

لە ئەنجامی نەخواردنی خۆراک بۆ ماوەی چەند کاتژمێرێک، زۆرن ئه‌و که‌سانه‌ی تووشی سه‌رئێشه‌ ده‌بن له‌ کاتی رۆژووی مانگی ره‌مه‌زاندا به‌ تایبه‌ت له‌ چه‌ند رۆژی سه‌ره‌تادا.

وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا رایگەیاند، لەپێناو کەمکردنەوەی ئەو کۆچبەرانەی مافی پەنابەرییان پێ نەدراوە و داواکارییەکانیان رەت کراوەتەوە، حکومەت بڕی سێ هەزار و ٨٤١ دۆلار دەدات بە هەر کۆچبەرێک کە بیەوێت بچێتە رواندا، هەروەها لەلایەن حکومەتی روانداوە بۆ ماوەی پێنج ساڵ پاڵپشتی پێشکەش دەکرێت.

کەمێک لەمەوبەر، ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەمریکا ناسراو بە کۆنگرێس، بە زۆرینەی دەنگی ئەندامەکانی پڕۆژەیاسای قەدەغەکردنی تیکتۆکی پەسەند کرد.

ئاژانسی هەواڵی چین رایگەیاند، لەماوەی ٢٤ کاتژمێردا بەهۆی دوو تەقینەوەی جیاواز لە ناوچەکانی رۆژهەڵاتی چین ١٢ کەس گیانیان لەدەستداوە و زیاتر لە ٢٠ کەسیش برینداربوون. دەشڵێت، " لەماوەی دوو مانگدا ئەمە سێیەم تەقینەوەیە لە کانە خەڵوزەکاندا".

وەزیری نیشتەجێکردن و گەشەپێدانی ئەمریکا رایگەیاند، لە رۆژی ٢٢ـی ئەم مانگەوە دەست لەکاردەکێشێتەوە و لە پلانیدا نیە لە داهاتوودا خۆی بۆ هیچ پۆستێک کاندید بکاتەوە.

بیتکۆین ژمارەی پێوانەیی شکاند و ئەمڕۆ نرخی یەک بیتکۆین گەیشتە ٧٢ هەزار و ٣٨٥ دۆلار، ئەمەش بەرزترین نرخی بیتکۆینە تاوەکو ئێستا.

بەشێک لە هاوڵاتییان بەدەر لە رۆژووگرتن و پابەندییە ئاینییەکەیان، مانگی رەمەزان بە دەرفەتێک دەبینن بۆ وازهێنان لە هەندێک خووی وەک جگەرە و نێرگەلەکێشان و خواردنەوە کحولییەکان، بەشێکی دیکەشیان بە دەرفەتێکی دەبینن بۆ دابەزاندنی کێش.

رێکخراوی خۆراک و کشتوکاڵی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، لە مانگی شووباتی ئەمساڵدا نرخی مادە خۆراکییەکان جگە لە شەکر بۆ نزمترین ئاستی مانگی شووباتی ساڵی ٢٠٢١ دابەزیون و بە تێکڕا بە زیاتر لە ١١٧ خاڵ تۆمار کراوە.

ئەمڕۆ هەشتی مارسە و رۆژی جیهانیی ژنانە و مێژووی ھەڵبژاردنی هەشتی مارس وەک رۆژی ژنان لە جیھاندا، دەگەڕێتەوە بۆ خۆپیشاندانی ژنانی روسیا لە سەرەتای جەنگی جیهانی یەکەمدا لەدژی دەستپێکردنی جەنگ.

دوای کۆبوونەوەی وەزیری دەرەوەی ئەمریکا لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی سوید، ئەو وڵاتە دوای نزیکەی دوو ساڵ لە چاوەڕوانی بەفەرمی بوو بە ئەندامی هاوپەیمانییەتی ناتۆ.

وەزارەتی دادی ئەمریکا رایگەیاند، هاوڵاتییەکی چینیان دەستگیرکردووە کە تۆمەتبارە بە دزینی نهێنییە بازرگانییەکانی ژیری دەستکرد لە ئەمریكا.

لە بۆردومانێکی روسیادا بۆسەر شاری ئۆدیسای نزیک دەریای رەش، بە رێکەوت سەرۆکی ئۆکرانیا و سەرۆک وەزیرانی یۆنان رزگاریان بوو.

رێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتی رایگەیاند، لە ساڵی رابردوودا زیاتر لە هەشت هەزار کۆچبەر گیانیان لەدەستداوە، ئەوەش زۆرترین رێژەی گیانلەدەستدانە بەهۆی کۆچکردنەوە لە ماوەی ١٠ ساڵی رابردوودا.

خزمەتگوزاری نیشتمانی تەندروستی ئینگلتەرا رایگەیاند، دەرمانێکی نوێیان بەرهەمهێناوە کە پەرەسەندنی شێرپەنجەی منداڵدان لە ژناندا خاو دەکاتەوە.

سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، وەستانی جەنگی ئیسرائیل و فەڵەستین لە ئێستادا لە دەستی بزووتنەوەی حەماسدایە. دەشڵێت، "پێویستە ناردنی هاوکارییە مرۆییەکان بۆ کەرتی غەززە بەردەوامی هەبێت".

وەزیری دەرەوەی سودان رایگەیاند، لە ماوەیەکی نزیکدا ئۆپراسیۆنی سەربازی بۆ رزگارکردنی تەواوی خەرتوم لە دەستی هێزەکانی پشتیوانی خێرا دەست پێدەکات و لە ئێستا لەلایەن سوپاوە چەند گەڕەکێکی شاری ئوم دورمان کۆنترۆڵ کراون.

داتاکانی توێژینەوەیەکی گەورە دەریانخستووە دانیشتن بۆ ماوەی ١١ کاتژمێر لە رۆژێکدا ئەگەری مردن بە رێژەی ٣٠٪ زیاد دەکات، تەنانەت ئەگەر کەسێک وەرزشی جەستەیی بەهێز بکات بۆ ماوەی یەک کاتژمێر لە رۆژێکدا.زانکۆی کالیفۆڕنیاش دەڵێت، وەزرشکردن کاریگەرییە خراپەکانی دانیشتنی زۆر کەمناکاتەوە.

پۆلیسی شاری ناشڤیڵ لە ئەمریکا رایگەیاند، بەهۆی کەوتنە خوارەوە و تەقینەوەی فڕۆکەیەک لە شاری ناشڤیڵ پێنج کەس گیانیان لەدەستدا. دەشڵێت، "پێش کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەوانەکە پەیوەندی بە فڕۆکەخانەوە کردووە."

راوێژکاری ئەڵمانیا رایگەیاند، رەتیان کردووەتەوە کە بەردەوامی بە ناردنی مووشەکی تۆرۆس بۆ ئۆکرانیا بدەن.

بەرپرسانی یەمەن رایانگەیاند، سێ کێبڵی ژێر ئاوی بەهۆی رووداوێکەوە لە دەریای سوردا بپچڕاون کە ئینتەرنێت و پەیوەندی بۆ تەواوی جیهان دابین دەکەن.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، بەهۆی نقومبوونی بەلەمێکی بچووکی کۆچبەران کە لە کەناراوەکانی فەڕەنساوە بەرەو بەریتانیا بەڕێکەوتبوو، منداڵێکی تەمەن حەوت ساڵ گیانی لەدەستدا.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، بەهۆی هێرشکردنە سەر یەکێک لە گەورەترین زیندانەکانی هایتی لەلایەن ئەندامانی باندە چەکدارییەکانەوە هەزاران زیندانی هەڵاتن، حکومەتی وڵاتەکەش بە مەبەستی کۆنتڕۆڵکردنەوەی دۆخەکە و دەستگیرکردنی زیدانییە هەڵاتووەکان باری نائاسایی لە وڵاتدا راگەیاند.

فەرماندەیی ناوەندی ئەمریکا رایگەیاند، پاش نزیکەی دوو هەفتە لە بۆردوومانکردنی کەشتییەکی بارهەڵگری بەریتانی لەلایەن گروپەچەکدارەکانی یەمەنەوە لە کەنداوی عەدەن؛ کەشتییەکە ژێرئاو کەوتووە. دەشڵێت، " ژێرئاوکەوتنی ئەو کەشتییە مەترسی ژینگەیی لە دەریای سوردا دروست دەکات".

وەزیری بەرگری ئەمریکا رایگەیاند، لە ئەگەری روخانی ئۆکرانیا، ئەندامانی هاوپەیمانی ناتۆ هێرش دەکەنە سەر روسیا. وتەبێژی کۆشکی کریملنیش دەڵێت، ئەو وتانەی وەزیری بەرگری ئەمریکا نابەرپرسانەیە.

کۆشکی سپی رایگەیاند، سه‌رۆكی ئه‌مریكا فه‌رمانی کردووە لێکۆڵینەوە بکرێت لەو ئۆتۆمبێلانەی لە چینەوە هاوردەکراون چونکە پێی وایە ئەو ئۆتۆمبێلانە مەترسین بۆسەر ئاسایشی نیشتمانیی ئەمریکا و چین بۆ سیخوڕی بەکاریدەهێنێت.

بۆ هەشتەمین ساڵ لەسەریەک ژاپۆن ئاستێکی پێوانەیی لە دابەزینی رێژەی لەدایکبوون تۆمار کرد. بەرپرسانی وڵاتەکەش دەڵێن، دۆخەکە مەترسیدارە و ئەگەر وابڕوات لە چەند دەیەى داهاتوودا ژاپۆنییەکان لەناودەچن.

رێکخراوی تەندروستی جیهانی رایگەیاند، لە ئێستادا زیاتر لە یەک ملیار کەس لەسەر ئاستی جیهان بە قەڵەو دادەنرێن. دەشڵێت، "لە ماوەی ٣٢ ساڵدا رێژەی قەڵەوی لەنێوان منداڵان و هەرزەکارانی تەمەن ٥ بۆ ١٩ ساڵ چوار هێندە زیادیکردووە".

ساڵنامەی زایینی کە بەشێوەیەکی گشتی وڵاتانی جیهان کاری پێدەکەن، ٣٦٥ رۆژە و چوار ساڵ جارێک دەبێتە ٣٦٦ رۆژ؛ ئەو ساڵەی کە ٣٦٦ رۆژە پێی دەوترێت ساڵی پڕ. ٢٩ـی شوبات ئەو رۆژەیە کە ساڵەکە پڕ دەکات و تەنها چوار ساڵ جارێک دووبارە دەبێتەوە.

پاش ئەوەی سەرۆکی فەڕەنسا پێشنیازی کرد هێزی ناتۆ رەوانەى ئۆکرانیا بکرێت، سه‌رۆكی ئۆكرانیا پێشوازی لە پێشنیازەکە کرد و بە هه‌نگاوێكی كۆنكرێتی داده‌نێت.

دەسەڵاتدارانی مەغریب رایانگەیاند، لە دوای ژێرئاوکەوتنی بەلەمێکی کۆچبەران لە دەریای ناوەڕاستدا، تەرمی هەشت کۆچبەریان دۆزیووەتەوە و نۆ کۆچبەری دیکەشیان رزگار کردووە.

پەرلەمانی هەنگاریا رایگەیاند، دوای نزیکەی دوو ساڵ لە دانوستان لە بارەی بە ئەندامبوونی سوید لە ناتۆ، ئەمڕۆ بەکۆی دەنگ پەرلەمان رەزامەندی دەربڕی لەسەر بەئەندامبوونی سوید لە رێکخراوی ناتۆ.

میسر و ئیمارات رێککەوتنێکیان واژۆکرد بە بڕی ٣٥ ملیار دۆلار بۆ دروستکردنی نیمچەدوورگەی رەئس ئەلحکمە لەسەر رووبەڕی ١٧٠ ملیۆن مەتر چوارگۆشە، کە پێشبینی دەکرێت ئەم پڕۆژەیە ١٥٠ ملیار دۆلار داهاتی هەبێت و هاوکار بێت بۆ چارەسەرکردنی قەیرانی دارایی لە میسر.

هاوشێوەی ڤیزای شنگنی وڵاتانی ئەوروپا، ئەنجومەنی هاریکاریی کەنداو بڕیاریداوە کار بۆ جێبەجێکردنی ڤیزایەکی گەشتیاریی یەکگرتوو بکرێت و گەشتیار کە چووە یەکێک لە وڵاتانى کەنداو بەبێ هیچ بەربەست و ڤیزایەک بتوانێت وڵاتانى دیکەش بگەڕێت.

رۆژی ٢٢ـی شوباتی ساڵی ٢٠٢٢ گرژی و ئاڵۆزییەکانی نێوان روسیا و ئۆکرانیا گەیشتە لوتکە، کە ئەمەش بەهۆی بڕیارێکی ڤلادمێر پۆتین سەرۆکی روسیاوە بوو بۆ پاککردنەوەی خاکی ئۆکرانیا لە پاشماوەی نازییەکان، ئەوەش تەشەنەی سەند بۆ جەنگ کە بەهۆیەوە نزیکەی ٥٠٠ هەزار کەس گیانیان لەدەستداوە و برینداربوون و چوار ملیۆن کەسیش ئاوارە بوون.

ئاژانسی خینهوای چین رایگەیاند، بەهۆی ئاگرکەوتنەوە لە هۆتێلێک لە شاری نانجینگی رۆژهەڵاتی چین ١٥ کەس گیانیان لەدەستداوە و زیاتر لە ٤٠ کەسی دیکەش بەسەختی برینداربوون. دەشڵێت، "پێدەچێت ئاگرەکە لە ئەنجامی شۆرتی کارەباوە بووبێت".

ئاژانسی پۆلیسی ئەوروپا "یۆرۆپۆڵ" رایگەیاند، توانیویانە یەکێک لە گەورەترین و چالاکترین باندەکانی قاچاخچێتی بە مرۆڤەوە هەڵبوەشێننەوە و ١٩ قاچاخچی دەستگیر بکەن کە یەکێکیان سەرۆکی باندەکەیە و کوردە.

لە دوایین هەنگاویدا بۆ کارکردنی هاوبەش لە رووبەڕوبوونەوەی کۆچی نایاسایی؛ بەریتانیا رێکكەوتنێکی لەگەڵ دەزگای پاسەوانی سنوور و کەناراوەکانی ئەوروپا واژۆ کرد.

کۆمپانیای ئینتەیڤ مەشین رایگەیاند، دوای تیپەڕبوونی نیو سەدە تواندرا جارێکی دیکە لەرێگەی کەشتی ئاسمانی ئۆدێساوە لە سەر رووی مانگ بنیشنەوە.دەشڵێت، "ئەمە هەنگاوێکی گرنگە بۆ ئەمریکا و زانستی سەدە".

وەزیری دەرەوەی بەریتانیا رایگەیاند، ٥٠ سزای نوێیان بەسەر روسیادا سەپاندوە کە رێگری لە سەرۆکی روسیا دەکات لە بەکارهێنانی ئەو سەرچاوانەی لە پارەدارکردنی جەنگەکەی بەکاری دێنێت.

وتەبێژی هێزی ئاسمانی ئۆکرانیا رایگەیاند، لە سەرەتای جەنگەوە تا ئێستا روسیا زیاتر لە هەشت هەزار موشەکی جۆراوجۆر و چوار هەزار و ٦٣٠ فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانی لە دژی هێزەکانی ئۆکرانیا بەکارهێناوە.

کۆریای باشور لە ئێستادا بەهۆی کەمبوونەوەی رێژەی لە دایکبوون کەوتووەتە ناو قەیرانێکی دیمۆگرافییەوە و حکومەت لەگەڵ کۆمپانیا گەورەکانی وڵاتەکە لە هەوڵدایە لە رێگەی پاڵپشتی داراییەوە هانی خێزانەکان بە تایبەت ژنان بدات منداڵ بخەنەوە.

بەرپرسانی گومرگی تایلەند رایانگەیاند، پیاوێکیان لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی بانکۆک دەستگیرکردووە بە جانتایەکەوە پڕ لە مار و کیسەڵ و چەندین ئاژەڵی دیکەوە.

کۆمپانیای ئەسترۆسکەیلی یابانی رایگەیاند، سەرکەوتوو بوون لە هەڵدانی یەکەم مانگی دەستکرد بۆ بۆشایی ئاسمان بە مەبەستی کۆکردنەوەی پاشماوەی مانگێکی دەستکردی دیکە لە دەرەوەی بەرگەهەوای زەوی.

پاش ئەوەی لە مانگی رابردوودا یەکێتی ئەوروپا رەوانەکردنی هێزی دەریایی بۆ ناو دەریای سور راگەیاند بە ئامانجی پاراستنی کەشتییە بازرگانییەکان ئەمڕۆ ١٩ـی شوبات هێزە دەریاییەکە دەستی کرد بە جێبەجێ کردنی ئەرکەکەی.

گروپە چەکدارەکانی یه‌مه‌ن رایانگەیاند، بە ژمارەیەک موشەک کەشتییەکی بەریتانیان لە کەنداوی عەدەن کردووەتە ئامانج. دەشڵێن، "لە رێگەی موشەکێکەوە درۆنێکی ئەمریکیمان خستووەتە خوارەوە".

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، شاری ئاڤدیڤکا بەتەواوی لەلایەن سوپای روسیاوە کۆنترۆڵ کراوە و هێزەکانی ئۆکرانیا لەکاتی کشانەوەیان لەو شارە زیاتر لە هەزار و ٥٠٠ سەربازییان لەدەستدا.

پارێزگاری ویلایەتی تەکساس رایگەیاند، بۆ رێگریکردن لە کۆچی نایاسایی بنکەیەکی سەربازیی لە نزیک سنووری نێوان تەکساس و مەکسیک دروست دەکەن و بۆ هەمان مەبەستیش سنوورێکی کاتییان لە ناوچەی ئیگل پاس دروست کردووە.

وڵاتی ژاپۆن لە دوای چەندین جار شکست هێنان، ئەمڕۆ بە سەرکەوتوویی مووشەکی نوێی بۆشایی ئاسمانی لە جۆری 'ئێچ – ٣' رەوانەی بۆشایی ئاسمان کرد.

وەزیری بەرگری ئەڵمانیا رایگەیاند، بە بەهای یەک ملیار و ١٠٠ ملیۆن یۆرۆ هاوکاری سەربازییان بۆ ئۆکرانیا دابین کردووە کە خۆی لە گوللـە تۆپ و هاوەن و سیستەمی بەرگری و مووشەکی دژە فڕۆکە دەبینێتەوە.

میدیاکانی هندستان رایانگەیاند، لە ئەنجامی رووداوێکی ئاگرکەوتنەوە لە کارگەیەکی دروستکردنی رۆندا ١١ کەس گیانیان لە دەستدا و زیاتر لە چوار کەسی دیکەش برینداربوون.

ئاژانسی وزەی نێودەوڵەتی رایگەیاند، پێشبینی دەکرێت خواستی بەدەستهێنانی نەوت لەمساڵدا بەرزتربێتەوە سەرەڕای ئەوەی ئاستی یەدەگی نەوتی جیهان گەیشتووەتە نزمترین ئاستی پێوانەیی هەشت ساڵی رابردوو.

دەزگای زیندانەکانی روسیا رایگەیاند، سیاسەتمەداری زیندانیکراوی ئۆپۆزسیۆنی روسیا کە بە دیارترین نەیاری سەرۆکی روسیا دادەنرێت، لە زیندان گیانی لەدەستدا.

ماڵپەڕی ئەمریکی وۆڵ ستریت جۆرناڵ بڵاویکردەوە، سەرۆکی ئەمریکا و سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل پەیوەندییەکی تەلەفۆنیان سەبارەت بە ئاڵوگۆڕکردنی دیلەکانی نێوان ئیسرائیل و بزوتنەوەی حەماس و چۆڵکردنی رەفەح ئەنجامداوە. دەشڵێت" بایدن دەنگی بەسەر ناتانیاهۆدا بەرزکردووتەوە".

بەرپرسێکی پاسەوانی نیشتیمانی تونس رایگەیاند، لە ئەنجامی نقومبوونی بەلەمێکی کۆچبەران لە شارۆچکەی زەرزیس لە باشووری کەناراوەکانی تونس نۆ کۆچبەر گیانیان لەدەستدا و ٤٤ کۆچبەری دیکەشیان رزگار کراون.

ئەمینداری گشتی ناتۆ رایگەیاند، هاوپەیمانییەتی ناتۆ هیچ هەڕەشەیەکی سەربازی لە روسیا بۆسەر وڵاتەکانی نابینێت و لە ئێستاشدا هەڕەشە نییە لەسەر هاوپەیمانێتی وڵاتەکانیان. دەشڵێت، "وڵاتەکانمان پارێزراون".

ئەندامێکی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، پێشنیاری ئەوە دەکەن وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا بانکە نوێیەکانی عێراق بخاتە لیستی سزاکانەوە ئەگەر بانکی ناوەندی عێراق چارەسەر نەدۆزێتەوە بۆ بەرزکردنەوەی بەهای دینار بەرامبەر بە دۆلاری ئەمریکی.

دەسەڵاتی چاودێری کشتوکاڵی روسیا رایانگەیاند، بۆ یەکەمجار روسیا ٢٦ هەزار تۆن گەنمی رەوانەی تونس کرد لە ڕێگەی دەریاوە.

رێکخراوی تەندروستی جیهانی رایگەیاند، لە ئێستادا سودان رووبەڕووی گەورەترین قەیرانی ئاوارەبوون بووەتەوە لە جیهاندا، بەو پێیەی ٢٥ ملیۆن کەس پێویستیان بە هاوکاری مرۆیی هەیە و ١٨ ملیۆن کەس بە دەست برسێتییەوە دەناڵێنن.

بەڕێوەبەری گشتی سندوقی دراوی نێودەوڵەتی رایگەیاند، هێرشی گروپەچەکدارەکانی یەمەن بۆسەر کەشتییە بازرگانییەکان لە دەریای سوردا زیانی ١٠٠ ملیۆن دۆلاری بۆ هەر مانگێک لەسەر میسر دەبێت. دەشڵێت، " بەردەوامی هێرشەکان کاریگەری لەسەر نرخی بیمە و ئاستی گواستنەوەی جیهانی دروست دەکات."

وەزیری گۆڕینی دیجیتاڵی ئۆکرانیا رایگەیاند، لە ماوەی ئەمساڵدا دەست دەکەن بە دروستکردنی هەزاران فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی دوور مەودا بۆ ئەوەی لە جەنگی دژ بە ڕوسیادا بەکاریبهێنن.

بەرپرسی پاسەوانی نیشتیمانی تونس رایگەیاند، بەلەمێکی کۆچبەران بە ١٧ سەرنشینی تونسییەوە کە منداڵیشیان تێدا بووە لە کەناراوەکانی ئیتاڵیادا بێسەروشوێن بووە.

وتەبێژی پنتاگۆن رایگەیاند، وەزیری بەرگری ئەمریکا بەهۆی ئەوەی تووشی شێرپەنجەی پرۆستات بووە لە ئێستادا لە بەشی چاودێری چڕ لە نەخۆشخانە وەرگیراوە و ئەرکەکانی خۆی بە جێگرەکەی سپاردووە.

میدیا جیهانییەکان رایانگەیاند، لە رووداوێكی دەگمەندا لە کوبا باندێکی ٣٠ کەسی ١٣٣ تەن گۆشتی مریشکیان دزیوە. پۆلیسیش دەڵێت، چەندین کەسی حکومی تێوەگلاون.

لە دوایین هەنگاویدا دەزگای بۆشایی ئاسمان ناسراو بە ناسا لە پلانیدایە وێستگەیەکی بچوکی ئەتۆم بۆ بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لەسەر رووی مانگ جێگیر بکات، ئەگەر ئەو ئەزمونەش سەرکەوتوو بێت دواتر لەسەر هەسارەی مەریخ جێبەجێ دەکرێت.

کۆشکی سپی رایگەیاند، سەرۆکی ئەمریکا و سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل پەیوەندییەکی تەلەفۆنیان ئەنجامدا و تیایدا تاوتوێی دواین پێشهاتەکانی جەنگی نێوان ئیسرائیل و فەڵەستینیان کرد و بایدن بە سەرۆکی ئیسرائیلی راگەیاندووە، نایانەوێت گیانی هاوڵاتیانی فەڵەستین لەوە زیاتر بکەوێتە مەترسییەوە.

وەزارەتی گواستنەوەی میسر رایگەیاند، بەهۆی دروستبوونی گرژی و ئاڵۆزییەکانی دەریای سوور لە ئێستادا وڵاتانی جیهان پشت بە هێڵی بازرگانی وڵاتانی عەرەبی دەبەستن کە بە خاکی عێراقدا تێپەڕ دەبێت و درێژدەبێتەوە بۆ وڵاتی میسر.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، سه‌رۆكی هه‌نگاریا دوای دەرکردنی بڕیاری لێخۆشبوون بۆ تاوانبارێک، داوای لێبوردنی کرد و دەستی لە کار کێشاوەتەوە.

وەزیری بەرگری روسیا رایگەیاند، بەرهەمهێنانی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان چڕتر دەکەنەوە، بەڵام هەندێ کێشەی تەکنیکیان هەیە کە پەیوەستن بە بەکارهێنانی زیرەکی دەستکردەوە لە فڕۆکەی بێ فڕۆکەواندا و پێویستە چارەسەری بکەن.

گورگە خۆڵەمێشییەکانی دەوروبەری گوندەکانی ناوچەی وێستگەی چێرنۆبڵ کە ماوەی ٣٨ ساڵە لەلایەن مرۆڤەوە چۆڵکراوە، لە ئەنجامی پەرەپێدانی بۆماوەییەوە لەشیان بەرگری بەرامبەر نەخۆشی شێرپەنجە و نەخۆشییەکانی دیکەی لێکەوتەکانی تەقینەوە ئەتۆمییەکا پەیدا کردووە.

وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاند، سەلامەتی هاوڵاتییان و هێزەکانیان لە خاکی عێراق لە هەموو شتێك گرنگترە و دەنگۆی چۆڵكردنی باڵەخانەی باڵیۆزی وڵاتەکەشیان لە عێراق دوورە لە راستییەوە. دەشڵێت، "لە عێراق ناکشێینەوە."

کۆمەڵەی ئۆتۆمبێلی چین رایگەیاند، وڵاتی چین لە مانگی کانوونی دووەمی ئەمساڵدا نزیکەی ٩٥ هەزار ئۆتۆمبێلی کارەبایی هەناردەی وڵاتانی دەرەوە کردووە و بەراورد بە ساڵی رابردوو هەناردەکردنی ئۆتۆمبێلی کارەبایی چین بە رێژەی ٢٧.١٪ زیادی کردووە.

روسیا و ئۆکرانیا رایانگەیاند، بە نێوەندگیری وڵاتی ئیماڕات، ٢٠٠ سەربازی دیلیان لە نێوان یەکدا ئاڵوگۆڕ کردووە، ئەمەش بە شەشەمین رێککەوتنی ئاڵوگۆڕی دیلەکانی نێوان روسیا و ئۆکرانیا دێت.

سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، پێویستە بە زوترین کات جەنگ لە سودان بووەستێت، چونکە ئەوەی لەو وڵاتە روودەدات ترسناکە. دەشڵێت،" بەردەوامی جەنگ تەنها دەبێتە هۆی ئەوەی ئاڵۆزییەکان زیاتر ببن".

دادوەری گشتی سویسرا رایگەیاند، کەسێک هێرشیکردووتە سەر شەمەندەفەرێک و ١٥ سەرنشینی بەبارمتەگرت، بەڵام دوای چەند خولەکێک لەلایەن هێزەکانی پۆلیسەوە کوژرا.

سەرۆکی روسیا رایگەیاند، دەتوانن لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا لەگەڵ ئۆکرانیا کۆتایی بە جەنگ بهێنن بەو مەرجەی ئەمریکا لە پێدانی چەک بە ئۆکرانیا بوەستێت.

وتەبێژی ئەنجوومەنی دادوەری تونس رایگەیاند، بەلەمێک بە زیاتر لە ٤٠ کۆچبەرەوە لە کەناراوەکانی ئەو وڵاتە نقومبووە. دەشڵێت،" تا ئێستا توانیومانە تەرمی ١٣ کەسیان بدۆزینەوە و ٢٧ کەسی دیکەشیان بێ سەروشوێن بوون."

جارێکی تر ئەمریکا لە وەڵامی هێرشەکەی ئوردن، شەوی ٧ـی شوبات لە رێگەی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانی 'ئێم کیو ناین' ئۆتۆمبێلێکی گروپەچەکدارەکانی لە بەغدا بەئامانج گرت، فڕۆکەکە لەتوانایدایە زیاتر لە سێ تۆن تەقەمەنی هەڵبگرێت و دوو هەزار کیلۆمەتر ببڕێت، هاوکات لە جەنگی عێراق و روسیا و ئۆکرانیاشدا بەکارهاتووە و تێچووەکەی ٥٦ ملیۆن دۆلارە.

وەزارەتی گەشتوگوزاری دوبەی رایگەیاند، لە ماوەی ساڵی رابردوودا ١٧ ملیۆن و ١٥٠ هەزار گەشتیار و سەردانیکەری نێودەوڵەتی سەردانی دوبەییان کردووە، بەوەش ژمارەی پێوانەیی ساڵی ٢٠١٩ـی تێپەڕاند کە ١٦ ملیۆن و ٧٣ هەزار گەشتیار لەو ساڵەدا سەردانیان کردبوو.

ئاژانسەکانى هەواڵ بڵاویانکردووە، لە ئەنجامی دوو تەقینەوە لەو وڵاتە زیاتر لە ٣٠ کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ٤٠ کەسی تریش بریندار بوون.

وتەبێژی ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی کۆشکی سپی داوای لێبوردن دەکات لەسەر ئەو لێدوانەی چەند رۆژی رابردوو لەبارەی ئەوەی ئەمریکا پێش وەختە حکومەتی عێراقی ئاگادار کردووەتەوە لە هێرش کردنە سەر گروپە چەکدارەکان.

كه‌شتییه‌كی بارهه‌ڵگری بەریتانیا له‌ ئه‌نجامی هێرشی فڕۆكه‌یەکی بێفڕۆكه‌وان له‌ كه‌ناراوه‌كانی یه‌مه‌ن کرایە ئامانج.

کۆشکی بانکینگهام رایگەیاند، پشکنینە بەردەوامەکانی پاشای بەریتانیا دەریان خستووە کە پاشا تووشی جۆریک لە نەخۆشی شێرپەنجە بووە.

چاوگێکی ئاگادار بە ئێن ئاڕتی راگەیاند، شەوی رابردوو لەلایەن پۆلیسی بەرلینەوە زیاتر لە ٢٠ کۆچبەری عێراقی کە ١٨ کەسیان کورد بوون لە ئەڵمانیاوە بە زۆرەملێ دیپۆرتی عێراق کراونەتەوە.

بەرەبەیانی ٣ـی ئەم مانگە هێزەکانی ئەمریکا لە تۆڵەى هێرشەکەى شەوى ٢٨ى مانگی رابردوودا بە ژمارەیەک فڕۆکەى جەنگی بنکەی هێزە چەکدارەکانی لە سوریا و عێراق کردە ئامانج، هێرشەکانیش بە فڕۆکەى 'بی وەن'ـی بۆمبهاوێژی دورمەودا ئەنجامدراون کە دواى ٢٦ ساڵ گەڕانەوە ئاسمانى ناوچەکە.

کۆشکی سپی رایگەیاند، هیچ پێشێلکارییەکان بەرامبەر بە خاکی عێراق ئەنجام نەداوە و پێشتر حکومەتی عێراقیان لە هێرشەکان ئاگادارکردووەتەوە. دەشڵێت، "حەوت بارەگای چەک و تەقەمەنیان لە عێراق و سوریا کردووەتەوە ئامانج."

سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، لە وەڵامی کوژرانی سێ سەربازی ئەمریکا بە فرمانی ئەو هێرشەکانیان بۆ سەر بارەگای گروپەچەکدارەکان لە خاکی سوریا و عێراق دەستی پێکرد و بەردەوامیش دەبێت تا ئەو شوێن و کاتەی خۆیان دیاری دەکەن.وتیشی " کوشتنی هێزەکانمان باجێکی قورسی دەبێت و هیچ هەوڵێکیش بۆ دروست کردنی ململانێ لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست نادەین".

رۆژنامەی شەرقلئەوسەت بڵاوی کردەوە، بەهۆی کێشەی زەوی و زار گرژی و پێکدادان لە نێوان دوو خێڵ لە سودان روویداوە و بەهۆیەوە ٣٩ کەس گیانیان لەدەستداوە و ٥٣ کەسی دیکەش بریندار بوون.

دەسەڵاتدارانی بەریتانیا رایانگەیاند، لەپێناو ئاسانکاری بۆ ئەو کەسانەی ئارەزووی سەردانکردنی بەریتانیا دەکەن، لە رۆژی ٢٢ـی ئەم مانگەوە دەست دەکرێت بە پێدانی ڤیزای ئەلیکترۆنی بە دانیشتووانی ئوردن.

رێکخراوی خاچی سوری کینیا رایگەیاند، بەهۆی تەقینەوەی غازەوە لە کینیا دوو کەس گیانیان لە دەستدا و نزیکەی ٣٠٠ کەسی دیکەش برینداربوون. دەشڵێت'' بەهۆی گەورەیی رووداوەکەوە ئەگەری هەیە ژمارەی گیان لەدەستدان زیاتر ببێت''.

ئاژانسی هەواڵی فەرەنسا رایگەیاند، کۆریای باکوور چەندین موشەکی بە ئاراستەی کەناراوەکانی کۆریای باشوور ئاراستە کردووە.

ئاژانسێکی هندستان رایگەیاند، دوای هەشت مانگ لە زیندانیکردنی بە تۆمەتی سیخوڕیکردن بۆ چین، پۆلیسی هندستان کۆترێکی ئازاد کرد.

وەزیرى دەرەوەى ئەفریقای باشور رایگەیاند، ٣٤ وڵاتى دیکە داوایان کردووە ببنە ئەندامى هاوپەیمانى ئابوورى بریکس کە هەریەک لە روسیا و چین و هندستانى تێدایە.

روسیا و ئۆکرانیا رایانگەیاند، ٤٠٢ سەربازی دیلیان لە نێوان یەکدا ئاڵوگۆڕ کردووە، ئەمەش بە پێنجەمین رێککەوتنی ئاڵوگۆڕی دیلەکانی نێوان روسیا و ئۆکرانیا دێت.

بانکی نێودەوڵەتی رایگەیاند، بە هۆی گرژی و ئاڵۆزییەکانی دەریای سور و کەناڵی سوێس و دواین هێرشی گروپەچەکدارەکانەوە ئاستی گواستنەوەی بازرگانی لەو کەناڵەدا بەرێژەی٣٠٪ هێواشبووەتەوە و ئەوەش مەترسی بۆسەر دابینکردنی جیهانی دروستدەکات. دەشڵێت " کرێی گواستنەوە بەرێژەی ٤٠٠٪ زیادی کردووە".

میدیا جیهانیەکان رایانگەیاند، لە ماوەیەکی نزیکدا کۆمپانیای ئەپڵ گەورەترین گۆڕانکاری لە سیستمی (ئای ئۆ ئێس)ـی مۆبایلی ئایفۆن لە مێژووی کۆمپانیاکەیاندا بڵاودەکاتەوە. دەشڵێن، ''پێشبینی دەکەین کۆمپانیای ئەپڵ تایبەتمەندی زیرەکی دەستکرد بۆ مۆبایلی ئایفۆن زیاد بکات لە وەشانی نوێدا''.

جێگری وەزیری بەرگری بەریتانیا رایگەیاند، بە مەبەستی رووبەڕوبوونەوەی گروپە چەکدارییەکانی یەمەن، یەکێک لە کەشتییە فڕۆکەهەڵگرە شاهانەییەکانی رەوانەی دەریای سوور دەکات.

رێکخراوی نێودەوڵەتی کۆچ رایگەیاند، شەڕ و ململانێکانی ناوخۆی سودان لە مانگی نیسانی ساڵی رابردووەوە تاوەکو ئێستا بووەتە هۆی ئاوارەبوونی زیاتر لە ١٠ ملیۆن و ٧٠٠ هەزار کەس. دەشڵێت، دەریای ناوەڕاست مەترسیدارترین رێگای کۆچکردنە لە جیهاندا.

ملیاردێرێکی ئەمریکی کە خاوەنی کۆمپانیای "نیورالینک"ـە و تایبەتە بە دروستکردنی ئامێرە کارەباییەکانی مێشک و دەمار سەرکەوتنی چاندنی ئامێرێکی تایبەت لە کەلـلەی سەری مرۆڤدا راگەیاند کە دەتوانرێت لە رێگەیەوە بە بیرکردنەوەکان کۆنتڕۆڵی بەکارهێنانی مۆبایل و کۆمپیوتەرەکان بکرێت.

میدیاکانی پاکستان بڵاویان کردەوە، سەرۆک وەزیرانی پێشووی پاکستان لەگەڵ جێگری سەرۆکی پارتی ئینساف بە تۆمەتی دزەپێکردنی بەڵگەنامەی نهێنی دەوڵەت بە ١٠ ساڵ زیندانیکردن سزا دراون.

تیمی فریاگوزاری قەرەغاندا رایگەیاند، لە یەکێك لە باڵەخانەکانی ناوچەی قەرەغەندا لە پاکستان بەهۆی تەقینی غازەوە دوو کەس گیانیان لەدەستداوە و پێنج کەسی دیکەش برینداربوون. دەشڵێت، "٣٩ کەسیش بەهۆی هەناسەتەنگییەوە گواستراونەتەوە بۆ نەخۆشخانە."

میدیاکانی بەڕازیل بڵاویان کردەوە، بەهۆی کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەیەک لە باشووری رۆژهەڵاتی بەڕازیل حەوت کەس گیانیان لەدەستدا.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، گەورەترین کەشتی جیهان کە پێنج جار لە کەشتی تایتانیک گەورەترە و توانای هەڵگرتنی نزیکی ١٠ هەزار سەرنشینی هەیە، شەوی رابردوو دەستی بە یەکەم گەشتی خۆی کرد کە ماوەی حەوت رۆژ دەخایەنێت.

هێزەکانی ئەمریکا جارێکی دیکە هێرشیان کردە سەر چەکدارانی یەمەن، ئەمەش وەک وەڵامێک بۆ بە ئامانجگرتنی کەشتییە نەوت هەڵگرەکەی بەریتانیا لەلایەن گروپە چەکدارەکانەوە.

ناوەندی تویژینەوەی ئەوروپا رایگەیاند، دوای ئەنجامدانی پشکنینی دی ئێن ئەی لەسەر ئێسکی چەند جوتیارێک کە تەمەنیان دەگەڕێتەوە بۆ ٤٢ هەزار ساڵ لەمەوبەر نەخۆشی درێژخایەنی ڕەقبوون و ووشکبوونەوەی هەستە دەمارەکان و پوکانەوەی ئێسک بەدیکراوە. دەشڵێت، "جوتیارەکان لەگەڵ خۆیاندا ئەو نەخۆشیانەیان گواستووەتەوە بۆ ئەوروپا و جیهان".

دەزگای ئاسایشی دەریایی بەریتانیا رایگەیاند، لە دەریای سور دووبارە کەشتیەکی لواندای ئەو وڵاتە لەلایەن گروپەچەکدارەکانەوە هێرشی موشەکی کراوەتە سەر و بەهۆیەوە کەشتیەکە زیانیکی زۆری بەرکەوتووە.دەشڵێت " لەگەڵ ئەمریکا و یەکێتی ئەوروپا کۆتایی بە هێرشی گروپە چەکدارەکان دەهێنین".

بەهۆی بڕیارێکی دادگای باڵای فیدڕاڵی ئەمریکاوە لەسەر لابردنی سنوورەکانی نێوان مەکسیک و تەکساس، لە ئێستادا ویلایەتی تەکساس نیازی سەربەخۆیی خۆی لە ئەمریکا راگەیاندووە، چونکە پێی وایە نابێت ئەو بەربەستانە لاببرێن بەهۆی ئەوەی ئەو بەربەستانە بۆ رێگری کردنن لە چونەژوورەوەی کۆچبەران بۆ ئەو ویلایەتە.

ئاژانسی گەڕانی ئاسمانیی ژاپۆن بڵاوی کردەوە، کەشتییەکی ئاسمانییان رەوانەی سەر مانگ کردووە و دوای ماوەیەک لە نیشتنەوەی لەسەر مانگ توانیویانە پەیوەندی بە کەشتییەکەوە بکەن، ئەمەش بۆ یەکەمین جارە ژاپۆن سەرکەوتووبێت لە نیشتنەوەی لەسەر مانگ.

بەرپرسێکی باڵای وڵاتی ژاپۆن رایگەیاند، پاش خەمڵاندنەکان دەرکەوت بومەلەرزەکەی رۆژی ١ـی کانوونی دووەمی ئەمساڵەوە کە گوڕەکەی ٧.٥ پلەی رێختەر بوو لە ئەنجامدا ٢٣٠ کەس گیانیان لەدەستدا، زیاتر لە ١٧ ملیار دۆلار زیانی هەبووە.

گۆڤاری کاروباری شاهانەی بەریتانیا رایگەیاند ، پاشای بەریتانیا گەیشتە نەخۆشخانەیەکی وڵاتەکەی بە مەبەستی ئەنجامدانی نەشتەرگەری گەورەبوونی پرۆستات.

دەزگای بەڕێوەبردنی کارەساتەکانی تورکیا رایگەیاند، بومەلەرزەیەک بە گوڕی ٥.٢ پلە بە پێوەری رێختەر ویلایەتی مەلاتیای لە باشووری تورکیا هەژاند، میدیاکانی چینیش دەڵێن، "زەمین لەرزەیەک بە گوڕی ٥.٢ پلە بە پێوەری رێختەر باکووری رۆژئاوای وڵاتەکەمانی هەژاندووە."

سەرۆکی لیژنەی سەربازی ناتۆ رایگەیاند، گەورەترین مانۆری سەربازی لە ناو وڵاتانی هاوپەیمانی ناتۆ ئەنجام دەدرێت بۆ ساڵی ٢٠٢٤، کە لە دوای جەنگی ساردەوە مانۆڕی لەم شێوەیە ئەنجام نەدراوە، دەشڵێت، مانۆڕەکە بە بەشداری ٩٠ هەزار سەرباز و ٣١ وڵاتی هاوپەیمانی ناتۆ دەبێت.

وەزارەتی بەرگری روسیا رایگەیاند، فڕۆکەیەکی گواستنەوەی سوپای روسیا لە ناوچەی بێلگۆرۆد کەوتووەتە خوارەوە و بەوهۆیەوە ٧٤ کەس گیانیان لەدەستداوە کە ٦٥ ـیان دیلی ئۆکرانی بوون و بەنیاز بوون لەگەڵ ئۆکرانیادا ئاڵۆگۆڕیان بکەن. دەسەڵاتدارانی روسیاش ئۆکرانیا تۆمەتبار دەکەن بە خستنە خوارەوەی فڕۆکەکە.

زیرەکی دەستکرد لە ساڵی ٢٠٢٣دا باوترین بابەتی تەکنەلۆژیا بووە و لە ساڵی ٢٠٢٤ و ساڵانی دواتریشدا بە شێوەیەکی باو دەمێنێتەوە، رۆڵی گرنگی خۆی سەلماندووە لە گۆڕینی شێوازی کارکردن و رێکخستنی ژیان و ئاسانکاری بۆ ئەنجامدانی ئەرکە جۆراوجۆرەکان.

پەرلەمانی تورکیا لە بەکۆی دەنگ ئەندامبوونی سویدی لە هاوپەیمانێتی ناتۆ پەسەندکرد و دوای واژۆی سەرۆک کۆماری ئەو وڵاتە بڕیارەکە دەچێتە جێبەجێکردنەوە.

هێزەکانی ئەمریکا رایانگەیاند، بە هاوبەشی لەگەڵ هێزەکانی بەریتانیا هێرشی نوێیان کردووەتەوە سەر گروپە چەکدارەکانی یەمەن، چەکدارانی یەمەنیش دەڵێن، کەشتیەکی ئیسرائیلیان لە کەنداوی عەدەن کردووەتە ئامانج.

لۆردێک لە ئەنجوومەنی لۆردانی بەریتانیا رایگەیاند، ئەنجومەنی لۆردانی بەریتانیا پڕۆژەیاسایی ناردنی پەنابەرانیان بۆ رواندا پەسەندنەکرد بەهۆی نەبوونی رێکارە تەندروستی و سەلامتییەکانی ئەو ناوچەیەوە بۆ پەنابەران. دەشڵێت " تا تەواوی رێکارەکان و داواکارییەکان جێبەجێنەکرێن بەهیج جۆرێک پرۆژەکە پەسەند ناکرێت".

ئاژانسی هەواڵی قیرغستان رایگەیاند، بومەلەرزەیەک بە قوڵی پێنج کیلۆمەتر لە ناوچەی ئەلماتی رۆژئاوای قیرغستان بەگوڕی ٧.١پلەی رێختەر روویدا. دەشڵێت " تا ئێستا هیچ زیانێکی گیانی و ماددی نەبووە".

میدیا جیهانییەکان بڵاویانکردەوە، سەرمایەدارێکی هیندی، لە ساتی یادکردنەوەی ٢٥ ساڵەی دامەزراندنی کۆمپانیاکەیدا لە کرێنێکەوە کە بەرزییەکەی چوار مەتر و نیو بوو، کەوتە خوارەوە و گیانی لەدەستدا.

بەهۆی بومەلەرزە و رۆچوونی زەوی لە چین ٤٧ کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ٥٠٠ کەسیش ماڵ و ناوچەکانیان چۆڵ کردووە.

میدیاکانی ئەمریکا بڵاویانکردەوە، بەهۆی زریانی بەفربارینی سەختەوە لە ناوچە جیاجیاکانی ئەمریکا لە ماوەی هەفتەی رابردوودا ٨٩ کەس گیانیان لەدەستداوە.

میدیاکانی چین رایانگەیاند، بەهۆی رووداوی ئاگرکەوتنەوەوە لە قوتابخانەیەکدا ١٣ کەس گیانیان لەدەستداوە کە زۆرینەیان خوێندکارن.

بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی پیشەسازی چین، لە ساڵی ٢٠٢٣ـدا چین لە پێشەنگی لیستی گەورەترین هەناردەکارانی ئۆتۆمبێل بووە لە جیهاندا بەوپێیەی نزیکەی پێنج ملیۆن ئۆتۆمبێلی هەناردەی روسیا کردووە لەماوەی ئەو ساڵەدا.

لە ماوەی رابردوودا چەند لێکۆڵینەوەیەک ئەوەیان دەرخست کە ئاژەڵان لە نێوان یەکتردا قسە دەکەن و هەروەها زمانی دەنگی و جوڵەی جەستەیی تایبەت بە خۆیانیان هەیە. لەوبارەیەشەوە زانایان لە ئەمریکا لەڕێگەی زیرەکی دەستکردەوە هەوڵدەدەن وەرگێڕان بۆ قسەی ئاژەڵەکان بکەن بۆ خوێندنەوەی رەفتاری ئاژەڵەکان و تێگەیشتن لێیان بە ئاسانی، بەتایبەت ئاژەڵە ماڵییەکان.

میدیاکانی ئەڵمانیا بڵاویان کردەوە، لەلایەن ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەڵمانیاوە یاسایەکی نوێ بۆ بوون بە خاوەنی رەگەزنامەی ئەو وڵاتە پەسەند کراوە، کە بەپێی ئەو یاسایە کەسانی بیانی دوای پێنج ساڵ مانەوەیان لە ئەڵمانیا دەتوانن داوای رەگەزنامەی ئەو وڵاتە بکەن، لەکاتێکدا پێشتر پێویست بوو هەشت ساڵ بمێننەوە.

میدیاکانی بەریتانیا بڵاویان کردەوە، منداڵێکی تەمەن دوو ساڵان دوای ئەوەی باوکی بە جەڵتەی دڵ گیانی لەدەستدا ئەویش لە تەنیشت تەرمەکەی باوکیەوە لە برسێتیدا گیانی لەدەستدا. پۆلیسی بەریتانیاش دەڵێت'' منداڵەکە ماوەی ١٤رۆژ بە برسیەتی لە ترسێکی زۆردا لە تەنیشت باوکی ماوەتەوە".

فەرماندەیەکی باڵای هاوپەیمانیەتی ناتۆ رایگەیاند، هەفتەی داهاتوو ناتۆ گەورەترین مانۆڕی سەربازیی لە دوای جەنگی ساردەوە دەستپێدەکات. وتیشی، بڕیارە نزیکەی ٩٠ هەزار سەرباز بەشداری لە مانۆڕەکە بکەن و چەند مانگێک دەخایەنێت.

وتەبێژی هەڵمەتی هەڵبژاردنەکانی ترەمپ رایگەیاند، دادگای ویلایەتی واشنتۆن رەتیکردەوە سەرۆکی پێشووی ئەمریکا لە هەڵبژاردنە سەرەتاییەکانی پارتی کۆمارییەکان دووربخاتەوە وەک ئامادەکاری بۆ بەشداریکردن لە هەڵبژاردنی گشتی سەرۆکایەتی ئەمریکا.

ئاژانسی هەواڵی ناوەندی کۆریای باشوور رایگەیاند، کۆریای باکوور چەکی ئەتۆمی لە ژێر دەریادا تاقیکردووەتەوە.دەشڵێت. "بۆ بەرهەڵستی کردنی ئێمە ئەم تاقیکردنەوە ئەتۆمیە ئەنجامدراوە".

میدیاکانی ئەڵمانیا بڵاویان کردەوە، پەرلەمانی ئەڵمانیا بە زۆرینەی دەنگ پڕۆژەیاسای خێراکردنی ناردنەوەی کۆچبەرانی پەسەند کرد.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، بەرەبەیانی ئەمڕۆ سوپای پاکستان لەرێگەی مووشەک و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەوە حەوت پێگەی لەناو خاکی ئێراندا بۆردوومان کرد، وەزارەتی دەرەوەی پاکستانیش رایگەیاند، بۆردوومانەکە لە وەڵامی هێرشەکەی چەند رۆژی رابردووی ئێراندا بووە بۆ سەر خاکەکەیان کە دوو منداڵ بەهۆیەوە گیانیان لەدەستدا.

میدیاکانی پاکستان بڵاویان کردەوە، لە وەڵامی هێرشە مووشەکییەکانی ئێراندا بۆ سەر وڵاتەکەیان حکومەتی پاکستان بڕیاریداوە کە سەرجەم خاڵە سنوورییەکانی لەگەڵ ئێراندا دابخات.

نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی عێراق رایگەیاند، سەرۆک وەزیرانی عێراق بەمەبەستی پەرەپێدانی سیستمی بانکی و کەرتی تایبەت لەگەڵ سەرۆکی بانکی ناوەندی ئەوروپا بۆ کاروباری گەشەپێدانی بانک کۆبووەوە. بانكی ئەوروپاش دەڵێت، پشتگیری له‌ سیستمی پاره‌دانی ئه‌لیكترۆنی له‌ عێراق ده‌كەن.

ئیدارەی گشتی پاسەوانیی تونس رایگەیاند، ٤٠ کۆچبەری تونس بێسەروشوێن بوون کە بەنایاسایی دەیانویست لە رێگەی دەریای ناوەڕاستەوە بگەن بە ئیتاڵیا.

گەنجێکی کورد لە نەمسا، لە کاتی ئاهەنگی هاوسەرگیرییەکەی پۆلیسی ئەو وڵاتە دەستگیری کرد و دیپۆرتی کردەوە.

میدیاکانی ئێران بڵاویانکردەوە، سوپای ئەو وڵاتە لە رێگەی مووشەک و فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانەوە، دوو بارەگای ئۆپۆزسیۆنی بەلوچەکانی ئێرانی لە پاکستان بۆردوومان کردووە.

میدیا جیهانیەکان بڵاویان کردەوە، پرۆفیسۆر تۆفیق موسەیڤەند داهێنەری ئامێری پەمپی دەستکردی دڵ، کە خوێن لەناو دڵەوە پەمپ دەکات بۆ بەشەکانی لەش، لە تەمەنی ٨٧ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.

میدیا جیهانییەکان بڵاویانکردەوە، لە ئەنجامی بارانبارینی بەخوڕ لە ناوچەکانی باکوری شاری ریۆ دی جانیرۆ لە بەڕازیل ١٠ کەس گیانیان لەدەستدا و کەسێکی دیکەش بێسەروشوێن بووە.

بەڕێوەبەری ئۆفیسی سەرۆکی ئۆکرانیا رایگەیاند، بڕیار وایە بۆ کۆتایی هاتن بە جەنگ و دانوستان لەگەڵ روسیادا پرۆژەی چوارچێوەی ئاشتی رابگەیەنن لە کۆربەندی داڤۆس کە سبەی لە سویسرا بەڕێوەدەچێت. حکومەتی سویسراش دەڵێت''هیوادارین ئاشتی هەمیشەیی بەرقەرارببێت لە ئۆکرانیا''.

میدیا جیهانییەکان بڵاویان کردەوە، بەرەبەیانی ئەمڕۆ بەلەمێکی کۆچبەران لەکاتی پەڕینەوە بە کەناڵی ئینگلیزیدا وەرگەڕاوە و بەهۆیەوە پێنج کۆچبەر خنکان کە خەڵکی عێراق و سوریا بوون و کەسێکی دیکەش بە سەختی بریندار بووە.

بڕیارە سبەی ١٥ـی کانوونی دووەمی ئەمساڵ ٥٤ـەمین کۆڕبەندی ئابووری داڤۆس دەست پێبکات و چوار رۆژ دەخایەنێت، کۆڕبەندەکە بە بەشداری سەرۆک و نوێنەری ١٠٠ وڵاتی جیهان و زیاتر لە دوو هەزار نوێنەری پسپۆڕی ئابوری و تەندروستی بەڕێوەدەچێت.

جێگری سەرۆکی کۆڵۆمبیا رایگەیاند، بەهۆی رۆچوونی خاکەوە لە ئەنجامی روودانی بومەلەرزەیەک لە رۆژئاوای کۆڵۆمبیا ٣٣ کەس گیانیان لەدەستدا و چەندین ماڵیش خاپووربون. دەشڵێت، "بەشێکی زۆری ئەوانەی گیانیان لەدەستداوە منداڵن."

زریانێکی بەهێز ناوچەکانی رۆژئاوای ناوەڕاستی ئەمریکای گرتووه‌ته‌وه‌ و بەهۆیەوە پلەکانی گەرما بۆ ژێر سفر دابەزیوون، بەهۆی زریانەکەشەوە زیاتر لە دوو هەزار گەشتی ئاسمانی هه‌ڵوه‌شاوەتەوە.

ئاژانسی خینهوای چین رایگەیاند، رۆژی رابردوو کانێکی خەڵوز لە پەکین تەقییەوە بەهۆیەوە ١٠ کەس گیانیان لەدەستدا و شەش کەسی دیکەش برینداربوون، دوای تێپەڕبوونی ٢٤ کاتژمێر توانرا جەستەکانیان دەربهێندرێتەوە. دەشڵێت، "لەماوەی ساڵێکدا ٩٦ کەس بەهۆی تەقینەوەی کانە خەڵوزەکانەوە گیانیان لەدەستداوە."

بەرپرسێکی رۆژئاوای ئوسترالیا رایگەیاند، لە بەشی رۆژئاوای ئەو وڵاتەدا لەماوەی کەمتر لە ٢٤ کاتژمێردا ٤٠ ئاگرکەوتووەوە و تا ئێستاش کۆنتڕۆڵنەکراوە. دەشڵێت، "داوامان کردووە دانیشتووانی ناوچەکە بە خێرایی ماڵەکانیان چۆڵبکەن کە ئەوەش دووەم ئاگرکەوتنەوەی پێرسە لە دوو مانگی رابردوودا."

ئاژانسی هەواڵی بەرازیل رایگەیاند، کەسێکی تەمەن ٧١ ساڵ دوای ئەوەی خەونی بەوەوە بینیوە کە لەژێر ماڵەکەیدا ئاڵتونێکی زۆر هەیە دەستی بە هەڵکردنی بیریک کردووە، بەڵام لە کاتی هەڵکەندنیدا بەهۆی رووداوەێکەوە گیانی لەدەستدا. دەشڵێن، "خەونی سامان بۆ ئەو پیاوە بەرازیلیە خەونی مەرگ بووە."

لە چوارچێوەی بەردەوامی هەوڵەکانی وڵاتانی جیهان بۆ زیادکردنی رێژەی سەوزایی و رێگریکردن لە کەمبوونەوەی دارستانەکان لە شارێکی بەڕازیل فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بەکاردەهێنرێت بۆ چاندنی تۆو لە ناوچە دوورە دەستە سەختەکان و ئەو شوێنانەی مرۆڤ بە ئاسانی دەستیان پێی ناگات.

کۆمپانیای تێسلا رایگەیاند، بەهۆی گرژی و ئاڵۆزیەکانی دەریای سورەوە بەرهەمهێنانی ئۆتۆمبێلی کارەباییان کەمکردووەتەوە، دەشڵێت'' گرژییەکان بووەنەتە هۆی ئەوەی کەلوپەلی پێویستمان پێنەگات''.

دەزگای کەشناسی کۆریای باشوور بڵاوی کردەوە، بوومەلەرزەیەک بەگوڕی ٢.٤ پلە بە پێوەری رێختەر لە نزیک شوێنی تاقیکردنەوەی ئەتۆمی لە کۆریای باکوور رویداوە و هەست پێکراو بووە.

سه‌رۆكی ئۆكرانیا، داوا دەکات ئەو هاوڵاتیە‌ ئۆكرانیه‌نیانەی کە لە ده‌ره‌وه‌ی وڵات دەژین و ته‌مه‌نیان گه‌یشتووەته‌ ته‌مه‌نی خزمه‌تكردنی سه‌ربازی بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ وڵاته‌كه‌یان و له‌ ریزه‌كانی سوپای ئۆكرانیا ده‌ست بە خزمه‌تی سه‌ربازی بكه‌ن.

وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی ئەمریکا رایگەیاند، وڵاته‌كه‌ی لەگەڵ هاوپەیمانان تاوتوێی هەنگاوەکانی داهاتووی دژی حوسییەکان دەکات ئەگەر هێرشەکانیان لە دەریای سور رانەگرن.

لیستی بەهێزترین پاسپۆرتەکانی جیهان بەردەوام لە گۆڕاندایە، هەندێک لە حکومەتەکان لەگەڵ وڵاتانی دیکەدا رێککەوتن دەکەن بەرامبەر لێخۆشبوون لە وەرگرتنی ڤیزا بە مەبەستی گەشتکردن بۆ وڵاتەکانیان.

ئاژانسی وزەی جیهانی رایگەیاند، ساڵی رابردوو بەراورد بە ساڵی ٢٠٢٢ خواستی بەکارهێنانی وزەی پاک بە رێژەی ٥٠٪ زیادی کردووە و ئەو زیادکردنەش بە بازدانێکی مێژووی ناو دەبەن. دەشڵێت، " لە ساڵی رابردوودا چین بەسوود بینین لە تۆرباینی هەوایی رێژەی زیاتر لە ٦٠٪ـی وزەی کارەبای وڵاتەکەی دابین کردووە".

میونشن کۆمپانیای بیمەکردنی ئەڵمانی رایگەیاند، لە ساڵی ٢٠٢٣دا نزیکەی ٢٥٠ ملیار دۆلار زیان بەر ئەو وڵاتانە کەوتووە کە توشی زریان و کارەساتی سروشتی بوونەتەوە و ئەگەری زۆرە ئەو کارەساتانە لە ساڵانی داهاتوودا بەهۆی گۆڕانی کەشوهەواوە روو لە زیادبوون بکات.

ئاژانسەکانی هەواڵی روسیا بڵاویانکردەوە، لە شکرکێشی سوپای روسیا بۆ سەر ئۆکرانیا بەردەوامە و لە ٢٤ کاتژمێری رابردوودا لە چەندین خاڵی سەربازی جیاوازەوە زیانی مادی و مرۆیی کوشندەیان بە سوپای ئۆکرانیا گەیاندووە.سوپای ئۆکرانیاش دەڵێت،" روسیا هێرشەکانی چڕترکردووەتەوە و پێویستیان بە هاوکاری زیاتری وڵاتانی هاوپەیمانانە".

وته‌بێژی وه‌زا‌رەتی به‌رگری ئه‌مریكا ڕایگه‌یاند، لە سێ مانگی ڕابردووەوە تا ئێستا ١٢٧ جار هێرشکراوەتە سەر هێزەکانیان لە عێراق و سوریا.

راوێژکاری هێزەکانی پشتیوانی خێرا لە سودان رایگەیاند، بەهۆی سەرۆکی سوپای سودان ئەستەمە ئاڵۆزیەکان کۆتایی پێبێت و جەنگی نێوانیان بگاتە کۆتایی. دەشڵێت، "ئێمە پابەندین بە هەموو مەرجێکەوە بۆ ئاگربەست و کۆتایی هاتنی جەنگ".

سەرۆکی ئیکوادۆر رایگەیاند، پاش ئەوەی سەرۆکی کۆمەڵەی مادەهۆشبەرەکانی کارتێل لە زیندان هەڵات بۆ ماوەی ٦٠ رۆژ باری نائاسایی لە وڵاتەکەیا راگەیاند. دەشڵێت " رۆژ بە رۆژ ئیکوادۆر لە بەردەم ئاڵۆزی زیاتردا دەبێت".

وەزارەتی تەندروستی ژاپۆن رایگەیاند، ئاماری گیانلەدەستدانی بومەلەرزەکەی رۆژی١ـی کانوونی دووەم بۆ ١٨٠ کەس بەرزبووەوە، بەڵام تواندراوە تەنها جەستەی ١٦٨ کەس لە ژێر باڵەخانەکاندا دەربهێننەوە. دەشڵێت، "٣٢٣ کەسی دیکەش تا ئێستا بێسەروشوێنن."

پارێزگاری تەکساس رایگەیاند، نزیک کاتژمێر چواری سەر لە ئێوارەی دوێنێ بە کاتی ئەمریکا، لە ئەنجامی تەقینەوەی غاز لە هۆتێل فۆرت رۆس ٢١ کەس برینداربوون. دەشڵێت، "تەقینەوەکە لە ئەنجامی لێچوونی غازەوە بووە."

سەرۆکایەتی فەرەنسا رایگەیاند، سەرۆک وەزیرانی فەرەنسا دەستی لە پۆستەکەی کێشاوەتەوە و تا ئێستاش هیچ کەسێک بۆ پۆستەکەی کاندید نەکراوە.

دەسەڵاتدارانی ژاپۆن رایانگەیاند، ئاماری گیانلەدەستدانی بومەلەرزەکەی یەکی مانگ بۆ ١٦١ کەس بەرزبووەوە و ١٠٣ کەسی دیکەش تا ئێستا بێسەروشوێنن.

ناوەندی کارگێڕی وزەی ئەمریکا رایگەیاند، ئاستی هاوردەکردنی نەوتی عێراق لە هەفتەی رابردوودا تێکڕا ٢٣٩ هەزار بەرمیل هەناردەی ئەو وڵاتە کراوە و بەراورد بە دوو هەفتەی رابردوو ١٤١ هەزار بەرمیل کەمی کردووە.

لەگەڵ دەستپێکی ساڵی نوێ، شەڕی روسیا و ئۆکرانیا لە رووی چەکسازییەوە پێی ناوەتە قۆناغێکی دیکەوە ماڵپەڕی سکای نیوز باسی لەوە کردووە، روسیا هەنگاو دەنێت بۆ بەرهەمهێنانی زیاتر لە ٣٢ هەزار فڕۆکەی بێفڕۆکەوان ساڵانە تا ساڵی ٢٠٣٠.

جێگری یەکەمی سەرۆک وەزیرانی روسیا رایگەیاند، لەپلانیاندایە تا ساڵی ٢٠٣٠، ساڵانە ٣٢ هەزار و ٥٠٠ فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بەرهەم بهێنن.

دەسەڵاتدارانی ژاپۆن رایانگەیاند، بەهۆی بوومەلەرزەکەی ڕۆژی یەکی مانگەوە تا ئێستا ٩٢ کەس گیانیان لەدەستداوە و ٢٤٢ کەسیش بێسەروشوێنن.

ئاژانسی هەواڵی فەرەنسا بڵاویانکردووەتەوە، کۆریای باکوور ٢٠٠ مووشەکی ئاراستەی دورگەکانی نزیک لە کۆریای باشوور کردووە، کۆریای باشوریش دەڵێت'' داوامان لە هاوڵاتیەکانمان کردووە ئەو ناوچانە چۆڵبکەن''.

میدیاکانی ئەندەنوسیا بڵاویانکردەوە، بەهۆی پێکدادانی دوو شەمەندەفەرەوە لە دورگەی جاوا سێ کەس گیانیان لەدەستداوە و نزیکەی ٢٨ کەسی دیکەش برینداربوون.

پێگەیەکی ئەڵمانیا بۆ توێژینەوە لە بەرهەمهێنانی وزە رایگەیاند، بڵاوبوونەوەی گازە ژەهراوییەکان لە ئەڵمانیا بۆ نزمترین ئاست دابەزیوە لە ماوەی ٧٠ ساڵی رابردووی ئەو وڵاتەدا. دەشڵێت،'' هۆکارەکەی دەگەڕێتەوە بۆ کەمکردنەوەی بەکارهێنانی غەڵوز لە بەرهەمهێنانی وزەی کارەبادا".

بەهۆی شەپۆلێکی سەرمای جەمسەری باکوری زەوی؛ لە سوید و فینلەندا ئاستێکی پێوانەیی لە دابەزینی پلەکانی گەرما تۆمار کران کە دەیان ساڵە لەو وڵاتانەدا نەگەیشتووەتە ئەو ئاستە.

رێکخراوی تەندروستیی جیهانی هۆشداری دەدات کە وڵاتانی جیهان پێویستیان بە ئامادەکاری تەواو هەیە بۆ رێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی چەندین نەخۆشی و پەتا لەمساڵدا.

کۆمپانیای سپەیس ئێکس ٢١ مانگی دەستکردی بۆ بەهێزکردنی ئینتەرنێتی ستارلینک لە رێگەی مووشەکێکەوە رەوانەی بۆشایی ئاسمان کرد.

بومەلەرزەیەک بە گوڕی ٧.٤پلەی رێختەر کە بەهۆیەوە ٥٠ کەس گیانیان لەدەستدا، بووە یەکەمین پێشوازیکەری ساڵ بۆ ژاپۆنییەکان، بەڵام ئەوەی جێگەی سەرنجی میدیا جیهانییەکان بوو پتەوی باڵەخانە هەوربڕەکانی ئەو وڵاتە بوو کە هەندێکیان هیچ زیانیان بەر نەکەوت و ئەوانەشی زیانیان بەرکەوتووە زیانەکەیان سادەیە.

ژمارەی ئەو کۆچبەرانەی لە ساڵی ٢٠٢٣ـدا لەڕێگەی بەلەمی بچووک و بەشێوەیەکی نایاسایی کۆچیان بۆ بەریتانیا کردووە گەیشتوونەتە زیاتر لە ٢٩ هەزار کۆچبەر، کە بەراورد بە ساڵی ٢٠٢٢ رێژەکە ٣٦٪ کەمی کردووە.

میدیاکانی ژاپۆن بڵاویان کردەوە، فڕۆکەیەکی مەدەنی لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی هانێدا لە تۆکیۆ بە نزیکی ٤٠٠ سەرنشینەوە گڕی گرتووە.

گۆڕانی ساڵەکان دەکرێت تەنها گۆڕانی بەروار نەبێت، بەڵکو دەکرێت هەر کەسێک بۆخۆی بیکاتە دەستپێکی چەند هەنگاوێکی نوێ و بەدەر لە هەموو رووداوەکانی چواردەوری؛ چەند پلانێکی تایبەت بە خۆی دابڕێژێت.

بەرپرسێکی سەربازی ئۆکرانیا رایگەیاند، لەئەنجامی هێرشێکی ئاسمانی هێزەکانی روسیا بۆسەر ناوچەکانی باشوری ئۆدیسا – ئۆکرانیا، پێنج کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ١٣ کەسیش برینداربوون.

ئاژانسی هەواڵی سی سی تی چین رایگەیاند، سەرۆکی چین ئامادەیی خۆی دەربڕی بۆ کارکردن لەگەڵ ئەمریکا بەمەبەستی بەرەوپێشبردن و سەقامگیرکردنی دۆخی سیاسی و ئابووری هەردوو وڵاتەکە. دەشڵێت، "بەبۆنەی یادی ٤٥ ساڵەی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکانمان پابەند دەبین بە پاراستنی بەرژەوەندییە هاوبەشەکانمان."

نیوزلەندا وەک یەکەم وڵاتی جیهان پێی نایە ساڵی ٢٠٢٤ـەوە و ئاهەنگی پێشوازی لە سەری ساڵی نوێ لەو وڵاتە بەڕێوە دەچێت.

کەشوهەوا ئوسترالیا دابەشدەکات بۆ دوو بەش، بە جۆرێک لە رۆژهەڵاتی ئوسترالیا باران و تۆفانە و لە باکور پلەکانی گەرما بەرزبوونەتەوە بۆ نزیکەی ٤٩ پلەی سیلیزی.

ئەمساڵ نرخى بەشێک لە دانەوێڵەکان لە بازاڕەکانی جیهاندا نزمترین ئاستیان لە ماوەى ١٠ ساڵى رابردوودا تۆمارکرد، هاوکات گەنم و گەنمەشامی و سۆیا دابەزینێکی زۆریان بەخۆوە دیوە.

ژنێکی خاوەنکارى فەڕەنسی بووە یەکەم ژن لە جیهاندا کە سامانەکەى زیاتر لە ١٠٠ ملیار دۆلار بێت.

نوسینگەی سەرژمێری ئەمریکا رایگەیاند، ژمارەی دانیشتوانی جیهان لەماوەی ٣٦٢ رۆژی رابردوودا ٧٥ ملیۆن کەس زیادیکردووە و پێشبینیش دەکرێت لە سەری ساڵدا ژمارەی دانیشتوانی جیهان بگاتە زیاتر لە هەشت ملیار کەس.

بەرپرسێکی سەربازی ئۆکرانیا رایگەیاند، لەئەنجامی هێرشێکی ئاسمانی هێزەکانی روسیا بۆ سەر ناوچەکانی رۆژئاوا و باشووری کیێڤ ١٨ کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ١٣٠ کەسیش برینداربوون.

کونسوڵخانەی چین لە هەولێر رایگەیاند، تەنها لەمساڵدا چین بە بەهای زیاتر لە ١٧ ملیار دۆلار مۆدێلی جۆراوجۆری ئۆتۆمبێلیان بۆ وڵاتانی جیهان هەناردە کردووە.

کۆمپانیای ئێڵ جی رایگەیاند، کۆمپیوتەرێکی نوێ بە ناوی ئێڵ جی گرام پڕۆ ٢٠٢٤ دەخەنە بازاڕەوە کە چەند تایبەتمەندییەکی بەرز لەخۆدەگرێت و نرخەکەی لە دوو هەزار دۆلارەوە دەست پێدەکات.

ئەنفلەوەنزا هەوکردنێکە کە تووشی لووت، قورگ و سییەکان دەبێت کە بەشێکن لە کۆئەندامی هەناسەدان، بەهۆی ڤایرۆسەوە دروست دەبێت، بەزۆری نیشانەکانی توندترن لە نیشانەکانی سەرمابوون و خێراتر دەردەکەون.

حاکمی ویلایەتی مەینی ئەمریکا رایگەیاند، پێویستە ماددەی ١٤ی دەستوور پەیڕەوبکرێت و تڕەمپ مافی کاندیدبوونی لە هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی ساڵی ٢٠٢٤دا لێ بسەندرێتەوە ئەمەش بەهۆی بوون بە هۆکاری هێرش کردنە سەر کۆنگرێسی ئەمریکا.

کۆمپانیای "cathaypacific"ی فڕۆکەوانی چینی هۆکاری هەڵوەشانەوەی زۆرێک لە گەشتەکانی لەم ماوەیەدا ئاشکرا کرد و رایگەیاند، پەتا لەنێو فڕۆکەوانەکاندا بڵاوبووەتەوە.

میدیاکانی بەریتانیا بڵاویانکردەوە، ماوەی دوو رۆژە زریانێکی بەهێز ناوچە جیاوازەکانی بەریتانیای گرتووەتەوە و بەهۆیەوە گەردەلولێکی بەهێز کە ناسراوە بە تۆرنادۆ لە شاری مانچستەری ئەو وڵاتە دروستبووە و لە ئەنجامدا زیاتر لە ١٠٠ ماڵ زیانیان بەرکەوتووە.

رۆژنامەیەکی ئەڵمانی بڵاویکردەوە، حکومەتی ئەڵمانیا و عێراق رێکەوتنێکی نهێنییان سەبارەت بە ناردنەوەی کۆچبەرە عێراقییەکان واژۆ کردووە و عێراق ئامادەیی تەواوەتی خۆی بۆ وەرگرتنەوەی کۆچبەرەکان دەربڕیوە.

پۆلیسی لیبیریا رایگەیاند، بەهۆی وەرگەڕانی تانکەرێکی پڕ لە بەنزین و کۆبوونەوەی خەڵکی لە نزیک رووداوەکە و دواتر تەقینەوەی تانکەرەکە، مەزندە دەکرێت زیاتر لە ٤٠ کەس گیانیان لەدەست دابێت.

وەک باس دەکرێت رووداوەکانی ساڵی ٢٠٢٣ و کاریگەریەکانی بێ جیاوازی بەسەر زۆربەی وڵاتانی جیهاندا دابەش بووە و لەوانەیە تا ساڵانێک کاریگەریان بمێنێتەوە، هەر لەسەرەتاشەوە بوومەلەرزەکەی باکوری کوردستان و سوریا پێشوازییان لە ساڵی ٢٠٢٣ کرد.

بانکی ناوەندی بڕی ٣٥ ملیۆن و ١٩٠ هەزار دۆلاری بەشێوەی کاش خستە بازاڕەکان و بەو هۆیەشەوە بەهای ١٠٠ دۆلار بۆ ١٥١ هەزار و ٦٠٠ دینار دابەزی.

فەرماندەیی ناوەندی هێزەکانی ئەمریکا رایگەیاند، لە دەرئەنجامی هێرشێکدا بۆسەر کەشتیە سەربازیەکانیان لە باشووری دەریای سور ١٢فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانیان خستووەتە خوارەوە.

وەزارەتی بەرگری ئۆکرانیا رایگەیاند، هێزی ئاسمانی وڵاتەکەی کەشتیەکی جەنگی روسیای لە بەندەری کریمیا کردووەتە ئامانج و تێکیشکاندووە. وەزارەتی بەرگری روسیاش دەڵێت، لە هێرشەکەدا سەربازێکیان گیانی لەدەستداوە و چوار سەربازیشیان برینداربوون.

میدیاکانی تورکیا بڵاویان کردەوە، لیژنەی کاروباری دەرەوەی پەرلەمانی تورکیا رەزامەندی لەسەر بەئەندامبوونی سوید لە ناتۆ پیشانداوە و تەنها دەنگدانی پەرلەمان و دواتر واژۆی سەرۆک کۆماری تورکیا ماوە بۆ بەیاسابوونی ئەو بڕیارە.

سەرۆکی ناوچەی پلاتۆ لە نێجیریا رایگەیاند، لە گوندەکانی ناوچەی بوکۆس و بارکین لادی لە هێرشێکی چەکداریدا ١٦٠ کەس کوژران.

لەکاتێکدا گەشتە ئاسمانییەکانی نێوان روسیا و ئەمریکا لەوانەیە زیاتر لە نۆ هەزار کیلۆمەتر و نزیکی ١٠ کاتژمێر بێت، بەڵام بەهۆی دوورگەیەکەوە لە وەرزی زستاندا دەتوانیت بە پێ و لەماوەی نزیکی ٣٠ خولەکدا لەنێوان روسیا و ئەمریکادا هاتوچۆ بکەی؛ ئەو دوورگەیەی ناسا بە دوورگەی دوێنێ و بەیانی ناوی هێناوە.

لە هەفتەی رابردووەوە شەپۆلێکی بەفربارین رووی لە ناوچەکانی باکور و باکوری رۆژهەڵاتی چین کردووە و پلەکانی گەرما لە پەکینی پایتەختی وڵاتەکە گەیشتە ٤٠ پلە ژێر سفر، ئەوەش نزمترین ئاستە کە لە مانگی کانوونی دووەمی ساڵی ١٩٥١ـەوە تاوەکو ئێستا لە پەکین تۆمار کرابێت.

میدیاکان کۆریای باشور بڵاویانکردەوە، بەهۆی ئەو شەپۆلە سەرمایەی کە وڵاتەکەی گرتووەتەوە لە سیئۆلی پایتەخت و هەندێک ناوچەی دیکە پلەی گەرما گەشتووەتە خوار ٢٤ پلە ژێر سفر.

رۆژنامەیەکی بەریتانی بڵاوی کردووەتەوە، بەهۆی دروستبوونی زریانێکی موگناتیسی بەهێزەوە کە سەرچاوەکەی خۆرە، زانایان هۆشداری لە پچڕانی هێڵەکانی ئینتەرنێت و کارەبا لەسەر زەوی دەدەن.

بەڕێوەبەری ئاژانسی کاروباری نیشتیمانی قەتەر رایگەیاند، تاوانە ئەلیکترۆنییەکان لە ماوەی ساڵی ٢٠٢٢ـدا زیانی زیاتر لە شەش تریلیۆن دۆلار بە ئابووری جیهانی گەیاندووە. وتیشی، " لە ساڵی ٢٠٢٥ـدا زیانەکان زۆر زیاتر دەبن."

دادوەری دادگای ئۆکڵەهۆما لە ئەمریکا بێتاوانی پیاوێکی راگەیاند، کە ماوەی ٤٨ ساڵە بە هەڵە و لەبەرامبەر کوشتنی کەسێک زیندانی کراوە ئەمەش بوو بە درێژترین زیندانیکردنی بە هەڵە لە مێژووی ئەمریکادا.

پۆلیسی چیک رایگەیاند، بەهۆی رووداوێکی تەقەکردنەوە لە زانکۆیەکی پایتەختی ئەو وڵاتە چەند کەسێک گیانیان لەدەستداوە و برینداربوون، هاوکات میدیا جیهانیەکانیش باس لە گیان لەدەستدانی زیاتر لە ١٥ کەس و برینداربوونی ٣٠ کەس دەکەن.

کۆمپانیای تۆیۆتا رایگەیاند، بەهۆی بوونی کێشە لە ئێرباگی هەندێک مۆدێل لەو ئۆتۆمبێلانەیان کە رەوانەی ئەمریکا کراون، زیاتر لە یەک ملیۆن ئۆتۆمبێل لە ئەمریکاوە بۆ یابان دەگەرێننەوە.

رێکخراوی تەندروستی جیهانی بڵاوی کردەوە، پەتای وەرزی زیاتر لە کەشوهەوای مامناوەند و وەرزی زستان بڵاودەبێتەوە و بۆ خۆپاراستن لە گواستنەوەی ئەو پەتایە پێویستە بەردەوام دەمامک بەکاربهێندرێت و دەست بشۆردرێت.

گڕکانێک لە هەرێمی رێکنەس لە ولاتی ئایسلەندا تەقییەوە و بەو هۆیەوە زیاتر لە چوار هەزارکەس ئاوارەبوون، تاکو ئێستاش گڕکانەکە بە چالاکی ماوەتەوە.

میدیاکانی چین رایانگەیاند، بەرەبەیانی ئەمڕۆ لە گانسۆ لە باکووری رۆژئاوای چین بەهۆی بومەلەرزەوە ١١١ کەس گیانیان لەدەستداوە و چەند کەسێکیش برینداربوون. ئاماژە بەوەشکراوە، "گوڕی بومەلەرزەکە ٦.٨ پلە بووە."

شوێنەوارناسان توانیان شارێکی رۆمانی دێرین بدۆزنەوە لە رێگەی هەڵکۆڵینەوە، کە زیاتر لە هەزار و ٥٠٠ ساڵ لەمەوبەر لە ئیتاڵیادا ون بووە و هیچ مرۆڤێک نەیتوانیوە بە درێژایی ئەم ماوەیە هیچ شوێنەوارێکی لێ بدۆزێتەوە.