پیرۆزیا مرۆڤی و ھیمایێت وی

44536 جار خوێندراوەتەوە

چەندا دل ئێشە ببینی، بەحسێ ڕێزا ل پیرۆزیان، قاچکێ دەڤێ هندەکان بت و لێ کەسێ د جیهانێدا ھندى وان زیان ل پیرۆزیان نە دابن. هەڤدژیەکا ب ڤى جۆرى، گۆتنا ھوزانڤانێ مەزن (ئەحمەد مەتر)ی ھەژی لێڤەگەڕیانێ دكت، دەمێ دبێژیت:

‏‎"رأيت جرذاً يخطب اليوم عن النظافة"

‏‎واتە: من جوردەک دیت گوتارا پاقژیێ دخواند.

‏‎ھەلبەت چەندا زکئێش و دارگرانیە ل دەمێ نەھامەت و دەردەسەریان تو ببینی ھندەک یێن ھەوڵێن سەرکبادانێ دکن، ژ پێخەمەت بەرێ وی خەلکێ کەفتيه ل بن شیرێ نەخوشی و تەنگاڤیان بھێتە وەرگیڕان ژبۆ ئاقارەکێ دیتر؛ دا کێشەیا خۆ یا مەزن ژبیربکن و بمینن ب تشتەکێ دیترێ نەیێ پەیوەندیدارڤە، شارەزایێت پسپۆر ڤێ جۆرە ڕەفتارێ ژ "ڕەڤینا بەرەڤ پێشڤە" «الھروب الی الأمام» دهەژمێرن.

ئەگەر ژ کەتوارێ خۆ خەبەر بدین باشترە، زۆر جاران وەختێ خەلک ژ ئێش و ئازاڕان دنالن و ب شێوازەکێ وەکی خونیشاندانا دەربڕێنێ ژ نەڕازیبوونا خو دكن، وى دەمى ل شوینا کاربدەست بەرەڤ وی خەلکێ ماف لێ هاتیە خوارن بهێن و چارەسەریەکێ پێشکێش بکن، حەیف هندەک بابەتێن دیتر تێکڤە ددن و کاغەزان تەڤلى هەڤ دکن، یا ژھەمیێ سەخیفتر و ئەقلانیتر بەحسێ پیرۆزیا هیمایێن نەتەویى و نیشتمانى دکن، هەر وەکى یێن مافخواز دژى وان هیمایانن، مینا ڤێ جارێ ئاڵایێ ڕەنگینێ کوردستانێ بخورتى هینان ناڤ بابەتێ داخوازیێن قوتابیان ئەوێن د خونیشاندانا هاتینە بلندکرن.

ڤێجا مە دیت چەوا مەکینەیا ڕاگەھاندنا ئالیستن و مەلاقیێ کەفتە کاری، و بەحسێ مەرگەساتا شکاندنا ھێمایێ گەلێ کورد ژ لایێ قوتابیانڤە ب بێ بەختی و بوختان ھاتە کرن، گەلەک نە ڤەکێشا هەر ئەو بێ بەختیە ژ لایێ جێگرێ سەرۆکێ حکۆمەتێ ڤە هاتە دیارکرن کو تەنها تۆمەتەکا بێ ئەسل و بنیات بوو و خواست حکومەت داخوازا لێبوورینێ ژ قوتابیێن خونیشاندەر بکەت.

یا ئنتیکە و زۆر بێ مەعنا ئەوبۆ بەحسێ ڕێز و حورمەتێ ژ لایێ هندەکانڤە ھاتە کرن وان بخۆ مەزنترین بێ ڕێزی ھەمبەری (ژێدەرێ) پیرۆزیا ئاڵایێ و ھەمی ھیمایێن دیتر بەردەوام یێت کرین، ئەو (ژێدەرە) ژى (مرۆڤە)، چونکى فەلسەفا هیمایان ل هەمى دەم و ل هەمى جۆگرافیان پیرۆزیا خو ژ مرۆڤان وەردگرن، هندى بهایێ هاوڵاتیان د وەڵاتەکێدا یێ ب ڕێز و حورمەت بت هیما و سومبولیزمێن وى بلندتر پیرۆزتر لێ دهێن، ژبەرکو هیما نە سەنەمێن سەردەمێ بێفامیا مرۆڤایەتیێنە دەمێ چۆکڤەدان و پەرستن ژێڕا دهاتە کرنە، دکرنە خوداوەند.

د بیاڤێ یاسایێدا دەمێ سزایەکێ دەسنیشانکرى ژ بۆ کەسێن بێ ڕێز و تەعداکەر ل هێما و پیرۆزیان بهێتە دانان بێ گومان حیکمەت ژ وێ چەندێ ئەوە: ب وێ بێڕێزیا کەسێن تەعداکەر مرۆڤ وەکو تاک یانژى جڤاک دهێنە ئازاردان و هەستێن وان دهێنە ئێشاندن.

هیما هەر چ بن، ژ چ جۆر بن، بخۆ هەتا ئەگەر ژ مەزنترین هیمایێن ئاینی ژی بن وەکی "کەعبا پیرۆز"، هەر نە ژمرۆڤى پیرۆزترە، بەرێ خو بدە پێغەمبەرێ خودێ سلاڤ لێبن ئەو راستیە چەوان ڕاگەھاندیە: ((ما أعظمك وأعظم حُرْمَتك، ولَلْمؤمن أعظم حُرْمَة عند الله منكِ،... ئەی کەعبە تو چەندا مەزن و ب ڕوممەتى، لێ ھەر چەوابت ل دەڤ خودایێ مەزن ئیماندار ژ تە ب ڕوممەترە)).

ئەڤێ چەندێ پێشەوا عومەرێ کوڕێ خەتابی خودێ ژێ ڕازیبت پاڵدا ددەرحەقێ بەرێ ڕەشدا (قیبلەگەھا) هەمى مرۆڤێن موسلمان بێژت: ((إنِّي لَأَعْلَمُ أَنَّكَ حَجَرٌ لَا تَضُرُّ وَلَا تَنْفَعُ وَلَوْلَا أَنِّي رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُقَبِّلُكَ مَا قَبَّلْتُكَ..دزانم تو کەڤرەکێ نە دکاری مفای نە ژی خرابیێ بگەھینی، ئەگەر من نە دیتبا پێغەمبەرێ خودێ تە ماچی دکت قەت من تو ماچ نە دکری)).

ئەڤرۆ دەم ھاتیە ڕاستیەکا مەزن ل پێش چاڤێت مە نە چیت: ل هەر جهەکێ جیهانێ کەڕامەتا مرۆڤان تێدا بهێتە بن پێکرن ومافێن وى بهێنە خوارن و مالێ وى بهێتە دزین، هیمایێن وى ژى چ بهایێ خۆ نینە ل دەڤ مافخوار و مالدزن.